Η συγκεκριμένη γιορτή τιμά τους πατρικούς δεσμούς και γενικά την επιρροή των πατέρων στην κοινωνία, γι αυτό το λόγο τιμώνται και ο παππούς, ή ο προπάππους. Γιορτάζεται κάθε χρόνο την τρίτη Κυριακή του Ιουνίου σε πολλές χώρες παγκοσμίως, αν και σε ορισμένες χώρες η ημερομηνία μπορεί να διαφέρει, καθώς Θεωρείται συμπληρωματική εορτή μαζί με την ημέρα της μητέρας.
Η πρώτη γνωστή ιστορικά περίπτωση οργανωμένου εορτασμού της Ημέρας του Πατέρα έλαβε χώρα στο Φέαρμοντ της Δυτικής Βιρτζίνιας των Ηνωμένων Πολιτειών στις 5 Ιουλίου 1908. Διοργανώθηκε από την Γκρέις Γκόλντεν Κλέιτον (Grace Golden Clayton), η οποία ήθελε να γιορτάσει προς τιμήν των 210 νεκρών πατέρων που έχασαν τη ζωή τους σε ορυχείο στην αποκαλούμενη Τραγωδία του Μόνονγκα (Monongah Mining disaster) μερικούς μήνες πριν στο Μόνονγκα της Δυτικής Βιρτζίνιας, τον Δεκέμβριο του 1907.
Παράλληλα, το 1966 ο πρόεδρος Λίντον Τζόνσον εξέδωσε το πρώτο προεδρικό διάταγμα που τιμούσε επισήμως τους πατέρες, και καθιέρωνε την τρίτη Κυριακή του Ιουνίου ως Ημέρα του Πατέρα. Έξι χρόνια αργότερα, το 1972, ο πρόεδρος Ρίτσαρντ Νίξον οριστικοποίησε τη γιορτή ως μόνιμη εθνική εορτή των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής.
Μετά την τελική επισημοποίηση του γιορτής από τον Νίξον, και ενώ υπήρχε η εντύπωση πως η πρώτη γιορτή του πατέρα είχε διοργανωθεί το 1910 από την Ντοντ, κάποιος παρευρισκόμενος στην εκδήλωση της Κλέιτον του 1908 κατόρθωσε να αποδείξει πως η γιορτή είχε ξαναγίνει δύο χρόνια νωρίτερα.
Στην Αυστραλία γιορτάζεται την πρώτη Κυριακή του Σεπτεμβρίου ενώ η Εκκλησία το γιορτάζει του Αγίου Πνεύματος (κινητή εορτή τον Ιούνιο). Στην Ευρώπη έπαψε να είναι «ημέρα του πατέρα» αλλά ονομάζεται «γιορτή του πατέρα» (fête des pères) με αρχή από τη Γερμανία που συνδεόταν άμεσα με την οικογενειακή έξοδο, τη γιορτή της μπύρας, κτλ.
Στην Ελλάδα, καθιέρωσαν τη γιορτή οι διαζευγμένοι πατεράδες μέσω του Συλλόγου για την Ανδρική και Πατρική Αξιοπρέπεια (ΣΥ.Γ.Α.Π.Α.) που ιδρύθηκε το 2005, από το Νίκο Σπιτάλα, εξαιτίας της απαξίωσης του πατέρα από τη δικαιοσύνη, στα διαζύγια.
