Με νέα όπλα που «ξεκλειδώνουν» νέες επιχειρησιακές δυνατότητες εξοπλίζει το Πολεμικό Ναυτικό τα ελληνικά υποβρύχια, με «αιχμή του δόρατος» τις προηγμένες τορπίλες βαρέως τύπου SeaHake Mod4.
Τα υποβρύχια είναι οι «αθόρυβοι κυνηγοί» που το Πολεμικό Ναυτικό αναπτύσσει σε Αιγαίο και ανατολική Μεσόγειο και πλέον θα ενσωματώνουν καινούργιες τορπίλες που θα «εκτοξεύσουν» την ισχύ και την επιχειρησιακή αξία τους.
Στις 3 Ιουνίου 2025, στο Μυρτώο Πέλαγος, το υποβρύχιο «Πιπίνος» έγραψε την πρώτη γραμμή ενός νέου κεφαλαίου για τον υποβρύχιο Στόλο., αφού με απόλυτη επιτυχία πραγματοποίησε δοκιμαστική βολή εκπαιδευτικής τορπίλης βαρέως τύπου SeaHake Mod4, με εικονικό στόχο φρεγάτα του Πολεμικού Ναυτικού.
Δεν ήταν μια τυπική διαδικασία, αλλά η εναρκτήρια βολή ενός εξοπλιστικού προγράμματος που μεταμορφώνει ριζικά την αποτρεπτική ισχύ του Πολεμικού Ναυτικού και φέρνει τα Type 214 κλάσης «Παπανικολής» στο επίκεντρο της θαλάσσιας ισχύος στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο.
Από τότε, ακολούθησε σειρά ανάλογων δοκιμαστικών βολών με την ίδια επιτυχία και από άλλα υποβρύχια 214 αλλά και από το εκσυγχρονισμένο «Ωκεανός», στο πλαίσιο της πιστοποίησης των SeaHake Mod4.
Το επόμενο βήμα είναι η καθυστερημένη αλλά σταδιακή παραλαβή των τορπιλών, οι οποίες θα συμπεριληφθούν πλέον στο οπλοστάσιο του Πολεμικού Ναυτικού και θα αποτελέσουν ένα από τα πιο ισχυρά όπλα στη «φαρέτρα» αποτροπής του Στόλου.
Οι «σιωπηλοί θηρευτές» του Στόλου δείχνουν από τα βάθη της θάλασσας ότι η τεχνολογική αναβάθμιση φέρνει νέα δεδομένα. Οι πρώτες αυτές βολές εντάσσονται στη διαδικασία πιστοποίησης των νέων τορπιλών με διαφορετικά σενάρια εμπλοκής.
Στόχος είναι η πλήρης επιχειρησιακή ετοιμότητα, η πιστοποίηση όλων των διαδικασιών και η απρόσκοπτη ένταξη του όπλου στο τακτικό «οικοσύστημα» των υποβρυχίων μας.
Σύμφωνα με τον υφιστάμενο προγραμματισμό, η αλυσίδα αυτών των δοκιμών θα κλείσει σύντομα για να ακολουθήσει η πλήρης φόρτωση στους τορπιλοσωλήνες εντός του 2026, χρονικό ορόσημο που «κλειδώνει» και την επιχειρησιακή αξιοποίηση σε κλίμακα.
Η διαδικασία των δοκιμαστικών βολών
Οι δοκιμές εκτελούνται σε προκαθορισμένο πεδίο, σε πλήρως ελεγχόμενο περιβάλλον και με αυστηρή τήρηση όλων των κανόνων ασφαλείας.
Χρησιμοποιούνται εκπαιδευτικές τορπίλες χωρίς εκρηκτική κεφαλή, καθώς το ζητούμενο στη φάση αυτή είναι η επιβεβαίωση της πλήρους συμβατότητας με τα συστήματα του υποβρυχίου, η αξιολόγηση τροχιακών χαρακτηριστικών, η συμπεριφορά εγκλωβισμού στόχου και –κυρίως– η «νοημοσύνη» του συστήματος καθοδήγησης έναντι σύγχρονων αντιμέτρων.
Πέρα από το τεχνικό αποτύπωμα, οι δοκιμαστικές βολές λειτουργούν ως στρατηγικό μήνυμα ετοιμότητας.
Η εμφάνιση νέων όπλων επιβάλλει νέα δεδομένα και τα ελληνικά υποβρύχια κλάσης Type 214 με τις SeaHake Mod4 αποκτούν πραγματική δυνατότητα πρώτου πλήγματος (first-shot, first-kill) σε μεγάλες αποστάσεις, με ακρίβεια που αλλάζει τους κανόνες εμπλοκής στην επιφάνεια, αλλά και στο υποβρύχιο περιβάλλον.
SeaHake Mod4: επόμενη γενιά βαρέων τορπιλών
Η γερμανική SeaHake Mod4 (Atlas Elektronik) είναι από τις πλέον προηγμένες τορπίλες βαρέως τύπου (533 mm) διεθνώς. Βασίζεται σε συνδυασμό αισθητήρων και αλγορίθμων επεξεργασίας σήματος που επιτρέπουν διακριτική προσέγγιση, επίμονη αναζήτηση και τελική προσβολή με υψηλή πιθανότητα επιτυχίας ακόμη και σε περιβάλλοντα υψηλής ηχητικής συμφόρησης.
Η καθοδήγηση μέσω οπτικής ίνας (fiber-optic wire guidance) προσφέρει στον χειριστή έλεγχο και επίγνωση σε πραγματικό χρόνο, επιτρέποντας επαναπρογραμματισμό πορείας, εναλλαγή προφίλ επίθεσης και άμεση αντίδραση σε αντιμέτρα ή αλλαγές τακτικής εικόνας.
Σε επίπεδο επιδόσεων, η SeaHake Mod4 προσφέρει εμβέλεια που υπερβαίνει τα 50 χιλιόμετρα και ταχύτητες της τάξης των 50 κόμβων, με προηγμένο σύστημα πρόωσης χαμηλού ακουστικού ίχνους και υψηλό ενεργειακό αποτύπωμα για μεγάλης διάρκειας αποστολές.
Η επιχειρησιακή της «διπροσωπία» – ικανότητα προσβολής τόσο μονάδων επιφανείας όσο και εχθρικών υποβρυχίων – την καθιστά πολύτιμο πολλαπλασιαστή ισχύος.
Το κρίσιμο, όμως, δεν είναι μόνο το «πόσο μακριά» και «πόσο γρήγορα», αλλά το «πόσο σιωπηλά» και «πόσο έξυπνα». Εκεί ακριβώς η Mod4 ξεχωρίζει με χαμηλή ακουστική υπογραφή, ανθεκτικότητα σε παραπλανήσεις, εξελιγμένα φίλτρα και τεχνικές ECCM έναντι decoys και TCEs.
Από την προμήθεια στην επιχειρησιακή ενσωμάτωση
Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, οι παραλαβές «τρέχουν» κλιμακωτά. Οι όποιες καθυστερήσεις που σημειώθηκαν από την αρχική συμφωνία του 2021 αποδόθηκαν διεθνώς σε αστάθειες εφοδιαστικής αλυσίδας, αυξήσεις κόστους πρώτων υλών και πιέσεις παραγωγής, ένα περιβάλλον που επηρέασε συνολικά τα μεγάλα ευρωπαϊκά ναυτικά προγράμματα.
Η επιχειρησιακή ενσωμάτωση δεν είναι «plug and play». Απαιτεί τροποποιήσεις στο Σύστημα Μάχης, αναβαθμίσεις λογισμικού και διαδικασιών, καθώς και πιστοποιήσεις στο επίπεδο αισθητήρων-εκτελεστών.
Όλες οι απαραίτητες εργασίες έχουν πλέον ολοκληρωθεί στο σύνολο των υποβρυχίων, τα οποία θα εξοπλιστούν με τις SeaHakeMod4.
Το ISUS (Integrated Sensor Underwater System) των Type 214 έχει ήδη προσαρμοστεί, ώστε να υποστηρίζει παράλληλα παλαιότερους και νεότερους τύπους τορπιλών, διασφαλίζοντας ότι τα πληρώματα μπορούν να επιλέξουν «εργαλείο» ανά σενάριο.
Η παράλληλη διατήρηση legacy οπλοστασίου προσφέρει επιχειρησιακή ευελιξία και βελτιστοποίηση κόστους ανά αποστολή.
Επιχειρησιακή αξία με τις τορπίλες ως πολλαπλασιαστή ισχύος
Τα Type 214 ήταν ήδη «game-changer» χάρη στην AIP πρόωση, το χαμηλό ακουστικό προφίλ και την ικανότητα πολύωρης παραμονής σε κατάδυση. Με τις SeaHake Mod4, η «σιωπή» αποκτά ακόμα πιο ισχυρό αποτύπωμα.
Η δυνατότητα engagement σε μεγάλες αποστάσεις επιτρέπει στα υποβρύχια να κρατούν τον αντίπαλο σε διαρκή αβεβαιότητα. Φρεγάτες, κορβέτες, ακόμη και μονάδες υψηλής αξίας (HVU) υποχρεώνονται να αυξήσουν την απόσταση ασφαλείας, να ενεργοποιήσουν αισθητήρες σε ζώνες προστασίας και να διαθέσουν περισσότερα assets σε ανθυποβρυχιακές ζώνες.
Για τον επιτιθέμενο, το κόστος αποστολής ανεβαίνει, ενώ για τον αμυνόμενο το κόστος άρνησης περιοχής μειώνεται κατακόρυφα.
Κρίσιμο στοιχείο αποτελεί ο εγκλωβισμός πριν ο αντίπαλος αντιληφθεί ότι βρίσκεται εντός της ζώνης καταστροφής. Η συνδυασμένη χρήση παθητικών/ενεργών αισθητήρων του υποβρυχίου με δικτυοκεντρικές ροές δεδομένων (MDA, αεροναυτικά μέσα, επίγεια σταθερά) δημιουργεί μια high-fidelity τακτική εικόνα.
Η οπτική ίνα της Mod4, ως «ομφάλιος λώρος» μεταξύ όπλου και φορέα, επιτρέπει στον κυβερνήτη να προσαρμόζει σε πραγματικό χρόνο τη λύση πυρός, αυξάνοντας κατακόρυφα την πιθανότητα καταστροφής στόχου στην πρώτη βολή.
Τεχνικά στοιχεία και δυνατότητες των SeaHake Mod4
- Διάμετρος/Κατηγορία: 533 χιλιοστών τορπίλη βαρέως τύπου, συμβατή με τυπικούς τορπιλοσωλήνες 21 ιντσών.
- Μήκος: 6,5 μέτρα
- Βάρος: 1,5 τόνοι (ενδεικτικές τιμές ανά υποδιαμόρφωση).
- Πρόωση/Υπογραφή: προηγμένο σύστημα ηλεκτρικής πρόωσης με χαμηλή ακουστική υπογραφή, βελτιστοποιημένο για αθόρυβη κίνηση και υψηλή ενεργειακή απόδοση.
- Ταχύτητα: έως 50 κόμβους, με εναλλαγή προφίλ (cruise/attack) για βέλτιστη ισορροπία ταχύτητας–αυτονομίας.
- Εμβέλεια: ;Aνω των 50 χιλιομέτρων σε προφίλ χαμηλού ίχνους (αναλόγως ταχύτητας/βαθμού/περιβάλλοντος).
- Καθοδήγηση: συνδυασμός ενεργού/παθητικού ακουστικού αισθητήρα, προηγμένη επεξεργασία σήματος, ECCM έναντι decoys· οπτική ίνα προς τον φορέα για in-flight retasking, αλλαγές waypoints και live αξιολόγηση ίχνους.
- Κεφαλή Μάχης/Ασφάλεια: υψηλής ισχύος εκρηκτική κεφαλή με προηγμένο πυροσωλήνα (fuzing) για μέγιστη καταστροφικότητα κατά στόχων επιφανείας/υποβρυχίων· εκτεταμένα χαρακτηριστικά ασφαλείας για χειρισμό/εκπαίδευση.
- Βάθος/Περιβάλλον: επιχειρεί σε μεγάλο εύρος βάθους και υδρολογικών προφίλ, με αλγορίθμους προσαρμογής σε θερμοκλινές και ακουστικό θόρυβο.
- Διαλειτουργικότητα: πλήρης ενσωμάτωση με σύγχρονα Συστήματα Μάχης υποβρυχίων, υποστήριξη πολλαπλών σεναρίων engagement, δυνατότητα παθητικών προσεγγίσεων υψηλής μυστικότητας.
Συνδυασμός νέων και παλαιών όπλων
Η υιοθέτηση της SeaHake Mod4 δεν «ακυρώνει» το υπάρχον οπλοστάσιο. Το Σύστημα Μάχης των υποβρυχίων Type 214 έχει ήδη τροποποιηθεί για ταυτόχρονη υποστήριξη περισσότερων του ενός τύπων, ώστε κάθε αποστολή να «φορτώνει» τον ενδεδειγμένο συνδυασμό.
Σε περιβάλλον περιορισμένου ρίσκου ή εκπαιδευτικών αναγκών, οι παλαιότερες τορπίλες μπορούν να εξακολουθήσουν να καλύπτουν απαιτήσεις, απελευθερώνοντας τις νεότερες για αποστολές υψηλής αξίας. Η ευελιξία αυτή μειώνει το λειτουργικό κόστος και επεκτείνει τη «ζωή» του αποθέματος.
Δικτυοκεντρική διάσταση από το sonar στην κοινή επιχειρησιακή εικόνα
Η αξία των SeaHake Mod4 μεγεθύνεται σε δικτυοκεντρικό περιβάλλον.
Η δυνατότητα να τροφοδοτείται το τακτικό picture του υποβρυχίου από αεροναυτικά μέσα, επίγεια συστήματα επιτήρησης και δορυφορικές ροές, σε συνδυασμό με την οπτική ίνα της τορπίλης, δημιουργεί μια μοναδική συνθήκη, καθώς το όπλο κινείται απόλυτα ελεγχόμενα.
Αυτό μεταφράζεται σε βελτιστοποιημένη τροχιά, επιλογή γωνιών προσβολής και διαχείριση χρόνου-χώρου, περιορίζοντας δραστικά το παράθυρο αντίδρασης του στόχου.
Όσο πάντως προηγμένο κι αν είναι ένα όπλο, η αξία του κρίνεται από τα στελέχη που το χειρίζονται. Τα πληρώματα των Type 214 έχουν ήδη αναπτύξει κουλτούρα «σιωπηλής υπεροχής» και το απέδειξαν στην κρίση του 2020, όταν «κλείδωσαν» τουρκικά πολεμικά πλοία χωρίς να γίνουν αντιληπτά.
Με την έλευση των SeaHake Mod4, η εκπαίδευση εστιάζει στη λεπτομέρεια και αφορά διαδικασίες προ-βολής, ταχεία αξιολόγηση στόχου, επιλογή προφίλ, διαχείριση αντιμέτρων, καθώς και after action analysis για τη συνεχή βελτίωση τακτικών. Στόχος είναι κάθε βολή να είναι «αποτέλεσμα διαδικασίας», η οποία έχει εκτελεστεί κατ’ επανάληψη στην εκπαίδευση.
Επιχειρησιακές προεκτάσεις για Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο
Στο στενό, πολυσχιδές Αιγαίο, όπου το ανάγλυφο βυθού και οι ακουστικές συνθήκες ευνοούν τον αμυνόμενο που ξέρει να «ακούει» και να «σιωπά», οι SeaHake Mod4 πολλαπλασιάζουν την αβεβαιότητα του αντιπάλου.
Στην «ανοιχτή» Ανατολική Μεσόγειο, όπου οι αποστάσεις μεγαλώνουν και οι αξίες στόχων αυξάνονται (ενεργειακές υποδομές, θαλάσσιες οδοί, πλοία υποστήριξης), η εμβέλεια και η αθόρυβη προσέγγιση δίνουν στον Στόλο δυνατότητες «sea denial» σε βάθος.
Η παρουσία πάνοπλων υποβρυχίων υποχρεώνει κάθε σχεδιασμό του αντιπάλου να υπολογίζει υψηλό ρίσκο, επιβραδύνοντας ρυθμούς και προσθέτοντας επίπεδα προστασίας, κόστος, χρόνο και δύναμη.
Πηγή: OnAlert.gr – Ρεπορτάζ: Κώστας Σαρικάς
