Ο Νετανιάχου αναμένεται να εκτελέσει πολιτική αλχημεία για να κερδίσει τις εκλογές του 2026 έχοντας δίπλα του τον Τραμπ, τον σωτήρα που διαπραγματεύεται και αγαπά το Ισραήλ
Στην «Πλατεία των Ομήρων» στο Τελ Αβίβ όπου μαζεύτηκαν χιλιάδες ισραηλινοί εν αναμονή της επιστροφής των ομήρων, ο Ντόναλντ Τραμπ είναι το κυρίαρχο πρόσωπο. Πανό με το σύνθημα «Αγαπάμε τον Τραμπ» εκφράζουν την ευγνωμοσύνη τους προς τον πρόεδρο των ΗΠΑ. Το ίδιο βέβαια δεν μπορεί να ειπωθεί για τον πρόεδρο του Ισραήλ, Μπέντζαμιν Νετανιάχου.
Για τις οικογένειες των Ισραηλινών ομήρων που απήγαγε η Χαμάς στη Γάζα και για το πλήθος που υποστήριξε τον αγώνα τους για πάνω από δύο χρόνια, η ιστορία είναι ξεκάθαρη: με την επικείμενη επιστροφή των ομήρων, ο Ντοναλντ Τραμπ πέτυχε αυτό που ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου δεν μπόρεσε, ή δεν ήθελε να κάνει.
Εδώ και μήνες, οι κατηγορίες εναντίον του Ισραηλινού πρωθυπουργού είναι συνεχείς. Οι οικογένειες των ομήρων και οι πολιτικοί αντίπαλοι του Νετανιάχου πιστεύουν ότι παράτεινε τον πόλεμο στη Γάζα για να διασφαλίσει την πολιτική του επιβίωση.
Η στρατιωτική εκστρατεία έγινε για να κατευνάσει τους ακροδεξιούς εταίρους του συνασπισμού του, οι οποίοι ζητούσαν την επέκταση της ισραηλινής επίθεσης στη Γάζα και ονειρεύονταν την πλήρη επανακατάληψη του εδάφους.
«Ο Νετανιάχου δεν είναι διατεθειμένος να πληρώσει το πολιτικό τίμημα για την επιστροφή όλων των ομήρων», κατηγόρησε τον περασμένο Δεκέμβριο ο ηγέτης της αντιπολίτευσης Γιαίρ Λαπίντ.
Η επιστροφή του Τραμπ στον «θρόνο» και τα βήματα προς τη λήξη του πολέμου
Το τοπίο άλλαξε δραματικά με την επιστροφή του Τραμπ στον Λευκό Οίκο στις αρχές του 2025.
Ο Νετανιάχου έχει περιγράψει τον Τραμπ ως τον καλύτερο φίλο που είχε ποτέ το Ισραήλ στο Οβάλ Γραφείο. Ο πρωθυπουργός είχε προηγουμένως κερδίσει πολιτικά πόντους με τις διαμάχες του με τις δημοκρατικές κυβερνήσεις των Ηνωμένων Πολιτειών. Δεν θα τολμούσε να το κάνει αυτό με τον Τραμπ. Και ο Τραμπ έχει χρησιμοποιήσει αυτή την επιρροή όταν τη χρειάστηκε.
Τον Ιανουάριο, ο πρόεδρος των ΗΠΑ άσκησε αποφασιστική πίεση στον Νετανιάχου να αποδεχτεί μια συμφωνία που έφερε 30 από τους ζωντανούς ομήρους και οκτώ νεκρούς ομήρους πίσω στην πατρίδα τους. Ήταν το σχέδιο εκεχειρίας του Τζο Μπάιντεν, αλλά ο Τραμπ πίεσε τον Νετανιάχου να το αποδεχτεί.
Τον Ιούνιο, κατά τη διάρκεια του 12ήμερου πολέμου μεταξύ Ισραήλ και Ιράν, ο Τραμπ διέταξε το Ισραήλ να ακυρώσει μια επικείμενη αεροπορική επιδρομή, με μια εντολή στο Truth Social: «ΦΕΡΤΕ ΤΟΥΣ ΠΙΛΟΤΟΥΣ ΣΑΣ ΠΙΣΩ ΤΩΡΑ». Τα μαχητικά αεροσκάφη έκαναν αναστροφή αμέσως.
Την περασμένη εβδομάδα, η επιρροή του Τραμπ έγινε και πάλι εμφανής, όταν ανάγκασε τον Νετανιάχου να ζητήσει συγγνώμη από το Κατάρ για την αποτυχημένη επίθεση της 9ης Σεπτεμβρίου εναντίον ηγετών της Χάμας στη Ντόχα.
Η συγγνώμη συνοδεύτηκε από μια ταπεινωτική εικόνα της τηλεφωνικής συνομιλίας από το Οβάλ Γραφείο, η οποία δημοσιεύτηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να τη δει όλος ο κόσμος.
Στη συνέχεια, ο Τραμπ ανακοίνωσε το φιλόδοξο σχέδιό του με τα 20 βήματα για τον πλήρη τερματισμό του πολέμου κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Νετανιάχου.
Αφού η Χαμάς δήλωσε ότι ήταν έτοιμη να διαπραγματευτεί, ο Τραμπ έδωσε ρητή εντολή στο Ισραήλ να σταματήσει τους βομβαρδισμούς στη Γάζα, θεωρώντας την οργάνωση που έχει χαρακτηριστεί τρομοκρατική από τις ΗΠΑ ως «έτοιμη για διαρκή ειρήνη».
Στη συνέχεια, έστειλε τον απεσταλμένο του Στιβ Γουίτκοφ και τον γαμπρό του Τζάρετ Κούσνερ στο Κάιρο για να εξασφαλίσει μια συμφωνία και τελικά ανακοίνωσε την Τετάρτη το βράδυ ότι η «ειρήνη» είναι κοντά, με τους 48 εναπομείναντες ομήρους να αναμένεται να απελευθερωθούν στο πλαίσιο της πρώτης φάσης της συμφωνίας.
Ο Νετανιάχου, από την πλευρά του, απορρίπτει επανειλημμένα τους ισχυρισμούς ότι υπέκυψε στις πιέσεις των ΗΠΑ. Προσπάθησε να παρουσιάσει τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός ως ορόσημο άνευ προηγουμένου ως συντονισμού του στρατηγικού συντονισμού του, προωθώντας την ως «ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματά του Ισραήλ».
«Όποιος λέει ότι αυτή η συμφωνία για τους ομήρους ήταν πάντα στο τραπέζι, απλά δεν λέει την αλήθεια», δήλωσε σε τηλεοπτική συνέντευξη την Παρασκευή.
Σε αντίθεση με προηγούμενες απαιτήσεις της Χαμάς, το σχέδιο του Τραμπ διασφαλίζει ότι οι Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις (IDF) θα διατηρήσουν την παρουσία τους περίπου στο μισό της Γάζας. Ο Νετανιάχου το παρουσιάζει αυτό ως νίκη: οι όμηροι επέστρεψαν, οι IDF κρατούν έδαφος, η Χαμάς αποδυναμώθηκε.
Ωστόσο, δεν ανταποκρίνεται στην «ολοκληρωτική νίκη» που υποσχόταν επί δύο χρόνια. Η πρώτη φάση αφήνει τη Χαμάς οπλισμένη και λειτουργική, δεν εγγυάται τον αφοπλισμό ή την εξορία της ηγεσίας, και η μεταπολεμική διακυβέρνηση της Γάζας παραμένει απροσδιόριστη.
Ωστόσο, στον άνθρωπο που περιορίστηκε σε μια εκεχειρία μπορεί επίσης να δόθηκε μια οδός διαφυγής από έναν παρατεταμένο, αντιδημοφιλή πόλεμο ενόψει των ισραηλινών εκλογών που έχουν οριστεί για τον επόμενο χρόνο.
Σύμφωνα με δύο Ισραηλινούς αξιωματούχους, ο Νετανιάχου ήταν ένας από τους συντάκτες της πρότασης των 20 βημάτων του Τραμπ.
Σύμφωνα με αυτούς τους αξιωματούχους, μετά τον σύντομο πόλεμο του Ισραήλ με το Ιράν τον Ιούνιο, ο Τραμπ και ο Νετανιάχου συμφώνησαν ότι «αφού χτυπήθηκε το Ιράν, η Γάζα έπρεπε να τελειώσει».
Ενώ οι διαπραγματευτές μετέβησαν στη Ντόχα για έναν ακόμη γύρο αποτυχημένων συνομιλιών, ο στενότερος έμπιστος του Νετανιάχου, ο Ρον Ντέρμερ, συνεργάστηκε παράλληλα με την κυβέρνηση Τραμπ και τα κράτη του Κόλπου σε αυτό που τελικά έγινε το σχέδιο εκεχειρίας του Τραμπ.
«Το τελικό σχέδιο είναι γεμάτο με τα δακτυλικά αποτυπώματα του Ντέρμερ», δήλωσε μία από τις πηγές, ενώ παραδέχτηκε ότι στην τελική ευθεία ο Τραμπ επέβαλε όρους που έπρεπε να αποδεχτεί ο Νετανιάχου, συμπεριλαμβανομένης μιας πιθανής πορείας προς ένα παλαιστινιακό κράτος.
Κρίσιμο ήταν το γεγονός ότι ο Νετανιάχου φάνηκε να σχεδιάζει μια συμφωνία που περιλαμβάνει μια διέξοδο διαφυγής. Το μεγαλεπήβολο ειρηνευτικό σχέδιο του Τραμπ κατέληξε σε σταδιακή και υπό όρους συμφωνίας, δίνοντας στον Ισραηλινό ηγέτη περιθώρια για ελιγμό με τον σκληροπυρηνικό συνασπισμό του.
Η πλήρης αποχώρηση των Ισραηλινών Δυνάμεων εξαρτάται από τον αφοπλισμό της Χαμάς, γεγονός που παραμένει αμφιλεγόμενο με τον Νετανιάχου να μπορεί να λέει ότι διατηρεί την ελευθερία του Ισραήλ να ξαναρχίσει τις μάχες, ενώ αξιωματούχοι της Χαμάς μπορούν να ισχυρίζονται ότι έχουν διαβεβαιώσεις από τις ΗΠΑ ότι ο πόλεμος δεν θα ξαναρχίσει.
Όπως έγραψε την Παρασκευή στο Yedioth Ahronoth ο βετεράνος Ισραηλινός δημοσιογράφος Nahum Barnea, η συμφωνία «έχει περισσότερες τρύπες από ελβετικό τυρί» και «περισσότερη προθυμία για συμφωνία παρά οδηγίες για εφαρμογή».
Αυτή η ασάφεια είναι που διατηρεί τον συνασπισμό του Νετανιάχου άθικτο, τουλάχιστον προσωρινά. Παρά τις ακροδεξιές απειλές για ανατροπή της κυβέρνησης, οι δεξιοί υπουργοί Ιταμάρ Μπεν Γκβιρ και Μπεζαλέλ Σμότριτς έχουν αφήσει να εννοηθεί ότι παραμένουν, καθησυχασμένοι από τις διαβεβαιώσεις του Νετανιάχου ότι «ο πόλεμος δεν έχει τελειώσει» και ότι το Ισραήλ διατηρεί το δικαίωμα να συνεχίσει τις μάχες εάν η Χαμάς δεν αφοπλιστεί.
Ο Νετανιάχου πιέστηκε να τερματίσει τον πόλεμο, αλλά δημιούργησε αρκετό περιθώριο ελιγμών για να ισχυριστεί ότι δεν το έκανε
Η απόφασή του Νετανιάχου διαμορφώθηκε επίσης από το επικείμενο πολιτικό ημερολόγιο. Οι επόμενες εκλογές του Ισραήλ έχουν προγραμματιστεί επίσημα για τον Οκτώβριο του 2026, αλλά φαίνεται ολοένα και πιο απίθανο να διαρκέσουν τόσο πολύ. Μια ισραηλινή πηγή δήλωσε στο CNN ότι «πριν από αρκετούς μήνες, ο Νετανιάχου συνειδητοποίησε ότι ο πόλεμος είχε γίνει βάρος και δεν ήθελε να πάει σε εκλογές με ομήρους, κάτι που θα του υπενθύμιζε καθημερινά την αποτυχία της 7ης Οκτωβρίου».
Η κύρια πρόκληση για τον Νετανιάχου στις επόμενες εκλογές θα είναι η ευθύνη για την πιο αιματηρή ημέρα στην ιστορία του Ισραήλ, κατά την οποία 1.200 άνθρωποι σκοτώθηκαν και περισσότεροι από 250 απήχθησαν στη Γάζα. Πριν από δύο χρόνια, ο Νετανιάχου φαινόταν πολιτικά νεκρός, δεδομένης της καταστροφικής αποτυχίας που συνέβη κατά τη διάρκεια της θητείας του.
Ο Τραμπ έδωσε στον Νετανιάχου μια νέα αφήγηση για πολιτική λύτρωση
Ο τερματισμός του πολέμου θα απαλλάξει τον Ισραηλινό ηγέτη από τα καθημερινά πρωτοσέλιδα των εφημερίδων για απώλειες στις Ισραηλινές Ένοπλες Δυνάμεις.
Και όπως σημειώνει επανειλημμένα ο Τραμπ, η εκεχειρία είναι εξαιρετικά δημοφιλής. Αν και εκκρεμούν λεπτομερείς δημοσκοπήσεις σχετικά με τον εκλογικό αντίκτυπο της συμφωνίας, προηγούμενες έρευνες δείχνουν επανειλημμένα ότι το 60 έως 70% των Ισραηλινών την υποστηρίζουν.
Η προεκλογική εκστρατεία του Νετανιάχου ήδη παίρνει μορφή: ο πόλεμος τελείωσε, οι όμηροι επέστρεψαν στην πατρίδα τους, το Ιράν και οι αντιπρόσωποί του έχουν υποβαθμιστεί και με τον Τραμπ στο πλευρό του, θα προσπαθήσει να επεκτείνει την περιφερειακή ομαλοποίηση.
Ο Νετανιάχου γνωρίζει πολύ καλά τη δημοτικότητα του Τραμπ στο Ισραήλ -πολύ μεγαλύτερη από τη δική του- και πηγές λένε ότι σκοπεύει να τον θέσει στο επίκεντρο της προεκλογικής του εκστρατείας. Σε μια εξαιρετική κίνηση, ο Νετανιάχου κάλεσε τον Κούσνερ και τον Γουίτκοφ στη συνεδρίαση του ισραηλινού υπουργικού συμβουλίου την Πέμπτη, στην οποία εγκρίθηκε η συμφωνία κατάπαυσης του πυρός.
Την Δευτέρα ο Τραμπ φτάνει στο Ισραήλ για να συμμετάσχει στους εορτασμούς. Ο Νετανιάχου είναι πιθανό να ενορχηστρώσει κάθε στιγμή για μέγιστο πολιτικό αντίκτυπο και να εκμεταλλευτεί τη δημοτικότητα του Τραμπ κατευθείαν για τις εκλογές.
Η πίεση από τις ΗΠΑ μπορεί να ανάγκασε τον Νετανιάχου να αποδεχτεί όρους που απέφευγε επί μήνες, ωστόσο, μετατρέποντας τον Τραμπ σε σωτήρα που διαπραγματεύεται και αγαπά το Ισραήλ – ο Νετανιάχου θα προσπαθήσει να μετατρέψει την συμφωνία σε χρυσή, για την πολιτική του καριέρα.
