Ενώ η προσοχή παραμένει στραμμένη στον πόλεμο, τα πιο ανησυχητικά ρήγματα της Ουκρανίας εμφανίζονται στα μετόπισθεν, στους θεσμούς της, στην οικονομία και στη δημοκρατία της
Κατά τη συνάντησή του με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ στη Νέα Υόρκη τη Τρίτη (24.09.2025), ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι έδωσε την εντύπωση ότι είχε ξανακερδίσει την υποστήριξη της Ουάσινγκτον. Όμως, σύμφωνα με το The Economist, ο Αμερικανός πρόεδρος επιδιώκει κυρίως να απεμπλακεί, αφήνοντας στην Ευρώπη τον ρόλο του βασικού υποστηρικτή της Ουκρανίας.
Ακόμα κι αν οι Ηνωμένες Πολιτείες του Ντόναλντ Τραμπ συνεχίσουν να παρέχουν πληροφορίες και να επιτρέπουν την αγορά όπλων στην Ουκρανία, οι Ευρωπαίοι θα είναι πλέον αυτοί που θα πρέπει να χρηματοδοτήσουν την πολεμική προσπάθεια του Βολοντίμιρ Ζελένσκι.
Η Ουκρανία θα μπορούσε έτσι να διατηρήσει τα τέσσερα πέμπτα της επικράτειάς της που παραμένουν ελεύθερα, αλλά το όνειρο ενός ευημερούντος και δημοκρατικού κράτους παραμένει απειλούμενο. Το Κίεβο στερείται στρατιωτών, η οικονομία του ασφυκτιά από τον πόλεμο, και το πολιτικό σύστημα δείχνει σημάδια εκτροπής.
Η κυβέρνηση Ζελένσκι, τονίζει το The Economist, έχει σφίξει τον έλεγχο επιτιθέμενη σε επικριτικά μέσα ενημέρωσης και επιχειρώντας να αποδυναμώσει τις ανεξάρτητες αρχές κατά της διαφθοράς που έγιναν πολύ «ενοχλητικές». Μια στάση που τροφοδοτεί τη δυσαρέσκεια του πληθυσμού απέναντι σε μια διακυβέρνηση που θεωρείται υπερβολικά συγκεντρωτική και ανεκτική στη διαφθορά όταν τη συμφέρει.
Ο καθοριστικός ρόλος της Ευρώπης
Με την αμερικανική υποχώρηση, η Ευρώπη γίνεται ο αναπόφευκτος χρηματοδότης. Αυτό της δίνει ένα μοχλό που πρέπει να αξιοποιήσει για να αποτρέψει τον δημοκρατικό κατήφορο, όπως έδειξε ήδη στηρίζοντας τις διαδηλώσεις κατά της προσπάθειας περιορισμού των αρχών κατά της διαφθοράς.
Ωστόσο, η Ουκρανία παραμένει «πολύ μεγάλη για να αποτύχει»: μια πολιτική ή στρατιωτική κατάρρευση θα ήταν καταστροφή στις πύλες του ΝΑΤΟ, μετατρέποντας τη χώρα σε ωρολογιακή βόμβα προς όφελος του Βλαντιμίρ Πούτιν.
Γι’ αυτό οι Ευρωπαίοι πρέπει να χρησιμοποιήσουν την πειθώ αντί για τις απειλές, προσφέροντας μεγαλύτερη πρόσβαση στην ενιαία αγορά, επενδύσεις και πρόοδο στην πορεία προς την ένταξη στην ΕΕ. Το ζήτημα των εκλογών παραμένει κομβικό: παρά τον στρατιωτικό νόμο, ο Ζελένσκι βρίσκεται αντιμέτωπος με την ανάγκη να ανανεώσει τη νομιμοποίησή του, καθώς η πενταετής προεδρική του θητεία έληξε επισήμως τον Μάιο.
