Με τη συμφωνία Ισραήλ - Χαμάς ο Τραμπ αγγίζει τη μεγαλύτερη διπλωματική επιτυχία της δεύτερης θητείας του και το Νόμπελ Ειρήνης που πάντα επιδίωκε, αναφέρουν οι ΝΥΤ
Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει κάθε λόγο να χαμογελάει μετά την ιστορική συμφωνία Ισραήλ και Χαμάς – με τη μεσολάβησή του – για το τέλος του πολέμου στη Γάζα μετά από δύο χρόνια και να ελπίζει ότι το φετινό πολυπόθητο Νόμπελ Ειρήνης ίσως γίνει δικό του.
Ύστερα από μήνες έντασης και διπλωματικών ζυμώσεων, ο Αμερικανός πρόεδρος ανακοίνωσε στις 2 τα ξημερώματα, ώρα Ελλάδας, πως Ισραήλ και Χαμάς συμφώνησαν να προχωρήσουν στην πρώτη φάση του ειρηνευτικού του σχεδίου για τη Γάζα. Για τον Τραμπ, η εξέλιξη αυτή έχει και μια προσωπική διάσταση: αποτελεί την ύψιστη δοκιμασία του ρόλου του ως «μεσολαβητή και ειρηνοποιού» – και ίσως τη διπλωματική νίκη που θα του χαρίσει το Νόμπελ Ειρήνης που ανέκαθεν επιθυμούσε.
«Αυτό σημαίνει ότι όλοι οι όμηροι θα απελευθερωθούν πολύ σύντομα και ότι το Ισραήλ θα αποσύρει τον στρατό του σε μια συμφωνημένη γραμμή» ανέφερε ο Αμερικανός πρόεδρος κάνοντας λόγο για ένα ιστορικό, χωρίς προηγούμενο γεγονός. «ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΟΙ ΟΙ ΕΙΡΗΝΟΠΟΙΟΙ» υπογράμμισε ο Τραμπ στο μήνυμά του, ενώ πηγές του Λευκού Οίκου ανέφεραν ότι ο πρόεδρος θα μπορούσε να μεταβεί στη Μέση Ανατολή ακόμα και αύριο Παρασκευή για να βάλει την προσωπική του σφραγίδα στη συμφωνία.
Η είδηση σηματοδοτεί ένα καθοριστικό πρώτο βήμα προς τον τερματισμό ενός πολέμου που έχει κοστίσει τη ζωή σε δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους και έχει βυθίσει τη Μέση Ανατολή σε νέα δίνη βίας.
Το βράδυ της Τετάρτης, ο Τραμπ ξεκαθάρισε ότι είναι έτοιμος να ταξιδέψει στη Μέση Ανατολή για να επιβλέψει προσωπικά τη συμφωνία και να υποδεχθεί τους ομήρους που πέρασαν δύο χρόνια αιχμάλωτοι κάτω από τη γη.
Για τον Τραμπ αυτή η επιτυχία, είναι η ύστατη απόδειξη του εαυτού του ως «μεγάλου διαπραγματευτή» και «ειρηνοποιού» – και ίσως ανοίγει τον δρόμο προς το Νόμπελ Ειρήνης, το οποίο δεν έχει κρύψει ποτέ ότι επιθυμεί.
Σε μία ειρωνική σύμπτωση, ο φετινός νικητής του βραβείου θα ανακοινωθεί την Παρασκευή το μεσημέρι, λίγες μόνο ώρες πριν ο Αμερικανός πρόεδρος αναχωρήσει για την Αίγυπτο και το Ισραήλ, σε ένα ταξίδι που ήδη χαρακτηρίζεται ως «θρίαμβος».
Μια συμφωνία εύθραυστη αλλά ιστορική
Φυσικά, στη Μέση Ανατολή πολλά μπορούν να πάνε στραβά – και συνήθως συμβαίνουν, σημειώνει το δημοσίευμα των New York Times.
Η «ειρηνευτική συμφωνία» που ο Τραμπ παρουσίασε μέσω της πλατφόρμας Truth Social μπορεί να αποδειχθεί μια ακόμη προσωρινή παύση σε έναν πόλεμο που ξεκίνησε με την ίδρυση του Ισραήλ το 1948 και ποτέ δεν τελείωσε πραγματικά.
Αν όμως ο Τραμπ καταφέρει να διατηρήσει ζωντανή τη συμφωνία, αν η Χαμάς παραδώσει τους τελευταίους 20 ζωντανούς ομήρους και μαζί τη διαπραγματευτική της ισχύ, τότε αυτό θα συνιστά ένα μεγάλο βήμα προς τη σταθερή ειρήνη που τόσο ο ίδιος όσο και ο προκάτοχός του, Τζο Μπάιντεν, επιχείρησαν μάταια να επιτύχουν.
Κι αν ο Τραμπ καταφέρει να πείσει τον πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου να αποσύρει τα στρατεύματα από την πόλη της Γάζας και να εγκαταλείψει τα σχέδιά του για έλεγχο των ερειπίων της, αν σταματήσει την αιματοχυσία που έχει σκοτώσει 1.200 Ισραηλινούς και πάνω από 60.000 Παλαιστίνιους, τότε θα έχει κάνει ό,τι απέτυχαν πολλοί πριν από αυτόν: θα έχει «νικήσει» στρατηγικά έναν δύσκολο και πλέον απομονωμένο σύμμαχο.
«Η εκεχειρία και η απελευθέρωση των ομήρων – αν τελικά συμβούν – έγιναν δυνατές μόνο επειδή ο Τραμπ τόλμησε να πιέσει τον Νετανιάχου, κάτι που κανένας άλλος πρόεδρος, Ρεπουμπλικανός ή Δημοκρατικός, δεν έχει κάνει ποτέ σε τόσο κρίσιμα ζητήματα», δήλωσε ο Άαρον Ντέιβιντ Μίλερ του Carnegie Endowment for International Peace, γνωστός επικριτής της πολιτικής του Τραμπ στη Μέση Ανατολή.
Από τις Συμφωνίες του Αβραάμ στο όνειρο της ειρήνης
Ο Τραμπ γνωρίζει καλά ότι το μεγαλύτερο επίτευγμα της πρώτης του θητείας ήταν οι Συμφωνίες του Αβραάμ, που οδήγησαν στην εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ του Ισραήλ και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και του Μπαχρέιν – των πρώτων αραβικών κρατών που αναγνώρισαν το Ισραήλ έπειτα από ένα τέταρτο του αιώνα.
Αργότερα προστέθηκαν το Σουδάν και το Μαρόκο.
Η πιθανότητα να ακολουθήσει και η Σαουδική Αραβία, ήταν ένας από τους παράγοντες που ώθησαν τη Χαμάς να εξαπολύσει την επίθεση-σοκ της 7ης Οκτωβρίου 2023.
Ωστόσο, το τέλος της αιματοχυσίας στη Γάζα, που διέλυσε τη Χαμάς, κατέστρεψε το 90% των κατοικιών και τραυμάτισε ανεπανόρθωτα τη διεθνή εικόνα του Ισραήλ, θα αποτελούσε ακόμη μεγαλύτερη επιτυχία.
Το Ισραήλ πιο ισχυρό, αλλά και πιο μόνο από ποτέ
Η σφοδρή αντίδραση του Ισραήλ μετά την επίθεση – τη χειρότερη εναντίον Εβραίων μετά το Ολοκαύτωμα – άφησε τη χώρα σε μια παράδοξη θέση: πιο ισχυρή στρατιωτικά από ποτέ, αλλά διπλωματικά απομονωμένη.
Οι επιχειρήσεις στη Γάζα έκαναν ακόμη και τους πιο στενούς συμμάχους του Ισραήλ να ζητούν τη δημιουργία παλαιστινιακού κράτους, χωρίς όμως σαφές πλάνο για τα σύνορα ή τη διοίκησή του.
Η καταστροφή της Γάζας, η θανάτωση δεκάδων αμάχων για κάθε ένα στέλεχος της Χαμάς, και οι αναφορές για εκτοπισμό Παλαιστινίων προκάλεσαν ηθικό και πολιτικό πλήγμα που ίσως χρειαστεί μια γενιά για να επουλωθεί.
Παρά τις εσωτερικές πιέσεις, ο Νετανιάχου συνέχισε να παρουσιάζεται ως ο άνθρωπος που τήρησε την υπόσχεσή του να «εξαλείψει τη Χαμάς».
Χρησιμοποίησε εκρηκτικούς πομπούς και ασυρμάτους για να σκοτώσει ηγετικά στελέχη της Χεζμπολάχ, αποδυνάμωσε το καθεστώς Άσαντ στη Συρία, και οδήγησε σε έναν 12ήμερο πόλεμο με το Ιράν που έληξε με αμερικανική επίθεση στα ιρανικά πυρηνικά εργοστάσια.
Αλλά ο Νετανιάχου ξεπεράσε τα όρια. Η καταστροφή στη Γάζα προκάλεσε οργή στη διεθνή κοινότητα, ενώ η απόφασή του να βομβαρδίσει Παλαιστίνιους διαπραγματευτές στο Κατάρ εξόργισε τον Λευκό Οίκο.
Ο Τραμπ, που σπάνια ζητά συγγνώμη για οτιδήποτε, ανάγκασε τον Νετανιάχου να απολογηθεί δημοσίως στους ηγέτες του Κατάρ – και δημοσιοποίησε μάλιστα φωτογραφίες από την τηλεφωνική συνομιλία.
Με αυτόν τον τρόπο, οδήγησε τελικά τον Νετανιάχου να αποδεχθεί το 20 σημείων ειρηνευτικό σχέδιο, στοιχηματίζοντας ότι η Χαμάς θα το απέρριπτε.
Προς έκπληξη όλων, η Χαμάς αποδέχθηκε τα πρώτα στάδια. Η καταστροφή στη Γάζα και η πίεση από τις αραβικές χώρες και την Τουρκία δεν της άφησαν περιθώρια.
Ένα πιθανό τέλος – ή μια νέα αρχή
Ο Τραμπ ετοιμάζεται τώρα να κηρύξει το «τέλος ενός κεφαλαίου». Αν όλα εξελιχθούν όπως σχεδιάζει, ίσως να έχει πραγματικά δικαίωμα διεκδίκησης ενός Νόμπελ Ειρήνης, όπως και οι τέσσερις προηγούμενοι Αμερικανοί πρόεδροι που το έχουν κερδίσει: Θεόδωρος Ρούζβελτ, Γούντροου Ουίλσον, Μπαράκ Ομπάμα και Τζίμι Κάρτερ.
Ωστόσο, η ειρήνη απέχει ακόμη πολύ.
Τόσο ο Τραμπ όσο και ο Νετανιάχου μίλησαν μόνο για το πρώτο στάδιο: την ανταλλαγή ομήρων με κρατούμενους και την αποχώρηση των ισραηλινών στρατευμάτων σε μια γραμμή που ακόμη δεν έχει καθοριστεί.
Τα επόμενα βήματα – όπως ο αφοπλισμός της Χαμάς και η δημιουργία μεταβατικής διοίκησης της Γάζας – θα είναι ακόμη δυσκολότερα.
Η Χαμάς ίσως αρνηθεί να παραδώσει τα όπλα της. Ο Νετανιάχου ίσως αρνηθεί να σταματήσει μέχρι να εξοντωθούν όλα τα μέλη της οργάνωσης που συμμετείχαν στις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου.
Και κανείς δεν γνωρίζει ακόμη ποιος θα διοικήσει τη Γάζα στη μεταβατική περίοδο, ή ποιον ρόλο θα έχει η Παλαιστινιακή Αρχή.
Αν κάτι διδάσκει η ιστορία της Μέσης Ανατολής είναι πως η επίτευξη κάθε ειρηνευτικής συμφωνίας μοιάζει με το «καθάρισμα» μετά από ηφαιστειακή έκρηξη: ξέρεις ότι θα ξανασυμβεί – απλώς δεν γνωρίζεις πότε και πόσο καταστροφικά.
Ο Τραμπ, ωστόσο, φαίνεται αποφασισμένος να αποδείξει πως αυτή τη φορά, η ειρήνη μπορεί να κρατήσει, καταλήγει το δημοσίευμα των NYT.
