Η Τεχεράνη καλείται να επιλέξει μεταξύ σύγκρουσης, καθυστερημένης απάντησης ή διπλωματίας – με διακύβευμα την ίδια την επιβίωση του καθεστώτος, γράφει το BBC
Να ανταποδώσει τώρα, αργότερα ή ποτέ; Ποια θα μπορούσε να είναι η επόμενη κίνηση του Ιράν μετά το χτύπημα των ΗΠΑ σε τρεις πυρηνικές εγκαταστάσεις πλήγμα που σύμφωνα με τον Ντόναλντ Τραμπ ήταν «επιτυχημένο» και «εξουδετέρωσε» τις εγκαταστάσεις. Στα τρία διλήμματα της Τεχεράνης εστιάζει ανάλυση του BBC.
Η νύχτα των αμερικανικών αεροπορικών πληγμάτων στα πυρηνικά εργοστάσια του Ιράν φέρνει τη Μέση Ανατολή στα πρόθυρα μιας επικίνδυνης κλιμάκωσης. Η Τεχεράνη απειλεί με «αιώνιες συνέπειες», αλλά πίσω από τη ρητορική οργής, οι επιλογές της είναι περιορισμένες και κάθε βήμα κρύβει σοβαρούς κινδύνους. Πώς θα απαντήσει;
Το Ιράν αντέδρασε με οργή στους νυχτερινούς αεροπορικούς βομβαρδισμούς των ΗΠΑ εναντίον τριών πυρηνικών του εγκαταστάσεων, υποσχόμενο αυτό που χαρακτήρισε ως «αιώνιες συνέπειες». Τώρα το Ιράν καλείται να επιλέξει μεταξύ σύγκρουσης, καθυστερημένης απάντησης ή διπλωματίας – με διακύβευμα την ίδια την επιβίωση του καθεστώτος.
Πίσω από τις δηλώσεις, ωστόσο, διεξάγονται σίγουρα πυρετώδεις συζητήσεις στα υψηλότερα επίπεδα της ιρανικής ασφάλειας και των υπηρεσιών πληροφοριών.
Θα πρέπει να κλιμακώσουν τη σύγκρουση με αντίποινα κατά αμερικανικών συμφερόντων ή, όπως κάλεσε ο Αμερικανός Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, να διαπραγματευτούν, κάτι που στην πράξη σημαίνει να εγκαταλείψουν εντελώς τον εμπλουτισμό ουρανίου εντός της χώρας;
Η εσωτερική αυτή διαμάχη συμβαίνει τη στιγμή που πολλοί ανώτατοι Ιρανοί στρατιωτικοί ηγέτες αναρωτιούνται αν θα είναι οι επόμενοι στόχοι ενός ακριβούς ισραηλινού πλήγματος ή αν κάποιος στο δωμάτιο ήδη τους έχει προδώσει στη Μοσάντ, τη μυστική υπηρεσία του Ισραήλ.
Σε γενικές γραμμές, υπάρχουν τρεις βασικές στρατηγικές επιλογές για το Ιράν. Καμία δεν είναι χωρίς ρίσκο και στο μυαλό όσων παίρνουν τις αποφάσεις κυριαρχεί το ζήτημα της επιβίωσης του ισλαμικού καθεστώτος.
1. Σκληρή και άμεση αντεπίθεση
Πολλοί ζητούν αίμα. Το Ιράν έχει υποστεί ταπεινώσεις, πρώτα από το Ισραήλ και τώρα από αυτό που συχνά αποκαλεί «Μεγάλο Σατανά» – τις ΗΠΑ.
Η σύγκρουσή του με το Ισραήλ συνεχίζεται για δέκατη μέρα, αλλά μια επίθεση κατά των ΗΠΑ ανεβάζει το ρίσκο σε άλλο επίπεδο – όχι μόνο για το Ιράν αλλά για ολόκληρη την περιοχή.
Υπολογίζεται ότι το Ιράν διαθέτει περίπου τα μισά από τα αρχικά 3.000 πυραυλικά του αποθέματα, έχοντας χρησιμοποιήσει ή χάσει τα υπόλοιπα σε συγκρούσεις με το Ισραήλ.
Έχει έτοιμη λίστα με περίπου 20 αμερικανικές βάσεις στη Μέση Ανατολή. Η πιο προφανής είναι το αρχηγείο του 5ου Στόλου του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ στο Μίνα Σαλμάν στο Μπαχρέιν. Όμως το Ιράν μπορεί να διστάσει να χτυπήσει μια αραβική χώρα του Κόλπου.
Πιο πιθανό είναι να ενεργοποιήσει τις παραστρατιωτικές του δυνάμεις σε Ιράκ και Συρία για να επιτεθούν σε πιο απομονωμένες αμερικανικές βάσεις, όπως στο Ατ-Τανφ, στο Αΐν Αλ-Ασάντ ή στο Ερμπίλ.
Έχει προηγούμενο: όταν ο Τραμπ διέταξε τη δολοφονία του ηγέτη της Δύναμης Κουντς, Κασέμ Σουλεϊμανί, το 2020, το Ιράν απάντησε με επίθεση σε αμερικανικές δυνάμεις στο Ιράκ, αλλά έδωσε προειδοποίηση για να αποφύγει απώλειες. Αυτή τη φορά ίσως δεν κάνει το ίδιο.
Θα μπορούσε επίσης να ξεκινήσει επιθέσεις σε αμερικανικά πολεμικά πλοία, με drones και γρήγορες τορπιλακάτους – τακτική που έχουν εξασκήσει οι Φρουροί της Επανάστασης.
Σκοπός μιας τέτοιας επίθεσης θα ήταν να κατακλύσει τις αμερικανικές άμυνες με μαζική ισχύ.
Παράλληλα, το Ιράν μπορεί να ζητήσει από τους συμμάχους του, τους Χούθι στην Υεμένη, να επαναλάβουν επιθέσεις σε δυτικά πλοία που διέρχονται από την Ερυθρά Θάλασσα.
Υπάρχουν και οικονομικοί στόχοι: ο πιο σοβαρός θα ήταν να μπλοκάρει τα Στενά του Ορμούζ, απ’ όπου περνά το 20% του παγκόσμιου πετρελαίου. Θα μπορούσε να το κάνει με ναρκοθέτηση, προκαλώντας τεράστιο κίνδυνο για πολεμικά και εμπορικά πλοία.
Επιπλέον, το Ιράν διαθέτει εξελιγμένες δυνατότητες στον κυβερνοπόλεμο – όπως και η Βόρεια Κορέα, η Ρωσία και η Κίνα. Η εισαγωγή κακόβουλου λογισμικού σε αμερικανικά δίκτυα είναι μια επιλογή που σίγουρα εξετάζεται.
2. Καθυστερημένη αντίδραση
Αυτό θα σήμαινε να περιμένει μέχρι να αποκλιμακωθεί η ένταση και να επιτεθεί αιφνιδιαστικά σε στιγμή που οι ΗΠΑ θα έχουν χαλαρώσει τα μέτρα ασφαλείας.
Η επίθεση αυτή θα μπορούσε να στοχεύσει διπλωματικά ή εμπορικά γραφεία των ΗΠΑ ή να πάρει τη μορφή στοχευμένων δολοφονιών.
Όμως κάτι τέτοιο ενέχει το ρίσκο νέων επιθέσεων από τις ΗΠΑ – ίσως τη στιγμή που οι Ιρανοί θα επιστρέφουν στην καθημερινότητά τους.
3. Καθόλου αντίποινα
Αυτή θα ήταν μια επιλογή που απαιτεί τεράστια αυτοσυγκράτηση, αλλά θα προστάτευε το Ιράν από περαιτέρω επιθέσεις.
Θα μπορούσε να επιλέξει τον διπλωματικό δρόμο και να επανεκκινήσει τις συνομιλίες με τις ΗΠΑ. Όπως τόνισε ο Ιρανός ΥΠΕΞ, το Ιράν δεν έφυγε ποτέ από τις διαπραγματεύσεις – κατά τη δική του άποψη, ήταν το Ισραήλ και οι ΗΠΑ που τις τινάξανε στον αέρα.
Η επανεκκίνηση των συνομιλιών στη Μουσκάτ, τη Ρώμη ή αλλού θα είχε νόημα μόνο αν το Ιράν αποδεχόταν το κόκκινο όριο που θέτουν ΗΠΑ και Ισραήλ: να διατηρήσει το πυρηνικό του πρόγραμμα μόνο αν στέλνει όλο το ουράνιο στο εξωτερικό για εμπλουτισμό.
Ωστόσο, το να μη γίνει καμία κίνηση μετά από τέτοιο πλήγμα, θα έκανε το ιρανικό καθεστώς να φαίνεται αδύναμο – ιδιαίτερα μετά από όλες τις προειδοποιήσεις για σφοδρές συνέπειες.
Τελικά, μπορεί να αποφασίσει πως το ρίσκο να ανατραπεί το καθεστώς του είναι μεγαλύτερο από το κόστος νέων αμερικανικών πληγμάτων, καταλήγει η ανάλυση.
