Θα μπορούσε να πει κανείς πως μιλάμε για μια προσωπική ήττα του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Οι δημοτικές εκλογές της Κυριακής (31.03.2019) αποδείχθηκαν “βατερλώ” για τον Τούρκο πρόεδρο. Του ανθρώπου που εμφανίστηκε στην πολιτική ζωή της Τουρκίας ως δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης, που πριν από 16 χρόνια έγινε για πρώτη φορά πρωθυπουργός και σιγά σιγά συγκέντρωσε στα χέρια του όλες τις εξουσίες. Μόνο που την αγαπημένη του Κωνσταντινούπολη, όπως και την πρωτεύουσα Άγκυρα αλλά και πόλεις – κλειδιά όπως η Σμύρνη (που πάντα ήταν προπύργιο της αντιπολίτευσης), η Αττάλεια και τα Άδανα, τις έχασε από την αντιπολίτευση.
Η Κωνσταντινούπολη εξελίχθηκε σε ένα πρωτοφανές εκλογικό θρίλερ. Ο Μπιναλί Γιλντιρίμ (εκλεκτός του Ερντογάν και τελευταίος πρωθυπουργός της Τουρκίας) αρνήθηκε να παραδεχτεί την ήττα του. Αντίθετα, υποστήριξε πως εκείνος ήταν ο νικητής. Νικητής υποστήριξε πως είναι και ο υποψήφιος της αντιπολίτευσης, Εκρέμ Ιμάμογλου.
Το πρακτορείο Dogan, επικαλούμενο τα αποτελέσματα του Ανώτατου Εκλογικού Συμβουλίου στο 99,69% της καταμέτρησης δείχνουν τον Εκρέμ Ιμάμογλου να προηγείται με 48,80% και 27.000 ψήφους. Ο υποψήφιος της αντιπολίτευσης εξασφαλίζει 4.159.650 ψήφους, ενώ ο υποψήφιος του κυβερνώντος AKP έχει 4.131.761 ψήφους, δήλωσε ο πρόεδρος της Ανώτατης Εκλογικής Επιτροπής, Σαντί Γκιουβέν, επιμένοντας ότι υπάρχουν υπό εξέταση ενστάσεις για 84 κάλπες. Η διαδικασία της καταμέτρησης των ψήφων αναμένεται να τελειώσει το μεσημέρι.
Όταν το 1994 ο Ερντογάν κέρδισε το δήμο της Κωνσταντινούπολης, άνοιγε μια νέα σελίδα στην ιστορία της πόλης και της Τουρκίας γενικότερα. Σήμερα, αν τα αποτελέσματα επιβεβαιωθούν και η Κωνσταντινούπολη περάσει στα χέρια της αντιπολίτευσης, θα γυρίσει η σελίδα που άνοιξε πριν από 25 χρόνια. Το ερώτημα είναι αν θα γίνει το ίδιο και με την Τουρκία.
Αχ και… βαχ στην Κωνσταντινούπολη
Κανείς δεν θέλει να χάσει την Κωνσταντινούπολη, αυτό είναι σαφές. Ο Ερντογάν, χθες, κράτησε… πισινή άλλωστε. Και ο ηγέτης της αντιπολίτευσης, Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, πάλι, ανακήρυξε το CHP νικητή στην Κωνσταντινούπολη.
Νωρίτερα σήμερα, ο Ιμάμογλου είχε δηλώσει ότι επικράτησε με 28.000 ψήφους, μιλώντας σε υποστηρικτές του και επικαλούμενος δεδομένα που έχει στη διάθεσή του το κόμμα του. Λεπτά νωρίτερα, ο υποψήφιος του κυβερνώντος κόμματος στην Κωνσταντινούπολη Μπιναλί Γιλντιρίμ, επίσης, δήλωσε ότι κέρδισε. Η διαφορά στην επίσημη ροή κόλλησε στο 98,8% της καταμέτρησης με περίπου 4.000 ψήφους υπέρ του Γιλντιρίμ.
Η αξιωματική αντιπολίτευση κάλεσε το Ανώτατο Εκλογικό Συμβούλιο να παρέμβει και να ανακοινώσει τα τελικά και σωστά συγκεντρωτικά αποτελέσματα. Το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων Ανατολή μετέδωσε ότι το AKP θα προσφύγει στην εκλογική δικαιοσύνη ζητώντας να ακυρωθούν τα αποτελέσματα σε κάποιες περιφέρειες στην πρωτεύουσα.
Ρετζέπ, έχασες… κερδίζοντας
Ο Ερντογάν πήρε πάνω του (όχι πως μπορούσε να γίνει αλλιώς) την προεκλογική εκστρατεία. Ταξίδεψε ασταμάτητα, έκανε σχεδόν 100 προεκλογικές ομιλίες σε όλη τη χώρα μέσα σε δυο μήνες και φρόντισε να στείλει μήνυμα πως οι εκλογές της Κυριακής ήταν κρίσιμες για την ίδια την «επιβίωση» της Τουρκίας.
Αλλά οι καθημερινές ομιλίες του και η κατά συντριπτική πλειονότητα ευνοϊκή κάλυψη των ΜΜΕ φαίνεται, εκ του αποτελέσματος, πως δεν ήταν αρκετές για να κερδίσει το κυβερνών AKP δήμους «κλειδιά» όπως η Άγκυρα (που την έχασε μετά από 25 χρόνια), η Αττάλεια, τα Άδανα. Τη Σμύρνη μάλλον δεν την… υπολόγιζε ο Ερντογάν, οι κάτοικοί της δεν του έχουν δώσει ποτέ «ψήφο εμπιστοσύνης».
Πίστευε όμως ότι θα κέρδιζε την πρωτεύουσα και θα επικρατούσε καθαρά στην αγαπημένη του Κωνσταντινούπολη. Ο υποψήφιος του σοσιαλδημοκρατικού Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) Μανσούρ Γιαβάς κέρδισε καθαρά στην Άγκυρα (αντίπαλός του ήταν ο Μεχμέτ Οζχασεκί του AKP).
Παρά το γεγονός πως το κόμμα του χάνει την Κωνσταντινούπολη (εκτός συγκλονιστικού απροόπτου), την Άγκυρα και την Αττάλεια, σύμφωνα με τα ανεπίσημα αποτελέσματα η Λαϊκή Συμμαχία του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης του Ερντογάν και του Κόμματος Εθνικιστικής Δράσης του Ντεβλέτ Μπαχτσελί, συγκεντρώνει συνολικό ποσοστό 51,81% έναντι 37,61% της Εθνικής Συμμαχίας του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος του Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου και του Καλού Κόμματος της ακροδεξιάς Μεράλ Ακσενέρ.
Το ΑΚΡ σύμφωνα με τα ανεπίσημα αποτελέσματα στις δημοτικές εκλογές που μεταδίδει το πρακτορείο Anadolu, αυξάνει τα ποσοστά του στο 44,42 % έναντι 42,87% το 2014, ενώ αύξηση παρουσίασε και το CHP το οποίο έφτασε στο 30,07% έναντι 26,34% το 2014.
Το CHP κυριαρχεί και πάλι στα παράλια και πιο συγκεκριμένα από τη Σμύρνη που δεν έχασε ποτέ, στη Ρεδεστό, δηλαδή Τεκίρνταγ, τα Δαρδανέλια, τη Γιάλοβα, το Αϊδίνιο, τη Μούγλα, την Αττάλεια, το Χάταϊ, τη Σινόπη, τα Άδανα και τη Μερσίνα.
Νίκη του κόμματος του Ταγίπ Ερντογάν καταγράφεται σε αρκετές πόλεις της νοτιανατολικής Τουρκίας όπου η πλειοψηφία του πληθυσμού είναι κουρδικής καταγωγής με σημαντικότερη στο Σιρνάκ, στα σύνορα με την Συρία που θεωρείτο άνδρο του κουρδικού κόμματος. Αποτέλεσμα που δείχνει ότι η πολιτική των τοποτηρητών που έκαναν σημαντικά έργα υποδομών απέδωσε.
Η ώρα της οικονομίας
Το μήνυμα που έστειλαν οι Τούρκοι στον Ερντογάν είναι σαφές: μπορεί να συνεχίσει να κυβερνά αλλά τα οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν ήταν το βασικό κριτήριο των επιλογών τους. Η ακρίβεια θερίζει τους Τούρκους, με τις τιμές σε φρούτα και τα λαχανικά να έχουν αυξηθεί σχεδόν 130% και τα γαλακτοκομικά σχεδόν 100% σε έναν χρόνο! Το κατάλαβε και ο ίδιος ο Τούρκος πρόεδρος, υποσχόμενος ότι από σήμερα το πρωί θα ασχοληθεί με την οικονομία…
Η ήττα του κόμματος του Ερντογάν στην Άγκυρα ήταν από μόνη της βαρύ πλήγμα. Εάν επιβεβαιωθεί η ήττα του AKP στην Κωνσταντινούπολη, την πόλη όπου ξεκίνησε την πολιτική του σταδιοδρομία και της οποίας ήταν ο δήμαρχος τη δεκαετία του 1990, οι εκλογές της Κυριακής ίσως αποκτήσουν ακόμη μεγαλύτερη συμβολική βαρύτητα.
Μιλώντας σε υποστηρικτές του το βράδυ της Κυριακής, ο Ερντογάν διαβεβαίωσε ότι δεν θα γίνουν άλλες εκλογικές αναμετρήσεις έως το 2023, αποκλείοντας κάθε ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών, ενώ ανήγγειλε ότι θα στραφεί πλέον στην οικονομία, προωθώντας μέτρα σε επίπεδο υπουργείων και θεσμών ώστε το σύστημα διακυβέρνησης να γίνει πιο δυναμικό και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις ώστε η οικονομία της Τουρκίας να γίνει πιο ανθεκτική έναντι «επιθέσεων». «Θα αρχίσουμε να εργαζόμαστε για να εντοπίσουμε τις αδυναμίες μας και να τις διορθώσουμε», διαβεβαίωσε.
Μεσούσης νομισματικής κρίσης μετά τις εκλογές της περασμένης χρονιάς, η λίρα έχει υποχωρήσει κατά 30%. Η οικονομία ολισθαίνει προς ύφεση. Με τον πληθωρισμό περί το 20% και την ανεργία να αυξάνεται, μέρος τουλάχιστον του εκλογικού συστήματος φάνηκε να τιμωρεί τον Ερντογάν.
Ο ίδιος ο πρόεδρος της Τουρκίας δεν θα μπορούσε να διαφωνεί περισσότερο όσον αφορά τις αναλύσεις περί ήττας του ιδίου και της παράταξής του: «ο λαός μας μάς ανέδειξε πρώτο κόμμα στις εκλογές, για 15η φορά», είπε στην Άγκυρα.
Καθώς οι τουρκικές αρχές πάσχιζαν να στηρίξουν τη λίρα την περασμένη εβδομάδα, ο Ερντογάν απέδωσε τα οικονομικά προβλήματα της Τουρκίας της σε επιθέσεις από τη Δύση, διαβεβαιώνοντας πως θα ξεπεραστούν και ότι ο ίδιος είναι «το αφεντικό» της οικονομίας. Η λίρα υποχώρησε αφού έγιναν γνωστά τα αρχικά αποτελέσματα, σε συναλλαγματική ισοτιμία 5,61:1 έναντι του αμερικανικού δολαρίου, από 5,55:1 την Παρασκευή.