Νέα αρχιτεκτονική της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής (ΚΑΠ) για την περίοδο 2028-2034 περιλαμβάνει η πρόταση της Κομισιόν, βάζοντας στο επίκεντρο τις επιδόσεις και τη διαφάνεια, καθώς και την εισοδηματική στήριξη στους αγρότες.
Η Κομισιόν προκρίνει το μοντέλο της κατανομής των κεφαλαίων σε εθνικό, τομεακό, περιφερειακό και εδαφικό επίπεδο, προσαρμοσμένο στις ανάγκες κάθε κράτους μέλους και εξασφαλίζοντας πως τα χρήματα θα πηγαίνουν εκεί που αποδίδουν, και σε «όσους αγρότες τα έχουν περισσότερο ανάγκη», όπως αναφέρουν πηγές των Βρυξελλών.
Ωστόσο, όπως επισημαίνουν οι ίδιες πηγές, η Κομισιόν δεν θα μένει στις συστάσεις, αλλά θα εξετάζει και το κατά πόσο τηρούνται τα Εθνικά και Περιφερειακά Σχέδια που θα διαμορφώνει η κάθε χώρα.
Σκοπός είναι να διαμορφωθεί, σε συνεργασία με τα κράτη μέλη, ένας νέος μηχανισμός ελέγχου και εξέτασης αν υπάρχουν αποκλίσεις από τους στόχους που έχουν τεθεί για κάθε χώρα (π.χ. πράσινοι στόχοι) και αν τηρούνται οι κανόνες Δικαίου και ανταγωνιστικότητας. Στο πλαίσιο αυτό, προτείνεται να θεσπιστεί ένα κοινό πλαίσιο δεικτών, τακτικές συναντήσεις Κομισιόν και κρατών μελών και ενδιάμεση επανεξέταση με δυνατότητα προσαρμογών όταν οι στόχοι δεν πιάνονται. Προβλέπεται επίσης ενιαία ψηφιακή πύλη διαφάνειας για δικαιούχους, δαπάνες και αποτελέσματα. Η σημερινή εξαμηνιαία επανεξέταση καταργείται για να πέσει ο γραφειοκρατικός φόρτος, χωρίς να χαλαρώνει ο έλεγχος.
Το μήνυμα της Κομισιόν, όπως μεταφέρεται από τις πηγές των Βρυξελλών, είναι πως ναι μεν, η νέα ΚΑΠ θα παράσχει χρηματοδότηση, αλλά η Κομισιόν πλέον ζητά να αποδεικνύεται πού πάνε τα κονδύλια.
Πόσα χρήματα θα μοιραστούν τα κράτη μέλη
Κατά τις ίδιες πηγές, ο κύριος χρηματοδοτικός πυλώνας για τα κράτη μέλη είναι τα Σχέδια Εθνικής και Περιφερειακής Εταιρικής Σχέσης. Η πρόταση προβλέπει συνολικά 865 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις, δηλαδή 783 δισ. ευρώ για τα ίδια τα σχέδια, 10,2 δισ. για το Interreg και επιπλέον μη οριοθετημένο απόθεμα 453 δισ. εντός των σχεδίων, που θα κατευθύνεται ανάλογα με τις εθνικές προτεραιότητες.
Παράλληλα, θεσπίζεται ειδικός Μηχανισμός της ΕΕ ύψους 71,9 δισ. ευρώ για στοχευμένες πολιτικές, από το LEADER και την ανταλλαγή γνώσεων και καινοτομία, έως παρεμβάσεις σε εξόχως απόκεντρες περιφέρειες και μικρά νησιά, το σχολικό πρόγραμμα και ενισχύσεις σε περιπτώσεις κρίσεων. Συμπληρωματικά, το εργαλείο «Catalyst Europe» προβλέπει δανειακή στήριξη 150 δισ. ευρώ.
