Να χρηματοδοτούνται και πάλι οι δαπάνες για την άμυνα από τον βασικό προϋπολογισμό μεσοπρόθεσμα – κάτι που θα ισοδυναμούσε με μειώσεις δαπανών ή αυξήσεις φόρων- προτείνει η κεντρική τράπεζα (Βundesbank) της Γερμανίας, προκειμένου να αποφευχθεί η εκτίναξη του δημόσιου χρέους ακόμα και πάνω από το 100% του ΑΕΠ της.
Οι επενδύσεις στη Γερμανία θα πρέπει επίσης να χρηματοδοτούνται από τον τακτικό προϋπολογισμό, σύμφωνα με την Bundesbank. H Bundesbank, προτείνει ρητά “την αυξανόμενη χρηματοδότησή των αμυντικών δαπανών στο πλαίσιο του τακτικού προϋπολογισμού είτε μέσω υψηλότερων εσόδων είτε μέσω της κατάργησης ορισμένων δαπανών”!. Σε αντάλλαγμα, η Bundesbank θέλει να αυξήσει το επιτρεπόμενο ανώτατο όριο χρέους για το κράτος έως και 1,5% ετησίως.
Η Bundesbank θεωρεί σημαντική την περαιτέρω μεταρρύθμιση του φρένου χρέους και έχει παρουσιάσει μια συμβολή στη συζήτηση. Η συμβολή αυτή βασίζεται στις προτάσεις μεταρρύθμισης της Bundesbank από τις αρχές του 2025 και λαμβάνει υπόψη τη νέα υποκείμενη κατάσταση που προέκυψε από τη μεταρρύθμιση των δημοσιονομικών κανόνων τον Μάρτιο του 2025. Οι μεταρρυθμισμένοι γερμανικοί δημοσιονομικοί κανόνες επιτρέπουν μεγάλα ελλείμματα. Σύμφωνα με αυτούς τους κανόνες, ο δείκτης χρέους θα μπορούσε να αυξηθεί σε σχεδόν 90% έως το 2040 και ακόμη και να ξεπεράσει το 100% μακροπρόθεσμα. Οι συστάσεις που παρουσιάζει τώρα η Bundesbank για μια μελλοντική μεταρρύθμιση του φρένου χρέους στοχεύουν να σταματήσουν αυτή την ανοδική τάση μεσοπρόθεσμα και να σταθεροποιήσουν τον δείκτη χρέους πίσω στο 60% στο μέλλον.
Οι συστάσεις της Bundesbank αντιπροσωπεύουν ένα συνεπές συνολικό πακέτο που διασφαλίζει την αποτελεσματική δημοσιονομική πολιτική και τα υγιή δημόσια οικονομικά. Η δέσμη θεσπίζει ένα πλαίσιο για συστηματική και σταθερή δημοσιονομική πολιτική. Παράλληλα, διαφυλάσσει αξιόπιστα υγιή δημόσια οικονομικά και λαμβάνει υπόψιν τους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ. Κατά τη μεταβατική φάση, το ποσό των αμυντικών δαπανών που χρηματοδοτούνται με δανεισμό μειώνεται σταδιακά. Έτσι, το δημοσιονομικό περιθώριο στρέφεται όλο και περισσότερο προς τις επενδύσεις. Στη ζώνη-στόχο, σταθεροποιείται το δημοσιονομικό περιθώριο για επενδύσεις. Η πρόταση, επομένως, αποτελεί συνέχεια του Ταμείου Υποδομών και Κλιματικής Ουδετερότητας και καλύτερη προστασία των επενδύσεων με αξιόπιστες προοπτικές.
Οι δημοσιονομικοί κανόνες της Γερμανίας αναθεωρήθηκαν ριζικά τον Μάρτιο του 2025. Δημιουργήθηκαν εκτεταμένα περιθώρια δανεισμού προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι κύριες προκλήσεις στους τομείς της άμυνας και των υποδομών. Αυτό είναι σκόπιμο σε προσωρινή βάση.
Ωστόσο, κατά την άποψη της Bundesbank , τα επίμονα υψηλά ελλείμματα συνοδεύονται από σημαντικούς κινδύνους και παρενέργειες: ένας απότομος αυξανόμενος δείκτης χρέους περιορίζει το δημοσιονομικό περιθώριο στο μέλλον και τα δημόσια οικονομικά χάνουν σταδιακά την ανθεκτικότητά τους. Η κυβέρνηση ενδέχεται τότε να είναι λιγότερο υποστηρικτική προς τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις σε περιόδους κρίσης και θα υπήρχε ο κίνδυνος συγκρούσεων με μια νομισματική πολιτική προσανατολισμένη στη σταθερότητα.
Συνεπώς, είναι σημαντικό να υπάρχουν δημοσιονομικοί κανόνες που να διασφαλίζουν υγιή δημόσια οικονομικά και συμμόρφωση με τους ευρωπαϊκούς δημοσιονομικούς κανόνες μακροπρόθεσμα. Από την οπτική γωνία της Bundesbank , οι δημοσιονομικοί κανόνες μπορούν να σχεδιαστούν για να προστατεύουν καλύτερα τις δημόσιες επενδύσεις στο μέλλον. Επιπλέον, οι δημοσιονομικοί κανόνες θα πρέπει να επιτρέπουν στη δημοσιονομική πολιτική να είναι όσο το δυνατόν πιο σταθερή.
Μεταρρύθμιση σε τρία στάδια
Η Bundesbank συνιστά η δημοσιονομική πολιτική και το «φρένο χρέους» να προσανατολίζονται στις τρέχουσες προκλήσεις και σε υγιή δημόσια οικονομικά με στοχευμένο και προγραμματισμένο τρόπο σε τρία στάδια:
Στην αρχική φάση, θα ήταν δυνατό να δημιουργηθούν μεγάλα ελλείμματα σύμφωνα με τα ισχύοντα ανώτατα όρια δανεισμού. Οι εμπειρογνώμονες της Bundesbank συνιστούν, ωστόσο, ο δανεισμός να επικεντρωθεί στις άμεσες πρόσθετες ανάγκες για άμυνα και υποδομές. Αυτή η φάση θα μπορούσε να παραταθεί έως το 2029. Εάν τα περιθώρια δανεισμού χρησιμοποιηθούν με στοχευμένο τρόπο, φαίνεται πιθανό ότι το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης θα αυξηθεί σε περίπου 4% του ΑΕΠ.
Σε μια μεταβατική φάση που θα ακολουθήσει, τα ελλείμματα θα μειωθούν σταδιακά, όπως απαιτείται από τους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ, προκειμένου να αποκατασταθεί μια υγιής δημοσιονομική θέση. Για τον σκοπό αυτό, οι αμυντικές δαπάνες θα χρηματοδοτούνται σταδιακά σε μειούμενο βαθμό από δανεισμό και σε αυξανόμενο βαθμό από τα τρέχοντα έσοδα. Το Ταμείο Υποδομών και Κλιματικής Ουδετερότητας θα είναι σε θέση να συνεχίσει να χρηματοδοτεί δαπάνες σχεδόν 1% του ΑΕΠ μέσω δανεισμού. Αυτή η φάση θα μπορούσε να διαρκέσει από το 2030 έως το 2035. Κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης, το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης θα μειωθεί στο 1% του ΑΕΠ.
Στη ζώνη-στόχο, ένα μεταρρυθμισμένο φρένο χρέους θα διασφάλιζε υγιή δημόσια οικονομικά. Ταυτόχρονα, θα σταθεροποιούσε το περιθώριο δανεισμού για επενδύσεις μετά το τέλος του Ταμείου Υποδομών και Κλιματικής Ουδετερότητας. Αυτή η ζώνη-στόχος συνάδει σε μεγάλο βαθμό με τις προτάσεις μεταρρύθμισης που παρουσίασε η Bundesbank στις αρχές του 2025. Θα ενθάρρυνε τις επενδύσεις και θα δημιουργούσε προστατευτικά κιγκλιδώματα για δημοσιονομική πολιτική προσανατολισμένη στη σταθερότητα. Εκτός από την έγκριση δανεισμού για πρόσθετες επενδύσεις ύψους 0,8% του…ΑΕΠ, η πρόταση περιλαμβάνει περιθώριο για μη συγκεκριμένο δανεισμό της κεντρικής κυβέρνησης και της κυβέρνησης των πολιτειών: εάν ο δείκτης χρέους είναι άνω του 60%, παρέχεται σε κάθε μία από αυτές διαρθρωτικό περιθώριο για δανεισμό 0,1% του ΑΕΠ. Εάν ο δείκτης χρέους είναι κάτω από 60%, μπορούν να δανειστούν το 0,35% του καθενός. Άλλες πτυχές των προτάσεων μεταρρύθμισης διευκολύνουν, μεταξύ άλλων, την άσκηση σταθερής δημοσιονομικής πολιτικής.
