Οι απειλές για την ελληνική οικονομία αγγίζουν από τις τιμές ενέργειας και τον πληθωρισμό, μέχρι τις εξαγωγές, τον τουρισμό και τη νομισματική πολιτική
Η νέα φάση της σύρραξης στη Μέση Ανατολή φέρνει στο τραπέζι μια σειρά από καίριες απειλές για τη σταθερότητα της ελληνικής οικονομίας και τις προοπτικές του 2025.
Οι απειλές για την ελληνική οικονομία αγγίζουν από τις τιμές ενέργειας και, άρα, τον πληθωρισμό, μέχρι τις εξαγωγές, τον τουρισμό και τη νομισματική πολιτική, ενώ στο επίκεντρο των ανησυχιών βρίσκεται, φυσικά, το πετρέλαιο, όπως σε κάθε κρίση που μαίνεται στη Μέση Ανατολή.
Η εκτίναξη της τιμής του Brent πάνω από τα 75 δολάρια, αλλά και η νέα ανοδική ώθηση στο φυσικό αέριο, επαναφέρουν τον πληθωρισμό στο κάδρο, απειλώντας την πρόβλεψη για αποκλιμάκωση του δείκτη στο 2,4% φέτος. Οι αυξήσεις στις τιμές των καυσίμων ήδη αποτυπώνονται στις αντλίες, ενώ αν συνεχιστεί η ανοδική τάση, αναμένεται να μετακυλιστούν σύντομα και στην τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος. Τα ελληνικά νοικοκυριά και επιχειρήσεις εισέρχονται εκ νέου σε έναν κύκλο ενεργειακής πίεσης, ο οποίος ενδέχεται να εξελιχθεί σε ευρεία πληθωριστική αναζωπύρωση.
Η κατάσταση επιβαρύνεται από δύο επιπλέον παράγοντες: την ισοτιμία του ευρώ, που παραμένει ισχυρό (δηλαδή ακριβό, κάνοντας πιο ακριβές και τις ευρωπαϊκές εξαγωγές εν μέσω δασμολογικού πολέμου) λόγω της σχετικής σταθερότητας της Ευρωζώνης έναντι άλλων περιοχών, και τη στάση της ΕΚΤ, που αναμένεται να γίνει πιο επιφυλακτική ως προς περαιτέρω μειώσεις επιτοκίων.
Εφόσον οι ενεργειακές ανατιμήσεις παραμείνουν, η Φρανκφούρτη θα προτιμήσει, πιθανότατα, να κρατήσει τα επιτόκια σταθερά ή να καθυστερήσει επόμενες μειώσεις. Αυτό σημαίνει ότι το κόστος δανεισμού θα παραμείνει σε σχετικά υψηλά επίπεδα, περιορίζοντας τα περιθώρια για επενδυτικά σχέδια και επιβαρύνοντας επιχειρηματικά πλάνα που είχαν βασιστεί σε φθηνότερο χρήμα στο β’ εξάμηνο του έτους.
Παράλληλα, η νέα γεωπολιτική ένταση λειτουργεί ως αντικίνητρο για την τουριστική ζήτηση. Η μείωση των κρατήσεων από το Ισραήλ είναι ήδη ορατή, όμως το πραγματικό ρίσκο είναι η υποχώρηση της ζήτησης και άλλων αγορών. Αν το καλοκαίρι καταγραφεί σημαντική κάμψη στις αφίξεις, οι απώλειες δεν θα είναι μόνο φορολογικές ή επιχειρηματικές. Τα έσοδα από τουρίστες καταγράφονται ως εξαγωγές υπηρεσιών και ενισχύουν το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, το οποίο ήδη πιέζεται από τη διεύρυνση του εμπορικού ελλείμματος.
Το έλλειμμα στο ισοζύγιο αγαθών έχει αυξηθεί από την αρχή του έτους, κυρίως λόγω της αύξησης στις εισαγωγές ενέργειας και πρώτων υλών, καθώς και της επιβράδυνσης στις εξαγωγές. Η νέα ανατίμηση του ευρώ έναντι του δολαρίου και άλλων βασικών νομισμάτων καθιστά τα ελληνικά προϊόντα ακριβότερα σε διεθνές επίπεδο, δημιουργώντας πίεση στις ελληνικές εξαγωγικές επιχειρήσεις, ειδικά σε έναν παγκόσμιο εμπορικό χάρτη που γίνεται ολοένα και πιο κατακερματισμένος, με ενίσχυση των δασμών και αβεβαιότητα για τις θαλάσσιες μεταφορές. Τυχόν επέκταση των στρατιωτικών επιχειρήσεων σε κρίσιμους ναυτιλιακούς διαδρόμους και καθολικό «κλείσιμο» στο Στενό του Ορμούζ ή στην Ερυθρά Θάλασσα, θα οδηγήσει σε νέο κύμα αυξήσεων στο κόστος ναύλων και μεταφοράς εμπορευμάτων (και έτσι των τιμών τους στο ράφι).
Η ελληνική ναυτιλία αντιμετωπίζει αυξημένα κόστη ασφάλισης, μεγαλύτερες αποστάσεις και απαιτήσεις για παρακάμψεις επικίνδυνων ζωνών. Οι εταιρείες logistics ήδη κάνουν λόγο για καθυστερήσεις και υψηλότερο λειτουργικό κόστος σε συγκεκριμένες διαδρομές, ενώ η αβεβαιότητα ενισχύει το country risk ακόμη και για περιφερειακές αγορές.
Το υπουργείο Οικονομικών παρακολουθεί στενά την πορεία των τιμών και τη συμπεριφορά των δεικτών. Αν και επί του παρόντος ο στόχος για ανάπτυξη 2,3% παραμένει, αναπόφευκτα τα «σύννεφα» της αβεβαιότητας βαθαίνουν, με την Εθνική Τράπεζα να προβλέπει ανάπτυξη 2,1%, ενώ ανεπίσημα ολοένα και περισσότεροι οικονομολόγοι κάνουν λόγο για ανάπτυξη κάτω από 2% φέτος.
Τα στελέχη του οικονομικού επιτελείου επεξεργάζονται εναλλακτικά σενάρια, κυρίως γύρω από την τροχιά του πληθωρισμού και των τιμών ενέργειας, καθώς και τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει μια καθολική κάμψη στον τουρισμό. Στο τραπέζι πλέον τίθεται η εξέταση ενδεχόμενων μέτρων στήριξης ενεργειακού κόστους και των επιχειρήσεων, χωρίς τίποτα να έχει κλειδώσει, ανακατεύοντας την «τράπουλα» της ΔΕΘ.
