Οριακά χαμηλότερα αναθεώρησε το ΙΟΒΕ την εκτίμηση για τον ρυθμό ανάπτυξης φέτος και το 2026, σηματοδοτώντας ότι το μομέντουμ συνεχίζεται χωρίς όμως την ορμή που είχε προεξοφληθεί στις αρχές του έτους.
Πίσω από τη μικρή διόρθωση στην πρόβλεψη ανάπτυξης από το ΙΟΒΕ βρίσκονται εξωγενείς πιέσεις στο διεθνές εμπόριο, η πιο αργή του αναμενόμενου μετάδοση των επενδυτικών σχεδίων στην πραγματική οικονομία και τεχνικοί παράγοντες όπως οι μεταβολές στα αποθέματα.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Κεντρικό σενάριο για το 2025 είναι ανάπτυξη 2,1%, με κινητήρα την εγχώρια ζήτηση. Η ιδιωτική κατανάλωση παραμένει στήριγμα, καθώς οι αυξήσεις στους μισθούς και οι φοροελαφρύνσεις ενισχύουν το καθαρό διαθέσιμο εισόδημα, έστω κι αν η συμπεριφορά αποταμίευσης παραμένει προσεκτική. Στη δημόσια κατανάλωση δεν αναμένονται εκπλήξεις: η σταδιακή επιστροφή σε πιο ουδέτερη δημοσιονομική στάση διατηρεί τους ρυθμούς κοντά στο μηδέν, αποφεύγοντας ωστόσο φρένο στην ανάκαμψη. Οι πάγιες επενδύσεις εκτιμάται ότι θα αυξηθούν κατά 7,5% το 2025, ενώ οι συνολικές επενδύσεις (λόγω αποθεμάτων) προβλέπεται να υποχωρήσουν κατά 1%.
Στην πλευρά των επενδύσεων, η εικόνα είναι διπλή. Οι ακαθάριστες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου επιταχύνονται με ώθηση από τα έργα του Ταμείου Ανάκαμψης, την ενεργειακή μετάβαση και τα ψηφιακά, όμως ο συνολικός σχηματισμός κεφαλαίου μπορεί να εμφανιστεί χαμηλότερος σε ετήσια βάση λόγω εκκαθαρίσεων στα αποθέματα. Πρόκειται για τεχνική επίδραση που δεν αναιρεί την τάση αναβάθμισης του παραγωγικού εξοπλισμού ούτε την αυξημένη ροή εγκρίσεων και εκταμιεύσεων στα εταιρικά σχέδια.
Οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών κινούνται θετικά, αλλά υπολείπονται του ρυθμού των εισαγωγών όταν λαμβάνουμε υπόψη τις ανάγκες για κεφαλαιουχικά αγαθά και ενέργεια. Το αποτέλεσμα είναι ένα εξωτερικό ισοζύγιο που παραμένει ελλειμματικό, παρότι ο τουρισμός εξακολουθεί να προσφέρει ισχυρό «μαξιλάρι». Για το 2025 οι εξαγωγές εκτιμώνται στο 2,4% και οι εισαγωγές στο 0,2%. Η ισοτιμία ευρώ-δολαρίου, οι τιμές ενέργειας και οι εμπορικοί περιορισμοί που κλιμακώνονται διεθνώς επηρεάζουν άμεσα το κόστος εισροών της ελληνικής παραγωγής και, κατ’ επέκταση, τους όγκους εμπορίου.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Στον πληθωρισμό, ο ΕνΔΤΚ για το 2025 εκτιμάται στο 2,8%, με τις υπηρεσίες να κρατούν «σκληρό» πυρήνα λόγω μισθολογικών ανατιμήσεων και επίμονων πιέσεων σε ενοίκια, μεταφορές και εστίαση. Η πτώση των τιμών ενέργειας έναντι του περσινού έτους βοηθά τον μέσο όρο, αλλά δεν αρκεί για να ρίξει απότομα τον πυρήνα. Η ανεργία συνεχίζει την αργή αποκλιμάκωση στο 9,1%, αντανακλώντας σταθερή δημιουργία θέσεων σε τουρισμό, μεταποίηση με εξαγωγικό προσανατολισμό και κλάδους ΤΠΕ.
Για το 2026, το ΙΟΒΕ προβλέπει πως η ανάπτυξη παραμένει στην περιοχή του 2,2%, με την ιδιωτική κατανάλωση να επιβραδύνεται στο 1,3% καθώς η επίδραση των εισοδηματικών ενισχύσεων φθίνει, και τη δημόσια κατανάλωση στο 1,8%, ενώ οι επενδύσεις παίρνουν τη σκυτάλη πιο καθαρά. Η ωρίμανση έργων υποδομής, η πρόοδος σε ΑΠΕ-διασυνδέσεις και η σταθεροποίηση του κόστους δανεισμού δημιουργούν συνθήκες για υψηλότερο ρυθμό στις πάγιες επενδύσεις, που εκτιμώνται στο 10,0% το 2026. Οι συνολικές επενδύσεις προβλέπονται στο 11,9%.
Παρά ταύτα, το εξωτερικό έλλειμμα θα απαιτήσει χρόνο και στοχευμένες πολιτικές υποκατάστασης εισαγωγών σε κρίσιμες αλυσίδες (μηχανολογικός εξοπλισμός, ενδιάμεσα βιομηχανικά), με τις εξαγωγές να εκτιμώνται και το 2026 στο 2,4% και τις εισαγωγές στο 4,9%. Για το 2026 ο ΕνΔΤΚ εκτιμάται στο 2,3% και η ανεργία στο 8,8%.
Οι κίνδυνοι
Οι κίνδυνοι στο σενάριο είναι σαφείς. Πρώτον, οι γεωπολιτικές εντάσεις σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή, που μπορούν να χτυπήσουν την ενέργεια και την εφοδιαστική αλυσίδα. Δεύτερον, η πιθανή κλιμάκωση εμπορικού προστατευτισμού, η οποία θα επιβαρύνει μικρές ανοιχτές οικονομίες όπως η ελληνική μέσω δασμών, ποσοστώσεων και γραφειοκρατικών φραγμών. Τρίτον, μια δυσμενής κίνηση της ισοτιμίας που θα ανατιμήσει τις ενεργειακές και βιομηχανικές εισροές. Και τέταρτον, η εσωτερική πλευρά: αν οι μισθολογικές αυξήσεις δεν συνοδευτούν από παραγωγικότητα, ο πληθωρισμός υπηρεσιών θα παραμείνει επίμονος, διαβρώνοντας την ανταγωνιστικότητα.
Σε επίπεδο προτεραιοτήτων πολιτικής, η έκθεση δείχνει τρεις καθαρές γραμμές. Πρώτη, η ενίσχυση της παραγωγικής βάσης με στόχευση σε κλάδους που ανεβάζουν την προστιθέμενη αξία και το εξαγωγικό αποτύπωμα: ενέργεια-δικτύα, τεχνολογία-λογισμικό, φαρμακοβιομηχανία, αγροδιατροφή με κάθετη ολοκλήρωση. Δεύτερη, η μείωση της παραοικονομίας και η επέκταση της φορολογικής βάσης ώστε να στηριχθεί η μόνιμη μείωση συντελεστών χωρίς δημοσιονομικούς κινδύνους. Τρίτη, η αντιμετώπιση του δημογραφικού με ενεργητικές πολιτικές για δεξιότητες, προσέλκυση ταλέντου και άρση αντικινήτρων στην εργασία και τη γονιμότητα.
