Το πράσινο φως άναψε σήμερα (25.11.25), η Κομισιόν στον προϋπολογισμό τον οποίον συνέταξε το ελληνικό Υπουργείο Οικονομικών για το 2026, σύμφωνα με την κοινοτική έκθεση του ευρωπαϊκού εξαμήνου (european semester).
Η Κομισιόν διαπίστωσε ότι το σχέδιο προϋπολογισμού του 2026 που απέστειλε η Ελλάδα είναι σύμφωνο με τις δημοσιονομικές οδηγίες του Συμβουλίου. Αυτό συμβαίνει επειδή η προβλεπόμενη αύξηση των καθαρών δαπανών είναι συμβατή με τις σχετικές συστάσεις του Συμβουλίου, δεδομένης της ευελιξίας που παρέχεται από την εθνική ρήτρα διαφυγής.
Η Ελλάδα δεν υπόκειται Διαδικασία Υπερβολικού Ελλείμματος (ΔΥΕ), σύμφωνα με την Κομισιόν.
Ωστόσο, διαπιστώθηκε ότι η Ελλάδα είχε ανισορροπίες, σύμφωνα με τον έλεγχο μακροοικονομικών ανισορροπιών του 2025. Ως εκ τούτου, η Ελλάδα επιλέχθηκε να υποβληθεί σε εμπεριστατωμένη επισκόπηση το 2026.
Κύριες πηγές ευπάθειας παραμένουν τα επίπεδα εξωτερικού και δημόσιου χρέους και το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών. Οι λόγοι χρέους προς ΑΕΠ παρέμειναν υψηλοί, αν και συνέχισαν να μειώνονται. Το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών διευρύνθηκε ελαφρώς το 2024, εν μέρει λόγω του εισαγωγικού περιεχομένου των επενδύσεων.
Οικονομικές Προβλέψεις Φθινοπώρου 2025
Οι Οικονομικές Προβλέψεις Φθινοπώρου 2025 προβλέπουν ότι η οικονομία της Ελλάδας θα αναπτυχθεί κατά 2,1% το 2025 και 2,2% το 2026.
Το ποσοστό ανεργίας αναμένεται να μειωθεί περαιτέρω, στο 8,6% έως το 2026 από 10,1% το 2024.
Ο γενικός πληθωρισμός αναμένεται να διαμορφωθεί κατά μέσο όρο στο 2,8% το 2025 και να μειωθεί στο 2,3% έως το 2026.
Το ισοζύγιο του προϋπολογισμού της γενικής κυβέρνησης αναμένεται να παραμείνει σε πλεόνασμα στο 1,1% του ΑΕΠ το 2025 και στο 0,3% το 2026. Το δημόσιο χρέος αναμένεται να μειωθεί στο 142,1% του ΑΕΠ έως το 2026, από 154,2% το 2024. Η Κομισιόν απαντά σε κρίσιμα ερωτήματα σε σχέση με την πορεία της ελληνικής οικονομίας και του κρατικού προϋπολογισμού ως εξής:
1. Είναι η εφαρμογή του Μεσοπρόθεσμου Δημοσιονομικού Διαρθρωτικού Σχεδίου για την Ελλάδα σε καλό δρόμο;
- Το Συμβούλιο ενέκρινε το Μεσοπροθέσμου Σχεδίου, το οποίο καλύπτει τα έτη 2025 έως 2028 και βασίζεται σε μια πορεία δημοσιονομικής προσαρμογής σε διάστημα 4 ετών.
- Το σχέδιο δεσμεύεται για μέση αύξηση των καθαρών δαπανών 3,3% κατά τη διάρκεια των ετών έως το 2028.
2. Ποιες μη δημοσιονομικές συστάσεις ανά χώρα εξέδωσε το Συμβούλιο στην Ελλάδα το 2025;
Τον Ιούλιο του 2025, το Συμβούλιο συνέστησε στην Ελλάδα:
- Να συνεχίσει τις προσπάθειες για τη βελτίωση της φορολογικής συμμόρφωσης, την περαιτέρω βελτίωση της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας της δημόσιας διοίκησής της και να επιδιώξει τη συνεχή μείωση του αποθέματος μη εξυπηρετούμενων δανείων που κατέχουν οι τράπεζες και οι φορείς παροχής πιστώσεων.
- Να βελτιώσει το επιχειρηματικό περιβάλλον, να ενισχύσει την επιχειρηματική έρευνα και ανάπτυξη και να βελτιώσει την ψηφιοποίηση των Μικρομεσαίων επιχειρήσεων, με παράλληλη άρση των φραγμών εισόδου στην αγορά, διευκολύνοντας την πρόσβαση στη χρηματοδότηση και επιταχύνοντας τις δικαστικές διαδικασίες.
- Να επιταχύνει τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, να επιταχύνει την ανάπτυξη έργων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και να διασφαλίσει επαρκείς επενδύσεις στην χωρητικότητα του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας, βελτιώνοντας παράλληλα την ευελιξία του ενεργειακού συστήματος, καταργώντας σταδιακά τις επιδοτήσεις ορυκτών καυσίμων και προωθώντας την απαλλαγή από τις εκπομπές άνθρακα στις μεταφορές.
- Περαιτέρω αντιμετώπιση των ελλείψεων δεξιοτήτων, βελτίωση του εκπαιδευτικού συστήματος, ενίσχυση του επαγγέλματος του εκπαιδευτικού και πρόληψη και μείωση της παιδικής φτώχειας, αυξάνοντας παράλληλα τη συμμετοχή των γυναικών, των νέων και των ευάλωτων ομάδων, επεκτείνοντας την παιδική φροντίδα και τη μακροχρόνια φροντίδα, προωθώντας ευέλικτες εργασιακές ρυθμίσεις και ενισχύοντας τις ενεργητικές πολιτικές για την αγορά εργασίας.
2. Ποια είναι η τρέχουσα κατάσταση της εφαρμογής του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Ελλάδας (RRP);
- Τον Ιούλιο του 2025, το Συμβούλιο συνέστησε στην Ελλάδα, ενόψει των ισχυουσών προθεσμιών για την έγκαιρη ολοκλήρωση των μεταρρυθμίσεων και των επενδύσεων βάσει του Κανονισμού (ΕΕ) 2021/241, να επιταχύνει την εφαρμογή του σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, συμπεριλαμβανομένου του κεφαλαίου REPowerEU.
- Το 59,4% των κονδυλίων έχει εκταμιευτεί μέχρι σήμερα. Αυτό ανέρχεται σε 21,3 δισεκατομμύρια ευρώ από 35,9 δισεκατομμύρια ευρώ. Το έκτο αίτημα πληρωμής (για επιχορηγήσεις), που εγκρίθηκε από το Συμβούλιο τον Νοέμβριο του 2025, θα ανεβάσει τα κεφάλαια που καταβλήθηκαν στην Ελλάδα στο πλαίσιο του RRP σε 23,45 δισεκατομμύρια ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στο 65% όλων των κεφαλαίων του ελληνικού σχεδίου.
- Η Ελλάδα υπέβαλε αναθεωρημένο RRP στις 3 Νοεμβρίου 2025 με σκοπό να υποβληθεί στο ECOFIN στις 12 Δεκεμβρίου 2025. Η Ελλάδα υπέβαλε αιτιολογημένο αίτημα στην Επιτροπή να υποβάλει πρόταση για την τροποποίηση της εκτελεστικής απόφασης του Συμβουλίου της 13ης Ιουλίου 2021, δεδομένου ότι ορισμένα μέτρα δεν είναι πλέον εφικτά (π.χ. μακροχρόνιες προσφυγές κατά των αποτελεσμάτων των διαγωνισμών) και να εφαρμόσει καλύτερες εναλλακτικές λύσεις και να μειώσει το διοικητικό φόρτο μέσω απλούστευσης της εκτελεστικής απόφασης του Συμβουλίου (π.χ. κατάργηση μικρών μεταρρυθμίσεων όπως οδικοί χάρτες, σχέδια δράσης κ.λπ.).
3. Πώς αξιολογεί η Επιτροπή τον δημοσιονομικό αντίκτυπο της νέας δέσμης μέτρων πολιτικής;
- Σημειώθηκε το πακέτο που ανακοίνωσε ο Πρωθυπουργός τον Σεπτέμβριο, το οποίο στοχεύει στην άμβλυνση των πιέσεων που σχετίζονται με το κόστος ζωής και στην υποστήριξη των νοικοκυριών με χαμηλότερο και μεσαίο εισόδημα, των οικογενειών με παιδιά, των νέων και των συνταξιούχων, ενθαρρύνοντας παράλληλα τη συμμετοχή στην αγορά εργασίας.
- Το πακέτο περιλαμβάνει μόνιμα μέτρα φορολογικής ελάφρυνσης και προσαρμογές στις συντάξεις και τους μισθούς του δημόσιου τομέα, με εκτιμώμενο κόστος περίπου 0,6% του ΑΕΠ το 2026 και 0,8% του ΑΕΠ το 2027.
- Σύμφωνα με το αναθεωρημένο πλαίσιο οικονομικής διακυβέρνησης, το κύριο σημείο αναφοράς για την αξιολόγηση της δημοσιονομικής πολιτικής είναι η τήρηση της συμφωνημένης πορείας αύξησης των καθαρών δαπανών, η οποία συμπληρώνεται από τον μηχανισμό ελέγχου των λογαριασμών.
- Ο μηχανισμός επιτρέπει κάποια ευελιξία: μια θετική απόκλιση μπορεί να αντισταθμιστεί από μια αρνητική απόκλιση σε ένα άλλο έτος, εφόσον η σωρευτική απόκλιση παραμένει εντός της συμφωνημένης πορείας.
- Το 2024, οι δαπάνες της Ελλάδας ήταν κάτω από το ανώτατο όριο, δημιουργώντας δημοσιονομικό χώρο για την προσαρμογή νέων μέτρων το 2025 και μετά.
- Με βάση την αξιολόγηση της Επιτροπής, η Ελλάδα προβλέπεται να συμμορφωθεί με τη συμφωνημένη πορεία καθαρών δαπανών το 2026, ακόμη και αφού ληφθούν υπόψη τα πρόσφατα ανακοινωθέντα επεκτατικά μέτρα.
- H Κομισιόν θα συνεχίσει να παρακαλουθεί στενά τις τάσεις των δαπανών για να διασφαλίσουμε ότι η συμμόρφωση διατηρείται μεσοπρόθεσμα και ότι η δημοσιονομική πορεία παραμένει συνεπής με τη βιωσιμότητα του χρέους.
4. Ποιοι είναι οι βασικοί παράγοντες πίσω από τα προβλεπόμενα πρωτογενή πλεονάσματα;
- Οι δημοσιονομικές προοπτικές της Ελλάδας παραμένουν ευνοϊκές για την περίοδο 2025-2027, με γενικά σταθερά πρωτογενή πλεονάσματα, παρά τα επεκτατικά μέτρα. • Ο βασικός μοχλός είναι η ισχυρή απόδοση των εσόδων, υποστηριζόμενη από διαρθρωτικές βελτιώσεις στη φορολογική διοίκηση και τα συνεχιζόμενα μέτρα για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και της αδήλωτης εργασίας.
- Ένα ευνοϊκό μακροοικονομικό περιβάλλον, με διατηρήσιμη ονομαστική αύξηση του ΑΕΠ, υποστηριζόμενη από ισχυρή εγχώρια ζήτηση, τουρισμό και συνεχιζόμενες επενδύσεις που σχετίζονται με το Ταμείο Ανάκαμψης (RRF), υποστηρίζει επίσης τη δημοσιονομική απόδοση.
- Η Επιτροπή θεωρεί τη δημοσιονομική θέση της Ελλάδας διαρθρωτικά υγιή, υπό την προϋπόθεση ότι οι αρχές:
Συνεχίσουν την εφαρμογή μεταρρυθμίσεων φορολογικής συμμόρφωσης και διατηρήσουν την πειθαρχία των δαπανών, διασφαλίσουν ότι τα μόνιμα μέτρα χρηματοδοτούνται πλήρως εντός του συμφωνημένου ανώτατου ορίου καθαρών δαπανών και διατηρήσουν τη δυναμική των μεταρρυθμίσεων που στηρίζουν την ανάπτυξη και το δυναμικό εσόδων. - Οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που εφαρμόζονται στο πλαίσιο και πέραν του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αναμένεται να ενισχύσουν περαιτέρω την οικονομική ανθεκτικότητα της Ελλάδας και να στηρίξουν τη δημοσιονομική βιωσιμότητα μέσω της διαρκούς μείωσης του δείκτη χρέους προς ΑΕΠ.
5. Ποια είναι τα κύρια ευρήματα της έκθεσης PPS;
• Το κύριο συμπέρασμα είναι ότι η Ελλάδα διατηρεί την ικανότητα εξυπηρέτησης του χρέους της.
• Η ελληνική οικονομία αναμένεται να συνεχίσει την ισχυρή ανάπτυξή της, με την πραγματική αύξηση του ΑΕΠ να φτάνει το 2,1% το 2025 και το 2,2% το 2026, ωθούμενη από την ισχυρή ιδιωτική κατανάλωση και τις επενδύσεις. Η αύξηση του ΑΕΠ προβλέπεται να είναι μέτρια στο 1,7% το 2027, καθώς το RRF λήγει.
• Η δημοσιονομική θέση της χώρας παραμένει ευνοϊκή την περίοδο 2025-2027 και ο προϋπολογισμός της γενικής κυβέρνησης αναμένεται να διατηρήσει γενικά σταθερά πλεονάσματα του προϋπολογισμού παρά τα επεκτατικά μέτρα.
• Ο τραπεζικός τομέας έχει σημειώσει καλή πρόοδο τα τελευταία χρόνια, με τις τράπεζες να είναι πλέον κερδοφόρες και να έχουν υψηλή ρευστότητα. Οι τράπεζες μείωσαν περαιτέρω τον δείκτη μη εξυπηρετούμενων δανείων (NPL), αλλά ο ρυθμός της διαχείρισης του παλαιού μη εξυπηρετούμενου χρέους που διαχειρίζονται οι διαχειριστές παραμένει αργός. Η αποτελεσματική αναδιάρθρωση του χρέους από τους διαχειριστές πιστώσεων και η αποτελεσματική είσπραξη του χρέους, σε συνδυασμό με τη λειτουργία της δευτερογενούς αγοράς για τα NPL, θα είναι το κλειδί για την περαιτέρω μείωση των NPL και, ως εκ τούτου, για την οικονομική απόδοση. • Η ισχυρή ονομαστική αύξηση του ΑΕΠ και τα πλεονάσματα του προϋπολογισμού αναμένεται να διατηρήσουν τον λόγο χρέους προς ΑΕΠ σε πτωτική τάση, κινούμενος κάτω από το 140% έως το 2027.
• Οι μέτριες χρηματοδοτικές ανάγκες της Ελλάδας, το μεγάλο ταμειακό απόθεμα και η πιστοληπτική αξιολόγηση μόλις μία βαθμίδα πάνω από την επενδυτική βαθμίδα, με τους περισσότερους μεγάλους οίκους αξιολόγησης, μειώνουν τους κινδύνους αναχρηματοδότησης.
6. Γιατί ο πληθωρισμός της Ελλάδας ήταν τόσο υψηλός – και θα υποχωρήσει;
- Ο πληθωρισμός (ΕνΔΤΚ) παρέμεινε σε γενικές γραμμές αμετάβλητος από τα μέσα του 2023, με μέσο όρο 3,1% το πρώτο εξάμηνο του 2025, 0,9 ποσοστιαίες μονάδες πάνω από τον μέσο όρο της ζώνης του ευρώ.
- Ωστόσο, τα πιο πρόσφατα στοιχεία υποδηλώνουν βελτίωση, καθώς ο πληθωρισμός μειώθηκε στο 1,7% τον Οκτώβριο, λόγω της μείωσης του πληθωρισμού της ενέργειας και των υπηρεσιών.
- Ο επίμονα υψηλός πληθωρισμός οφείλεται κυρίως στην ισχυρή κυκλική θέση της ελληνικής οικονομίας. Η ισχυρή ζήτηση, η ακόμη στενή αγορά εργασίας, σε συνδυασμό με τον αντίκτυπο των προσπαθειών για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, διατηρούν ανοδική πίεση στις τιμές.
- Όσον αφορά το μέλλον, ο πληθωρισμός αναμένεται να μειωθεί στον ορίζοντα των προβλέψεων. Η πρόσφατη πτώση του πληθωρισμού, ιδίως στον πληθωρισμό των υπηρεσιών, αποτελεί ένα ελπιδοφόρο σημάδι από αυτή την άποψη.
- Ωστόσο, οι τιμές αναμένεται να επιβραδυνθούν μόνο σταδιακά λόγω των πιέσεων στους μισθούς που τροφοδοτούνται από την έλλειψη εργατικού δυναμικού και τις αυξήσεις του κατώτατου μισθού.
- Επιπλέον, ενώ ο πληθωρισμός εξαιρουμένης της ενέργειας και των τροφίμων αναμένεται να μειωθεί έως το 2027, η εισαγωγή του νέου συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών (ETS2) – αν δεν καθυστερήσει – μπορεί να συμβάλει στην ανοδική πίεση στις τιμές της ενέργειας.
- Συνολικά, ο πληθωρισμός ΕνΔΤΚ στην Ελλάδα αναμένεται να παραμείνει ελαφρώς πάνω από τον μέσο όρο της ζώνης του ευρώ το 2027.
7. Ποιες είναι οι προσδοκίες σας σχετικά με τον αντίκτυπο του RRP στο ΑΕΠ;
- Η εφαρμογή του ελληνικού RRP βρίσκεται σε καλό δρόμο και η Ελλάδα έχει μέχρι στιγμής λάβει 21,3 δισεκατομμύρια ευρώ (59,4% του συνόλου επιχορηγήσεων και δανείων). Ενώ ένας μεγάλος αριθμός μεταρρυθμίσεων που διευκολύνουν την υλοποίηση έχουν ήδη ολοκληρωθεί και ωφελούν την ελληνική οικονομία, η υλοποίηση αρκετών επενδυτικών έργων που προβλέπονται στο πλαίσιο του σχεδίου έχει ξεκινήσει σχετικά πρόσφατα και συνεχίζεται. Επιπλέον, το μεγαλύτερο μέρος των επενδύσεων που χρηματοδοτούνται μέσω της Δανειακής Διευκόλυνσης του RRP θα υλοποιηθεί σταδιακά, τα επόμενα χρόνια.
- Επομένως, ο θετικός αντίκτυπος του RRP στις επενδύσεις και το ΑΕΠ θα εκδηλωθεί σταδιακά και αναμένεται να κορυφωθεί το 2026. Οι εκ των προτέρων προσομοιώσεις μοντέλων υποδηλώνουν ότι το RRP θα μπορούσε να έχει σημαντικό αντίκτυπο στο επίπεδο του ΑΕΠ. Αυτός ο αντίκτυπος εκτιμάται ότι θα κορυφωθεί μεταξύ 3,4-4,4% του ΑΕΠ το 2026 σε σύγκριση με ένα σενάριο μη RRP (ανάλογα με την υποτιθέμενη παραγωγικότητα του δημόσιου κεφαλαίου). Η μέση αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ αναμένεται να ενισχυθεί κατά 0,6-0,7 ποσοστιαίες μονάδες ετησίως κατά την περίοδο 2022-2026.
- Οι μεταρρυθμίσεις και οι επενδύσεις που υποστηρίζονται από το RRP είναι επίσης πιθανό να έχουν μια πιο επίμονη θετική επίδραση στη δυνητική ανάπτυξη, η οποία, ωστόσο, είναι πιο δύσκολο να ποσοτικοποιηθεί.
8. Θα σημάνει το τέλος του RRF μια πιθανή πτώση στην ανάπτυξη το 2027;
- Η εφαρμογή του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας θα ολοκληρωθεί το 2026. Αυτό σημαίνει ότι όλες οι επιχορηγήσεις και τα δάνεια θα εκταμιευτούν μέχρι το τέλος του 2026. Ωστόσο, η υλοποίηση των επενδύσεων συνήθως θα έχει αλυσιδωτές επιπτώσεις, επηρεάζοντας την οικονομική ανάπτυξη μετά το 2026.
- Επιπλέον, ενώ όλα τα δάνεια του RRF θα εκταμιευθούν μέχρι το τέλος του 2026, η δανειακή διευκόλυνση θα συνεχίσει να χρηματοδοτεί την οικονομία, καθώς οι εταίροι υλοποίησης, ιδίως οι εμπορικές τράπεζες, θα εκταμιεύουν δόσεις δανείων στους τελικούς δικαιούχους μετά το 2026.
- Επιπλέον, οι μεταρρυθμίσεις του RRP αντιμετωπίζουν ένα ευρύ φάσμα διαρθρωτικών προκλήσεων, μεταξύ άλλων, βελτιώνοντας την αποτελεσματικότητα της δημόσιας διοίκησης, του συστήματος δικαιοσύνης, αναβαθμίζοντας το εργατικό δυναμικό, αυξάνοντας την ενεργειακή απόδοση κ.λπ. Ο αντίκτυπος αυτών των μεταρρυθμίσεων αρχίζει να γίνεται σταδιακά αισθητός, βελτιώνοντας τις προοπτικές ανάπτυξης μακροπρόθεσμα.
- Η κυβέρνηση έχει σημαντικό ρόλο στην υποστήριξη της ομαλής προσγείωσης μετά την ολοκλήρωση του Σχεδίου. Βλέπουμε μια ευκαιρία να αξιοποιήσουμε τον εναπομείναντα δημοσιονομικό χώρο και να αυξήσουμε την απορρόφηση άλλων κονδυλίων της ΕΕ που είναι διαθέσιμα στο πλαίσιο του ΠΔΠ. Αρκετά ανακοινωθέντα δημοσιονομικά μέτρα υποδεικνύουν αυτές τις κατευθύνσεις. Συγκεκριμένα, η αύξηση των εθνικών δημόσιων επενδύσεων, συνοδευόμενη από 8 δισεκατομμύρια ευρώ που αναμένονται από τρία νέα ταμεία της ΕΕ – δηλαδή το Ταμείο Κοινωνικού Κλίματος, το Ταμείο Εκσυγχρονισμού και το Ταμείο Απανθρακοποίησης των Νησιών – αναμένεται να συμβάλει στην ομαλή μετάβαση στην περίοδο μετά το RRF.
