Τι δείχνει η έκθεση της ΕΕ για τις παρεκκλίσεις στο ΦΠΑ για την Ελλάδα

Ανισότητες στην εφαρμογή των εξαιρέσεων από τους φορολογικούς συντελεστές του ΦΠΑ μεταξύ των κρατών μελών υπογραμμίζει νέα έκθεση της Κομισιόν.

Συγκεκριμένα έκθεση της Κομισιόν δείχνει σημαντικές ανισότητες στον τρόπο με τον οποίο τα κράτη μέλη της ΕΕ εφαρμόζουν τις παρεκκλίσεις από τους φορολογικούς συντελεστές ΦΠΑ, εγείροντας ερωτήματα σχετικά με τη διαφάνεια και τη δικαιοσύνη στο φορολογικό σύστημα του μπλοκ.

Η ανάλυση αποκαλύπτει ότι μόνο 3 χώρες – Λουξεμβούργο, Ιρλανδία και Ιταλία – αντιπροσωπεύουν το 75% των 64 παρεκκλίσεων που ισχύουν σήμερα, ενώ 7 άλλες – Μάλτα, Κύπρος, Ελλάδα, Γαλλία, Πορτογαλία, Ισπανία και Αυστρία – καλύπτουν το υπόλοιπο 25%.

Εστίαση ανά τομέα

Ο τομέας των κατασκευών κυριαρχεί στις παρεκκλίσεις, αποτελώντας σχεδόν το 30% όλων των εξαιρέσεων, ακολουθούμενος από τον πολιτισμό και τον τουρισμό, τις δημόσιες υπηρεσίες, τα τρόφιμα και τη στέγαση και τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες (συλλογικά 40%). Αξίζει να σημειωθεί ότι οι εξαιρετικά μειωμένοι συντελεστές στάθμευσης αντιπροσωπεύουν πάνω από το 90% των παρεκκλίσεων, με 31 και 28 εξαιρέσεις, αντίστοιχα.

Τάσεις ανά χώρα

Το Λουξεμβούργο ηγείται με 45% των παρεκκλίσεων βάσει του Παραρτήματος III (αγαθά και υπηρεσίες όπως βιβλία και φάρμακα).

Η Ιρλανδία είναι η μόνη χώρα που εφαρμόζει μηδενικούς συντελεστές ΦΠΑ σε παιδικά ρούχα και ναυτιλιακές υπηρεσίες, ενώ παράλληλα ηγείται στις παρεκκλίσεις για αγαθά εκτός Παραρτήματος III (50% των 28 εξαιρέσεων).

Η Ιταλία κατέχει το μονοπώλιο στις παρεκκλίσεις που δεν αφορούν την κοινωνική στέγαση, χρησιμοποιώντας συντελεστή ΦΠΑ 10% για έργα κατασκευής και ανακαίνισης.

Χαμηλή διασυνοριακή υιοθέτηση

Παρά τη διαθεσιμότητα παρεκκλίσεων από άλλα κράτη μέλη από το 2021, η υιοθέτησή τους ήταν ελάχιστη. Μόνο η Κύπρος, η Ελλάδα και η Μάλτα επέλεξαν εννέα παρεκκλίσεις, επικαλούμενες ασύμβατες συνθήκες.

Η έκθεση υπογραμμίζει την ανησυχία σχετικά με τον κατακερματισμό της πολιτικής ΦΠΑ, γεγονός που οδηγεί σε εκκλήσεις για εναρμόνιση για τη διασφάλιση ισότιμων όρων ανταγωνισμού.

Ιστορικό

Σύμφωνα με την οδηγία ΦΠΑ της ΕΕ, τα κράτη μέλη έχουν την ευελιξία να ορίζουν τους συντελεστές ΦΠΑ και να τους εφαρμόζουν σε συγκεκριμένα αγαθά και υπηρεσίες εντός ενός δομημένου πλαισίου.

Ο κανονικός συντελεστής πρέπει να είναι τουλάχιστον 15%, ενώ μειωμένοι συντελεστές —έως δύο με ελάχιστο όριο το 5%— μπορούν να εφαρμοστούν σε προμήθειες έως και 24 κατηγοριών που αναφέρονται στο Παράρτημα III (π.χ. βιβλία, φάρμακα). Μετά τη μεταρρύθμιση του 2022 (Οδηγία (ΕΕ) 2022/542 του Συμβουλίου), τα κράτη μέλη μπορούν επίσης να εφαρμόσουν εξαιρετικά μειωμένο συντελεστή κάτω του 5% ή μηδενικό συντελεστή για έως και επτά κατηγορίες βασικών αγαθών και υπηρεσιών, όπως τρόφιμα και φαρμακευτικά προϊόντα. Επιπλέον, οι παρεκκλίσεις επιτρέπουν σε ορισμένα κράτη μέλη να εφαρμόζουν μειωμένους «συντελεστές στάθμευσης» (ελάχιστο 12%) σε αγαθά και υπηρεσίες εκτός του Παραρτήματος III, με μεταβατικές διατάξεις για τη σταδιακή κατάργηση της προτιμησιακής μεταχείρισης για τις περιβαλλοντικά επιβλαβείς προμήθειες.