Παρ’ ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης μετέβη στην Κωνσταντινούπολη με συγκρατημένη αισιοδοξία ως προς το αποτέλεσμα της συνάντησης του με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, τελικά το τετ α τετ των δύο ανδρών προκάλεσε χαμόγελα ικανοποίησης την ελληνική αποστολή.
Το «ταμείο» από τη συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν για την Αθήνα είναι θετικό εκτιμούν κυβερνητικές πηγές και εστιάζουν σε 4 σημεία τα οποία θεωρούν ότι είναι εξαιρετικά σημαντικά και για τις δύο πλευρές:
Α) Το γεγονός ότι το γεύμα Μητσοτάκη – Ερντογάν έγινε, όπως σημειώνουν, σε καλό, εποικοδομητικό κλίμα. Κάτι που γεννά την αισιοδοξία ότι οι δίαυλοι επικοινωνίας θα παραμείνουν ορθάνοιχτοι σε υψηλό επίπεδο, σε ένα νέο γεωπολιτικό τοπίο, με κοινές προκλήσεις για τις δύο χώρες που δημιουργεί ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Για «κλίμα συμμάχων» μιλούν κυβερνητικές πηγές, που σε τίποτα δεν θύμιζε τις συναντήσεις των δύο ηγετών το 2019 στη Νέα Υόρκη και στο Λονδίνο, ούτε αυτής το 2021 στις Βρυξέλλες, πάντα στο περιθώριο εκδηλώσεων του ΝΑΤΟ.
«Υπήρξε συναντίληψη ότι με βάση αυτά που γίνονται μετά την εισβολή στην Ουκρανία, δεν υπάρχει λόγος να προσθέτουμε προβλήματα και εντάσεις» δήλωναν οι ίδιες πηγές, τονίζοντας ότι σε αυτό το περιβάλλον, συμφωνήθηκε ότι πρέπει να γίνει προσπάθεια να πέσουν οι τόνοι.
Β) Η επί της αρχής συμφωνία των δύο πλευρών να διοργανωθεί το φθινόπωρο, πιθανότατα στη Θεσσαλονίκη, το Ανώτατο Στρατηγικό Συμβούλιο Ελλάδας – Τουρκίας, με την παρουσία του Ερντογάν και του τουρκικού υπουργικού συμβουλίου, για να συνεχίσουν τον διάλογο από εκεί που σταμάτησε την τελευταία φορά.. Συγκεκριμένα εκκρεμεί από το 2019, από την τότε συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν.
Προϋπόθεση να το επιτρέψουν οι διεθνείς συγκυρίες, όπως υπογράμμισαν και οι δύο πλευρές. Όμως καθοριστικός παράγοντας για την πραγματοποίηση ή όχι του Συμβουλίου είναι η Άγκυρα να αποδείξει και εμπράκτως την… καλή της διάθεση, εγκαταλείποντας τις προκλήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο, την εμπρηστική ρητορική της και εν τέλει, τον αναθεωρητισμό της.
Γ) Στα θετικά σημεία της συνάντησης και η συνέχιση της συζήτησης για τα Μ.Ο.Ε.. Τον Απρίλιο συμφωνήθηκε να υπάρξει μία συνάντηση σε στρατιωτικό επίπεδο για τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης.
Δ) Η έμφαση των δύο ηγέτες και στη λεγόμενη «θετική ατζέντα» με έμφαση στον τομέα της οικονομίας. Το «νήμα» έχει ξετυλίξει η Μικτή Οικονομική Επιτροπή Ελλάδας – Τουρκίας, υπό την προεδρία του υφυπουργού Εξωτερικών για την Οικονομική Διπλωματία Κ. Φραγκογιάννη και του υφυπουργού Εμπορίου της Τουρκίας, Μ. Τουζού…
Το ενδιαφέρον επικεντρώνεται καταρχήν στην ενίσχυση της συνεργασίας στον τομέα της ενέργειας, με στόχο τη διασφάλιση ενεργειακής επάρκειας. Σε ένα timing που ο Πούτιν απειλεί να κλείσει τη στρόφιγγα προς την Ευρώπη, το γεγονός ότι υπάρχει και εναλλακτική πηγή μεταφοράς φυσικού αερίου από το Αζερμπαϊτζάν σε Ελλάδα και Ευρώπη, μέσω του αγωγού TAP που διασχίζει την Τουρκία, κάνει ακόμη πιο επιτακτική την ανάγκη συνεννόησης στον τομέα αυτό.
Η “θετική” ατζέντα αφορά και στους τομείς του διμερούς εμπορίου – για 10 δις δολάρια μιλά η Τουρκική πλευρά – των επενδύσεις, σε αγροτοδιατροφικά προϊόντα, στις μεταφορές, στον τουρισμό κ.α. τομείς.
«Ο πόλεμος του Πούτιν στην Ουκρανία τους έφερε κοντά»;
Ο πόλεμος του Πούτιν στην Ουκρονία έφερε τους δύο ηγέτες κοντά. Αυτή είναι η εκτίμηση διπλωματικών παραγόντων και αναλυτών με βαθιά γνώση των ελληνοτουρκικών σχέσεων.
Παράλληλα εκτιμούν ότι το λιθαράκι του για τη διαλλακτική στάση του Ερντογάν έβαλε και ο αμερικανικός παράγοντας. Δεδομένου ότι και οι δύο χώρες είναι μέλη του ΝΑΤΟ και αποτελούν την νοτιοανατολική πτέρυγα της Ευρωατλαντικής συμμαχίας, εκτιμούν ότι η Ουάσιγκτον έχει διαμηνύσει με σαφήνεια στην Τουρκία ότι «εν όψει ενός ψυχρού πολέμου με αντίπαλο τη Ρωσία, οποιαδήποτε ρωγμή στο μέτωπο της Δύσης απέναντι στον Πούτιν, σε μια στιγμή μάλιστα “ανασύστασης” του ΝΑΤΟ δεν είναι δεκτή».
«Είναι βασικό για τη διακυβέρνηση Μπάιντεν η ενότητα του ΝΑΤΟ να είναι αρραγής. Οποιαδήποτε νέα απειλή της Τουρκίας εναντίον άλλης χώρας του ΝΑΤΟ, της Ελλάδας, θα θεωρηθεί “εχθρική πράξη” από τις ΗΠΑ» σημειώνουν διπλωματικοί παράγοντες.
Κ. Μητσοτάκης: Βάλαμε θεμέλια για βελτίωση των σχέσεων
«Ελπίζω ότι συμφωνήσαμε ότι αντιμετωπίζουμε τόσες προκλήσεις ως ανθρωπότητα αλλά και ως δύο χώρες σύμμαχοι του ΝΑΤΟ αυτή την εποχή, που είναι πιο σημαντικό να εστιάζουμε σε αυτά που μας ενώνουν και λιγότερο σε αυτά που μας χωρίζουν» δήλωσε ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης λίγο αργότερα, στη συνάντηση του με τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίο.
«Όπως καταλαβαίνετε έχουμε μεγάλες διαφορές οι οποίες δεν γεφυρώνονται από τη μία στιγμή στην άλλη. Πιστεύω ότι βάλαμε τα θεμέλια για τη βελτίωση των σχέσεών μας και κυρίως για να συνεργαστούμε στα μεγάλα ζητήματα τα οποία αυτή τη στιγμή αντιμετωπίζουμε τεράστιες προκλήσεις» πρόσθεσε ο κ. Μητσοτάκης.
Στο «μενού» και οι τουρκικές προκλήσεις
Όσον αφορά στα διμερή θέματα και οι δύο πλευρές φέρεται να εξέφρασαν τις πάγιες θέσεις τους. Σε μια στιγμή που η ρητορική της Άγκυρας έχει φτάσει στο ακραίο σημείο να μιλά για αποστρατικοποίηση των νησιών και να αμφισβητεί την κυριαρχία τους είναι σημαντικό ότι έγινε μια «ειλικρινή συζήτηση» σημειώνουν αρμόδιες πηγές.