Η έλλειψη ενός οργανωμένου Δημόσιου Συστήματος υπηρεσιών Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ) στη χώρα μας αποτέλεσε κρίσιμο παράγοντα για τη δημιουργία των περισσοτέρων από τις παθογένειες και στρεβλώσεις του Συστήματος Υγείας.
Το Υπουργείο Υγείας στην προσπάθειά του να μειώσει τις παθογένειες του Συστήματος Υγείας και σε συνεργασία με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας έχει περάσει σε μια στρατηγικής σημασίας μεταρρύθμιση για την ΠΦΥ μέσα από τη δημιουργία των ΤΟΜΥ (Τοπικές Μονάδες Υγείας). Η βασική καινοτομία της Μεταρρύθμισης συνίσταται στη θέσπιση δύο επιπέδων Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας. Στο πρώτο επίπεδο ΠΦΥ θα λειτουργούν οι Τοπικές Μονάδες Υγείας (ΤΟΜΥ) ενώ στο δεύτερο επίπεδο τα Κέντρα Υγείας και οι λοιπές Μονάδες ΠΦΥ.
Βασικό ρόλο στη φιλοσοφία του νέου συστήματος της ΠΦΥ διαδραματίζει η εστίαση στην αντιμετώπιση των κοινωνικών και πολιτισμικών περιορισμών στην πρόσβαση. Διοικητικά οι ΤΟΜΥ θα υπάγονται απευθείας στις Υγειονομικές Περιφέρειες.
Τι είναι οι ΤΟΜΥ
Οι ΤΟΜΥ είναι Μονάδες Παροχής Υπηρεσιών Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, που στελεχώνονται από μια ολιγομελή διεπιστημονική ομάδα υγείας. Οι μονάδες αυτές αποτελούν το νέο «κύτταρο» του Εθνικού Συστήματος Υγείας (ΕΣΥ), γύρω από τις οποίες οργανώνεται εκ νέου ολόκληρο το δημόσιο σύστημα υγείας.
Βασική αποστολή τους είναι η παροχή ποιοτικών υπηρεσιών ΠΦΥ στον πληθυσμό ευθύνης τους (10.000 – 12.000 άτομα). Οι πολίτες, που ανήκουν στον πληθυσμό ευθύνης της ΤΟΜΥ, εγγράφονται στη σχετική λίστα. Οι μονάδες έχουν την ευθύνη για τη διασφάλιση προσβασιμότητας και συνέχειας της φροντίδας, καθώς και για την παροχή ασφαλούς, αποτελεσματικής, ολιστικής και ποιοτικής ανθρωποκεντρικής φροντίδας υγείας. Οι ΤΟΜΥ εξασφαλίζουν την άμεση πρόσβαση σε υπηρεσίες φροντίδας υγείας, σύμφωνα με τις ανάγκες του εκάστοτε πληθυσμού. Η δέσμη παρεχόμενων υπηρεσιών έχει ως πυρήνα τις υπηρεσίες πρόληψης και προαγωγής της υγείας στον υγιή πληθυσμό, την ολοκληρωμένη φροντίδα ασθενών, με βαρύτητα στην αντιμετώπιση των χρόνιων νοσημάτων, καθώς και υπηρεσίες που άπτονται της δημόσιας υγείας, όπως εμβολιασμούς, κατ’ οίκον φροντίδα, κ.ά.
Γιατί ομάδες υγείας και όχι μεμονωμένοι γιατροί;
Οι Οικογενειακοί Γιατροί είναι μεν οι πιο κατάλληλοι να αναλάβουν το σημαντικό έργο της πρωτοβάθμιας φροντίδας, αλλά η διεπιστημονική διαχείριση της υγείας ενός πληθυσμού απαιτεί γνώσεις ενός ευρύτερου φάσματος, που αφορά τη δημόσια υγεία, το βιοψυχοκοινωνικό πλαίσιο, τον οικογενειακό προγραμματισμό κ.ά. Η αποτελεσματική Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας δεν βασίζεται αποκλειστικά στην ιατρική επιστήμη και για τον λόγο αυτό πρέπει να παρέχεται από καλά συντονισμένες ομάδες επαγγελματιών υγείας. Τέτοιου είδους ομάδες είναι πιο πιθανό να επιτύχουν τη συνέχεια στη φροντίδα και μια στενή σχέση με την κοινότητα.
Οι ΤΟΜΥ στελεχώνονται από διεπιστημονική ομάδα έως 12 μελών, αποτελούμενη από:
• 4 Γενικούς Γιατρούς ή Παθολόγους
• 1 Παιδίατρο
• 2 Νοσηλευτές και 2 Επισκέπτες Υγείας
• 1 Κοινωνικό Λειτουργό
• 2 Διοικητικούς Υπαλλήλους
Ο στόχος της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας
Στόχος της ΠΦΥ είναι να προωθήσει την παροχή ποιοτικών υπηρεσιών υγείας στο πλαίσιο της καθολικής κάλυψης του πληθυσμού, ως απαραίτητη προϋπόθεση για την εκ νέου θεμελίωση του κοινωνικού κράτους. Ιδιαίτερα στοχεύει στην επίλυση των βασικότερων στρεβλώσεων που αντιμετώπιζε μέχρι σήμερα το δημόσιο σύστημα υγείας:
• τον κατακερματισμό της φροντίδας
• την έλλειψη κεντρικού σχεδιασμού προαγωγής και πρόληψης
• τη συνταγογραφική αντιμετώπιση των νοσημάτων
• την έμμεση συγκέντρωση των υπηρεσιών πρωτοβάθμιας περίθαλψης στα εξωτερικά ιατρεία των νοσοκομείων, με αποτέλεσμα την αύξηση των εμποδίων στην πρόσβαση και την επιβάρυνση της λειτουργίας των νοσοκομείων
• τη στροφή των ασθενών στα Τμήματα Επειγόντων Περιστατικών των Νοσοκομείων για περιστατικά πρωτοβάθμιας περιπατητικής φροντίδας, ως λύση ανάγκης
• την αύξηση των ίδιων δαπανών για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, που οφείλεται στην προκλητή ζήτηση, την παθητική ιδιωτικοποίηση και τη διόγκωση του φαινομένου των παράτυπων πληρωμών
• την απαξίωση των δημόσιων δομών υπηρεσιών υγείας, μέσα από τη συνεχή μείωση της δημόσιας δαπάνης για την υγεία με την παράλληλη εκροή ανθρώπινου δυναμικού εκτός του συστήματος, λόγω της ίδιας της απαξίωσης.
Ποια θα είναι τα οφέλη για τους πολίτες;
Ο πολίτης έχει ελεύθερη επιλογή γιατρού καθώς αυτή δεν καταργείται. Θα μπορούν να επισκέπτονται ελεύθερα, απεριόριστα και δωρεάν τους οικογενειακούς γιατρούς, στη λίστα των οποίων θα είναι εγγεγραμμένοι.
Η εγγραφή στη λίστα μιας ΤΟΜΥ διευκολύνει τους πολίτες δημιουργώντας ένα σαφές και ρητό σημείο πρώτης επαφής με το Σύστημα Υγείας. Στις ΤΟΜΥ θα απευθύνονται όλοι οι πολίτες χωρίς να χρειαστεί να αναζητούν μόνοι τους τις κατάλληλες και διαθέσιμες υπηρεσίες υγείας.
Ο Οικογενειακός γιατρός θα είναι ο «πλοηγός» του μέσα στο Σύστημα Υγείας, ενημερώνοντάς τον, φροντίζοντας τον σε τακτική βάση και διευκολύνοντας την πρόσβασή του σε εξειδικευμένες υπηρεσίες υγείας.
