Πόση «συζήτηση» χωρά το 5% του ΝΑΤΟ για την Ελλάδα;
Τόσο η στήλη, όσο και το newsit.gr έχουν δώσει την αρμόζουσα -πολύ μεγάλη – προσοχή στην σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ που ξεκίνησε επίσημα χθες. Επίσης μεγάλος είναι ο προβληματισμός μας σε σχέση με την περίφημη ισπανική «απαλλαγή» από το στόχο του 5%. Μία έμμεση, ενδεχόμενη, μερική απάντηση δόθηκε από τον ιδιο το γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, λέγοντας πως «αυτό που θα συμφωνήσουμε, ως Συμμαχία, είναι ένας στόχος 5% για τις δαπάνες επί του ΑΕΠ όταν πρόκειται για τη συλλογική μας άμυνα». Έτσι, ίσως, μπορεί η Ισπανία να συμβάλλει στο «συλλογικό 5%», χωρίς η ίδια να φτάσει εθνικά στο 5%. Μία άλλη, ενδεχόμενη μερική απάντηση στο γρίφο της εξαίρεσης είναι μια ακόλουθη δήλωση του ιδίου. Αναφερόμενος στις ανατολικο – ευρωπαϊκές χώρες του ΝΑΤΟ είπε τα εξής: «Και οι χώρες με μικρότερο προϋπολογισμό πρέπει να δείξουν ότι τουλάχιστον έχουν τα σχέδια για να φτάσουν στο 5%. Νομίζω ότι αυτό ξεκινά από εκεί. Και αν εξακολουθούν να υπάρχουν προβλήματα όσον αφορά τις προμήθειες, μπορείτε πάντα να καθίσετε μαζί και να δείτε τι μπορεί να γίνει». Λέτε να αφορά και την Ελλάδα αυτή η ρήτρα;
Μπηχτές Μερτς κατά Φον ντερ Λάιεν για «περίπλοκες» πεδιαπραγματεύσεις με τον Τραμπ
Μένοντας στο διεθνές πεδίο και ειδικά στις σχέσεις ΗΠΑ – ΕΕ στο εμπορικό πεδίο, η στήλη εντόπισε μία «απροσδόκητη» (όπως την χαρακτήρισε ο γερμανικός τύπος) σαφή κριτική του Μερτς προς την Κομισιόν, επικεφαλής της οποίας είναι η συμπατριώτισσα και πολιτικά ομογάλακτη του (σ.σ. CDU) Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν. Προχθές Δευτέρα (23.6.2025), ο Γερμανός Καγκελάριος, Φρίντριχ Μερτς, και μάλιστα από το βήμα του ετήσιου συνεδρίου του Ομοσπονδιακού Συνδέσμου της Γερμανικής Βιομηχανίας (BDI) δήλωσε πως «αυτές οι διαπραγματεύσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι υπερβολικά περίπλοκες». Υπενθυμίζεται πως πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ είχε εισαγάγει δασμούς έως και 50% κατά της ΕΕ, αλλά τους ανέστειλε προς το παρόν μέχρι τις 9 Ιουλίου 2025, προκειμένου να διαπραγματευτεί, ενώ δημοσιογραφικές διαρροές κάνουν λόγο για παράταση. Σύμφωνα με τον Μερτς το πρόβλημα είναι ότι οι ΗΠΑ θέλουν μια συμφωνία για την ανταλλαγή αγαθών για τους πέντε ή έξι πιο σημαντικούς κλάδους και όχι να συζητούν για «400, 500, 600» λεπτομερή ζητήματα». Ο ίδιος συμπλήρωσε πως «πρέπει να είναι πιο γρήγορο τώρα, πρέπει να είναι πιο εύκολο», απαίτησε ο Mερτς: «Δεν θέλουμε το καλύτερο από τα καλύτερα, αλλά το πιο σημαντικό από τα απαραίτητα». Για τον ίδιο, πρόκειται για μια συμφωνία για την αυτοκινητοβιομηχανία, τη χημική βιομηχανία, τη φαρμακευτική βιομηχανία, τη μηχανολογία, τη χαλυβουργία και την αλουμινοβιομηχανία.
Kινεζική σφήνα αρχές Ιουλίου στην εμπορική κόντρα ΗΠΑ – ΕΕ
Ενώ μαίνεται η εμπορική κόντρα μεταξύ ΗΠΑ – ΕΕ, οι Κινέζοι ετοιμάζονται να μπουν σφήνα ανάμεσα τους. Πληροφορίες του ευρωπαϊκού τύπου κάνουν λόγο για επίσκεψη του Κινέζου υπουργού Εξωτερικών, Wang Yi, στο Βερολίνο, το Παρίσι και τις Βρυξέλλες, στις αρχές του Ιουλίου. Δηλαδή λίγο πριν τη λήξη της τρίμηνης αναστολής των δασμών Τραμπ. Η επίσκεψη του Yi θα παίξει προπαρασκευαστικό ρόλο ενόψει της συνόδου κορυφής ΕΕ – Κίνας στις 24 – 25 Ιουλίου 2025 στο Πεκίνο. Οι γερμανικές εταιρείες υποφέρουν σήμερα σε μεγάλο βαθμό από το γεγονός ότι η προμήθεια κρίσιμων πρώτων υλών, όπως οι σπάνιες γαίες, από την Κίνα είναι πολύ περιορισμένη. Η παραγωγή έχει ήδη επηρεαστεί σε αρκετές εταιρείες. Αυτό οφείλεται στους ελέγχους των εξαγωγών που έχει αυστηροποιήσει το Πεκίνο ως απάντηση στην τελωνειακή διαμάχη με τις ΗΠΑ. Η επίσημη γραμμή είναι ότι οι γερμανικές εταιρείες είναι απλώς «παράπλευρες απώλειες», αλλά σύμφωνα με πληροφορίες, το Πεκίνο χρησιμοποιεί σκόπιμα τις παραδόσεις ως μοχλό πίεσης στις διαπραγματεύσεις με την EΕ. Ένα άλλο θέμα στις συναντήσεις του Yi είναι πιθανό να είναι η υποστήριξη της Κίνας στον ρωσικό επιθετικό πόλεμο στην Ουκρανία.
Γιατί προβληματίζεται το υπουργείο Ενέργειας για τις τιμές λιανικής στο ηλεκτρικό ρεύμα
Πάμε σε μία άλλη παρενέργεια της οξύτατης εμπορικής αλλά και πολεμικής κρίσης διεθνές: Το ενεργειακό. Το πλεόνασμα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας σε σχέση με τη ζήτηση θα φέρει μείωση των τιμών χονδρικής στο ηλεκτρικό ρεύμα, εκτιμά ο γενικός γραμματέας ενέργειας και ορυκτών πόρων του υπουργείου Ενέργειας, Αριστοτέλης Αϊβαλιώτης, μιλώντας στην εκπομπή Στην Πρίζα του ΑΔΜΗΕ. Εντούτοις, το υπουργείο προβληματίζεται για το ότι δεν πέφτουν τα τιμολόγια στη λιανική: «Μας απασχολεί το θέμα. Σημαίνει ότι ο ανταγωνισμός δεν λειτουργεί ικανοποιητικά και πρέπει να βρούμε τρόπους να το διορθώσουμε», σχολίασε. Ανάμεσα στις πιθανές λύσεις συγκαταλέγονται τα σταθερά, αλλά και τα νέα δυναμικά τιμολόγια που θα μπορούν σύντομα να επιλέξουν οι καταναλωτές. Πάντως, σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, τόσο ο κ. Αϊβαλιώτης, όσο και ο υφυπουργός, Νίκος Τσάφος (μιλώντας χθες στο συνέδριο Hydrogen & Green Gases Forum), δεσμεύτηκαν ότι αν οι τιμές ανέβουν σημαντικά μέσα στο καλοκαίρι, τότε το Υπουργείο Ενέργειας θα προσφέρει επιδότηση.
Και δεύτερη αποτυχία στις δημοπρασίες φυσικού αερίου για τον Κάθετο Διάδρομο
Αποτυχημένη κρίνεται και η δεύτερη δημοπρασία για ποσότητες φυσικού αερίου από την Ελλάδα προς την Ουκρανία, που πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα 21 Ioυνίου 2025. Σύμφωνα με τις πληροφορίες, υπήρξε εμπορικό ενδιαφέρον μόλις για το 5% των προσφερόμενων ποσοτήτων για το μήνα Ιούλιο μέσω του Κάθετου Διαδρόμου. Μάλιστα, οι έμποροι επέλεξαν να απέχουν παρά τις αλλαγές που έκαναν οι διαχειριστές των χωρών της περιοχής στο σχεδιασμό και τους όρους της δημοπρασίας, μετά την πρώτη ατελέσφορη προσπάθεια. Όλα αυτά ενώ η Ουκρανία καλείται να γεμίσει τις αποθήκες της ενόψει του επόμενου χειμώνα για να μην αντιμετωπίσει ελλείψεις και ενεργειακή κρίση.
Μπορεί να βελτιωθεί η διεθνής ανταγωνιστικότητα με τόσο υψηλό ΦΠΑ;
Πάμε, λίγο στα φορολογικά μας. Δεν είναι και πολύ ενθαρρυντικά τα στοιχεία της ετήσιας έκθεσης φορολογίας της Κομισιόν. Και αυτό γιατί επιβεβαίωσε κάτι για το οποίο πολλοί στην Ελλάδα «φωνάζουν» αλλά και το καταλαβαίνουμε στην τσέπη μας καθημερινά: Στην Ελλάδα οι έμμεσοι φόροι είναι από τους υψηλότερους στην Ευρώπη. Το 2023 στην Ελλάδα ανήλθαν στο 17,3% του ΑΕΠ, κατατάσσοντας τη χώρα στην 4η θέση στην ΕΕ, πολύ πάνω από τον μέσο όρο των 27 (13% του ΑΕΠ). Οι έμμεσοι φόροι στην Ελλάδα αντιπροσώπευαν το 44,4% των συνολικών φορολογικών εσόδων, σε σύγκριση με τον μέσο όρο 33,2% στην ΕΕ, ενώ από το 2013 έως το 2023, οι έμμεσοι φόροι ως ποσοστό του συνόλου των φόρων αυξάνονται σταθερά, κατά 3,4% σε μια δεκαετία, ενώ στον μέσο όρο της ΕΕ μειώθηκαν κατά 1,4%. Παρ΄ όλ’ αυτά, θεσμικοί φορείς, όπως το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής στην τριμηνιαία έκθεση του, δεν θέλουν ούτε να… ακούσουν για μείωση τους. Τους θεωρούν ένα αναποτελεσματικό μέτρο που δεν θα μειώσει τις τιμές για τους καταναλωτές, αλλά θα φουσκώσει τις τσέπες των επιχειρήσεων και των μεσαζόντων, υπενθυμίζοντας μάλιστα και το παράδειγμα της Ισπανίας. Μόνη λύση, λένε, να αυξηθεί η τόνωση της ανταγωνιστικότητας στην ελληνική οικονομία. Κάτι που δεν… φαίνεται στον ορίζοντα, δυστυχώς, και σημαίνει πως θα μείνουμε για πολύ καιρό «αγκαζέ» με τους 4ους πιο «τσουχτερούς» έμμεσους φόρους στην ΕΕ. Αλήθεια, όταν μία επιχείρηση υπόκειται υψηλό ΦΠΑ εντός Ελλάδας, δεν επηρέαζει από την πίσω πόρτα αυτό τις τιμές των προϊόντων που εξάγει και άρα την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας μας;…
Και άλλος υπέρ της αναμόρφωσης της φορολογικής κλίμακας
Το πεδίο πάντως που οι προβλέψεις είναι αναμφίβολα θετικές είναι οι φοροεισπράξεις. Η χώρα ήδη υπεραποδίδει έναντι των στόχων και αναμένεται να συνεχίσει να το κάνει. Η ανάλυση του Γραφείου Προϋπολογισμού της Βουλής, ωστόσο, βάζει μια άλλη παράμετρο: Ήρθε η ώρα αυτή η υπεραπόδοση να «πάει» προς την φορολογική ελάφρυνση της μισθωτής εργασίας, και μόνο αφού γίνει αυτό να κατευθυνθούν προς δημόσιες επενδύσεις. Το Γραφείο είναι ο δεύτερος θεσμός που θέτει ένα τέτοιο ζήτημα, μετά και από την ΤτΕ στην ετήσια έκθεση της πρόσφατα. Το Γραφείο προτείνει την πλήρη αναμόρφωση της φορολογικής κλίμακας σε βάθος, αλλάζοντας τις κλίμακες και τους συντελεστές, οι οποίοι είναι αδικαιολόγητα «βαρείς» για την μισθωτή εργασία και με το πολύ ψηλό σκαλί των δύο πρώτων κλιμακίων φορολόγησης του εισοδήματος φυσικών προσώπων στα 9% – 22% αλλά και με το πολύ χαμηλό «ανώτατο όριο» των 44.000 ευρώ, πάνω από το οποίο, εφαρμόζεται ο ανώτατος φορολογικός συντελεστής (45%) για κάθε πρόσθετο ευρώ. Οι καιροί έχουν αλλάξει, οι επιδόσεις της ελληνικής οικονομίας επίσης, μήπως ήρθε η ώρα να αλλάξει η φορολογία μισθωτών και συνταξιούχων;
Παραδοχή της αδυναμίας ολοκλήρωσης του «Ελλάδα 2.0»;
Επί ενός άλλου κρίσιμου ζητήματος, πάντως, δηλαδή το κατά πόσο θα προλάβουμε να υλοποιήσουμε το Ελλάδα 2.0, είναι μάλλον και η πρώτη φορά που από επίσημο θεσμό ακούγεται πως μάλλον δεν θα τα καταφέρουμε. Μέχρι στιγμής, έχουμε ακούσει πολλές φορές προειδοποιήσεις για την ανάγκη να πατήσουμε γκάζι στην υλοποίηση των επενδύσεων, αλλά ποτέ καμία εξ αυτών δεν κατέληγε σε πρόβλεψη πως ο χρόνος, τελικά, δεν θα αποβεί με το μέρος μας. Ωστόσο, ο επικεφαλής του Γραφείου Προϋπολογισμού της Βουλής, κοςΤσουκαλάς, ήταν ξεκάθαρος: Ακόμα και να απορροφήσουμε τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης έως τον Αύγουστο του 2026, δεν θα προλάβουμε να τους «ξοδέψουμε» έως τον Δεκέμβριο του 2026, που σημαίνει πως θα χαθούν. Το πρόβλημα δεν εντοπίζεται στα δάνεια αλλά στα grants. Από τα 18 περίπου δισ. απομένουν να εκταμιευθούν (και να υλοποιηθούν ως επενδύσεις βεβαίως βεβαίως) περί τα 7,3 δισ. ευρώ. Ποσό ικανό να βάλει «βόμβα» στους στόχους επενδύσεων και ανάπτυξης έτσι και χαθεί…
