Σε ένα περιβάλλον, όπου ο χρυσός σταθερά ξεπερνάει κάθε προηγούμενο προβλεπόμενο όριο ανώτατης τιμής και αντιμετωπίζεται πλέον σαν το «μέτρο» της διεθνούς οικονομικής και γεωπολιτικής αβεβαιότητας, θα ήταν «απροσεξία» να μη διακρίνει κανείς την σημασία αυτού αυτιού που συνέβη τα προηγούμενα 24ωρα στην Κίνα, στην πόλη Τιεντζιν.
Εκεί συνήλθε η τελευταία σύνοδος του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO) με την ταυτόχρονη παρουσία του προέδρου της Κίνας Σι, του προέδρου της Ινδίας Μόντι και του ρώσου προέδρου Πούτιν.
Αυτή η σύνοδος του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO) στην Τιεντζίν συγκέντρωσε την προσοχή της διεθνούς κοινότητας, όχι μόνο λόγω της παρουσίας τριών κορυφαίων ηγετών της Κίνας της Ρωσίας και της Ινδίας, αλλά κυρίως επειδή πραγματοποιήθηκε σε μια περίοδο έντονης αναταραχής στο παγκόσμιο οικονομικό και γεωπολιτικό σκηνικό.
Να θυμίσουμε ότι ο «SCO», που ιδρύθηκε το 2001, αριθμεί σήμερα δέκα πλήρη μέλη και αντιπροσωπεύει σχεδόν το ήμισυ του παγκόσμιου πληθυσμού και περίπου το ένα τέταρτο της παγκόσμιας οικονομίας από πλευράς ΑΕΠ. Μόνο το διμερές εμπόριο της Κίνας με τα μέλη, παρατηρητές και εταίρους του SCO, σύμφωνα με τα διαθέσιμα στατιστικά στοιχεία, έφτασε το 2024 τα 890 δισ. δολάρια, δείχνοντας το εμπορικό εύρος του σε μια εποχή που οι αλυσίδες εφοδιασμού και διεθνούς τροφοδοσίας, απειλούνται και κατακερματίζονται από νέους δασμούς, εμπορικούς πολέμους και την ανάδυση του «οικονομικού εθνικισμού» σαν στοιχείο διεθνούς αβεβαιότητας .
Η χρονική συγκυρία βέβαια δεν είναι τυχαία.
Την ώρα που ο αμερικανός πρόεδρος, σε νέο κύκλο εμπορικής αντιπαράθεσης, αυξάνει τους δασμούς και προκαλεί αναταράξεις στις αγορές, το Πεκίνο «απαντάει» με την σύνοδο του SCO και επιχειρεί να εμφανιστεί ως σημείο αναφοράς για τον «Παγκόσμιο Νότο».
Ο Σι Τζινπίνγκ παρουσίασε μάλιστα την «Πρωτοβουλία Παγκόσμιας Διακυβέρνησης (GGI)», προβάλλοντας την ανάγκη για μια πιο «δίκαιη και ισότιμη διεθνή τάξη» με έμφαση στην «πολυμέρεια, την ισότητα κρατών και την ανθρωποκεντρική ανάπτυξη» σύμφωνα με τα κείμενα των ανακοινώσεων της συνόδου που έγιναν – χωρίς περισσότερες λεπτομέρειες προς το παρόν – γνωστά.
Ήταν η συνάντηση αυτή η εκκίνηση μιας νέας διαδρομής στις διεθνείς σχέσεις;
Η αλήθεια είναι πως παρά τα φιλόδοξα λόγια και τα χαμόγελα μπροστά στις κάμερες, ιδιαίτερα την εγκάρδια φωτό των τριών ηγετών, η πραγματικότητα παραμένει περίπλοκη. Καθόλου χωρίς σημασία παραμένει το γεγονός ότι ο ινδός ηγέτης έφυγε σχετικά σύντομα από την Σύνοδο, αλλά παραμένει αξιοσημείωτο ότι είχε μία συνάντηση προσωπική με τον Πούτιν. Ο οργανισμός του «SCO» όπως επισημαίνεται από τα διεθνή ΜΜΕ, αν και συχνά περιγράφεται ως «οργανισμός ασφαλείας», δεν έχει δείξει καμία πρωτοβουλία ή πρόθεση να εμπλακεί ουσιαστικά σε μείζονες διεθνείς κρίσεις όπως η Ουκρανία ή η Γάζα. Ουσιαστικά λειτουργεί περισσότερο ως πλατφόρμα οικονομικο-πολιτικού διαλόγου και συντονισμού παρά ως κέντρο λήψης στρατηγικών αποφάσεων που αφορούν συνολικά τις χώρες μέλη του.
Αυτό δεν μειώνει την σημασία αυτής της γεωπολιτικής οντότητας τόσο για την Κίνα, όσο και για την Ρωσία και την Ινδία.
Για τη Ρωσία, που βρίσκεται υπό ασφυκτική οικονομική πίεση και αυστηρές δυτικές κυρώσεις, η σύνοδος προσφέρει σπάνιο χώρο διεθνούς νομιμοποίησης και προβολής δεσμών με ισχυρούς ασιατικούς εταίρους. Η Ινδία, από την άλλη, διατηρεί μια πιο προσεκτική στάση: βλέπει τον οργανισμό ως όχημα «πολυπολικότητας», χωρίς να επιτρέπει συσχετισμούς που αφήνουν περιθώρια για την κυριαρχία ούτε της Κίνας ούτε προφανώς της Ρωσίας.
Πράγματι όμως, η φωτογραφία Σι – Πούτιν – Μόντι, ήταν γεμάτη χαμόγελα, ήταν εμβληματική και αν μη τι άλλο δείχνει μεν την επίφαση ενότητας. Αλλά ταυτόχρονα κρύβει τις βαθύτερες ανταγωνιστικές επιδιώξεις που παραμένουν ισχυρές ιδιαίτερα μεταξύ Κίνας και Ινδίας. Αλλά ήταν ένα αναμφισβήτητο «βήμα» προς την κατεύθυνση μιας ισχυρότερης και ευρύτερης συνεργασίας σε ένα περιβάλλον αυξημένων εντάσεων με τις ΗΠΑ και την Δύση.
Ορισμένοι αναλυτές κυρίως από τον χώρο της Ευρώπης υποστηρίζουν ότι ο «SCO» περισσότερο συμβολίζει τη σταδιακή μετατόπιση του διεθνούς βάρους προς την Ασία, παρά συγκροτεί μια συνεκτική νέα «αντιδυτική» κατάσταση. Αλλά και αυτό σε έναν κόσμο όπου οι εμπορικοί πόλεμοι και οι γεωπολιτικές εντάσεις κατακερματίζουν τις παγκόσμιες ισορροπίες, τέτοιες συναντήσεις αποκτούν ευτύτερες δυναμικές.
Κυρίως όμως λειτουργούν ως σημαντική υπενθύμιση ότι ο στόχος της «πολυμέρειας» και της «πολυπολικότητας» μπορεί να παραμένει σαν ένα ζητούμενο σύνθημα, αλλά οι δυνάμεις της πραγματικής σύγκρουσης για «ηγεμονία» βρίσκεται ακόμη μπροστά μας…
