Αναμφίβολα, για όλους τους λόγους που έχουν αναφερθεί και καταγραφεί από πολλούς οικονομικούς αναλυτές το τελευταίο διάστημα, η διεύρυνση της παρουσίας της ιταλικής Unicredit στο εγχώριο τραπεζικό σύστημα, είναι ένα σημαντικό γεγονός.
Είναι ένα γεγονός που ασφαλώς έχει στα θεμέλιά του, την πρωτοφανή βελτίωση των ισολογισμών, αλλά και των προοπτικών των ελληνικών τραπεζών στην συνολική σκηνή του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος.
Μια δεύτερη ανάγνωση βέβαια του γεγονότος αυτού, θα μπορούσε να μας κάνει να προσέξουμε και να διακρίνουμε στο γεγονός αυτό, κάποια χαρακτηριστικά, που συνδέονται με σημαντικές «τάσεις» στο ευρωσύστημα. Τάσεις που ασφαλώς θα τις δούμε να ξεδιπλώνονται και με άλλα, ανάλογης σημασίας γεγονότα στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα, αν το ευρωπαϊκό τραπεζικό περιβάλλον δεν ανατραπεί από θεσμικές ή άλλες παρεμβάσεις.
Ας δούμε όμως τα γεγονότα κάνοντας ένα βήμα πίσω πριν από την πρόσφατη εξέλιξη στο μετοχικό κεφάλαιο της Alpha Bank.
H Unicredit ή επι το ιταλικότερο Unicredito, έχει αναφερθεί πολλές φορές τους τελευταίους μήνες στο ευρωπαϊκό τραπεζικό ρεπορτάζ, λόγω της γνωστής διένεξης με το Βερολίνο, η κυβέρνηση του οποίου – η προηγούμενη αλλά και η νυν – έχει σταθεί εμπόδιο στην επέκτασή της με την είσοδο στο μετοχικό κεφάλαιο της Commerzbank.
Λιγότερο γνωστό, αλλά οπωσδήποτε όχι άγνωστο στον τραπεζικό χώρο, είναι το γεγονός ότι η Unicredito επιμένει εδώ και καιρό να αποκτήσει επίσης την ιταλική Banco BPM, μία ιταλική τράπεζα με τα χαρακτηριστικά της γερμανικής Commerzbank, και ιδιαίτερα σημαντική θέση στο ιταλικό τραπεζικό σύστημα.
Το ενδιαφέρον είναι ότι και το ιταλικό δημόσιο – όπως και το γερμανικό για την Commerzbank – βάζει εμπόδια στην εξαγορά αυτή, που επιθυμεί διακαώς η Unicredito.
Γιατί λένε «όχι»
Τα επιχειρήματα μάλιστα που χρησιμοποιούν τόσο στο Βερολίνο όσο και στην Ρώμη είναι παραπλήσια (!).
Και οι δύο κυβερνήσεις υποστηρίζουν ότι οι δύο τράπεζες που είναι στόχος της Unicredito, αποτελούν κομμάτια του τραπεζικού συστήματος που συγκεντρώνουν σημαντικό τμήμα των αποταμιευτικών κεφαλαίων. Επιπλέον και οι δύο τράπεζες – τόσο η Commerzbank όσο και η Banco BPM – συνδέονται με την κατ’ εξοχήν χρηματοδότηση των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων στις δύο χώρες. Με άλλα λόγια συνδέονται με ένα εξαιρετικά κρίσιμο κομμάτι της δομής της οικονομίας τους.
Και γιατί είναι «κακό», για τους λόγους αυτούς να καταλήξουν στην Unicredito;
Γιατί ο γίγαντας αυτός της ιταλικής και της ευρωπαϊκής τραπεζικής είναι κατ’ εξοχήν προσανατολισμένος στις επενδύσεις χαρτοφυλακίου και την διεθνή επενδυτική χρηματαγορά. Για να το πούμε με απλά λόγια, οι κυβερνήσεις των δύο χωρών δεν θέλουν να «δουν» τα κεφάλαια της «φθηνής» εθνικής αποταμίευσης των χωρών τους, να καταλήγουν στις ιδιωτικές χρηματαγορές με τις οποίες o ιταλικός κολοσσός κυρίως ασχολείται.
Στο σημείο αυτό έχει ενδιαφέρον ένα άλλο στοιχείο που ενδεχομένως εξηγεί την προσοχή που δίνουν στην Ρώμη και το Βερολίνο απέναντι στις στρατηγικές επέκτασης της Unicredito.
H EKT όπως έγινε πρόσφατα γνωστό – η ΤτΕ είναι βεβαίως ενήμερη – έχει κινηθεί και μάλιστα εσπευσμένα (στελέχη της εποπτείας της επισκέφθηκαν ήδη γι’ αυτό την SoGen), για να διερευνήσει το πόσο επικίνδυνο για την σταθερότητα του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος είναι το γεγονός ότι οι μεγάλες επενδυτικές ευρωπαϊκές τράπεζες, έχουν αυξήσει σε πολύ υψηλά επίπεδα τον δανεισμό ιδιωτικών κεφαλαίων και Funds. Μέσω αυτών απολαμβάνουν πολύ υψηλότερες αποδόσεις για τα επενδυτικά κεφάλαιά τους από εκείνες που αφορούν στην άμεση χρηματοδότηση της οικονομίας (δάνεια σε επιχειρήσεις, νοικοκυριά, κ.λ.π.).
Το επικίνδυνο όπως επισημαίνεται από πλευράς ελεγκτών της ΕΚΤ είναι ότι ενώ οι τράπεζες είναι υπό τον εποπτικό έλεγχο της ΕΚΤ, τα ιδιωτικά κεφάλαια και τα διαφόρων ειδών funds στα οποία καταλήγει ο δανεισμός των τραπεζών, κάνουν χρήση αυτών των κεφαλαίων χωρίς καμία ουσιαστική εποπτεία. Κατά συνέπεια τα κεφάλαια των τραπεζών με τα οποία χρηματοδοτούνται αυτοί οι χρηματοδοτικοί «φορείς» μπορεί μεν να αποδίδουν περισσότερο, αλλά παραμένουν εκτός ελέγχου.
Και οι κίνδυνοι με τους οποίους συνδέονται, εφ’ όσον εκδηλωθούν, θα επηρεάσουν τις τράπεζες και την ασφάλεια των κεφαλαίων που έχουν δεσμευθεί από αυτές…
Που καταλήγει το «φθηνό» χρήμα της αποταμίευσης
Με άλλα λόγια το «φθηνό» αποταμιευτικό χρήμα Βερολίνο και Ρώμη, δεν θέλουν να «φεύγει» από το τραπεζικό σύστημα και την χρηματοδότηση της άμεσης οικονομικής δραστηριότητας και να καταλήγει να εμπλέκεται σε κινδύνους που συνδέονται με τα τμήματα της χρηματαγοράς που δεν εποπτεύονται από την ΕΚΤ.
Προφανώς πέραν αυτών των δημοσίως καταγεγραμμένων αιτίων, μπορεί να υπάρχουν και άλλοι λόγοι, καθαρά επιχειρηματικοί ή ακόμα και στενά «εθνικοί», που εμποδίζουν την επέκταση της Unicredito στην γερμανική Commerzbank και στην ιταλική Banco BPM.
Μπορεί επίσης να υπάρχουν και άλλα αίτια που να συνδέονται με το «παζάρι» που έχει ξεκινήσει για το «πως» και «ποιοι» θα έχουν το πάνω χέρι στην διαχείριση των ποταμών ρευστότητας που θα ξεχυθούν στο ευρωπαϊκό σύστημα με πρόσχημα το ReArmEU.
Μπορεί, μπορεί…, μπορεί να υπάρχουν ίσως πολλοί άλλοι λόγοι που αγνοούμε.
Αλλά σε κάθε περίπτωση στην υπόθεση που αναφερόμαστε δημοσίως έχουν «καταγραφεί» οι λόγοι που αναφέραμε και καλό είναι να τους λάβουμε υπ’ όψη για το άμεσο μέλλον.
