Ήταν Πρωτομαγιά του 1976, όταν το νήμα της ζωής του Αλέκου Παναγούλη, κόπηκε μια για πάντα, σε ηλικία 36 ετών.
Επιβαίνοντας σε ένα ένα Fiat Mirafiori, δώρο της συντρόφου του Οριάνας Φαλάτσι, ο ασυμβίβαστος Αλέκος Παναγούλης κινείται, ανήμερα Πρωτομαγιάς, στη λεωφόρο Βουλιαγμένης και υπό αδιευκρίνιστες συνθήκες χάνει τον έλεγχο και καρφώνεται σε ένα υπόγειο κατάστημα επί της λεωφόρου, κάθετα στην πορεία του.
Υπήρξε κορυφαία μορφή του αντιδικτατορικού αγώνα και όπως ήταν φυσικό ο ξαφνικός χαμός του έγινε πρώτο θέμα στις εφημερίδες. Ήταν από εκείνους που δεν υπέκυψαν στα φρικτά βασανιστήρια και άντεξε μέχρι τέλους. Ήταν «Ένας Άντρας» όπως ήταν και το τίτλος του βιβλίου της ιταλίδας δημοσιογράφου και συντρόφου Οριάνας Φαλάτσι.
Έχουν περάσει 48 χρόνια από εκείνη τη μέρα και μέχρι σήμερα πολλοί αναρωτιούνται:
Ατύχημα ή δολοφονία;
Για τον θάνατο του Αλέκου Παναγούλη είναι γεγονός ότι έχουν διατυπωθεί πολλά σενάρια, χωρίς όμως να έχει αποδειχθεί ποτέ κάτι σχετικά.
Συγκεκριμένα κάποιοι δήλωναν ότι το τροχαίο ατύχημα είχε στηθεί για να βγει από τη μέση ο Αλέκος Παναγούλης και να εξαφανιστούν οι αποδείξεις που είχε υπό την κατοχή του.
Ο Παναγούλης είχε αποκαλύψει αρχεία της ΕΣΑ που λέγεται ότι περιείχαν αδιαμφισβήτητες αποδείξεις εις βάρος ορισμένων πολιτικών που συνεργάστηκαν με τη Χούντα.
Δεν έχει παρουσιαστεί ωστόσο μέχρι σήμερα κανένα τεκμήριο για όλες αυτές τις εικασίες.
Δύο μέρες μετά τον θάνατό του, στις 3 Μαΐου, ένας 31χρονος άνδρας, ο Μιχάλης Στέφας, εμφανίστηκε στην αστυνομία και δήλωσε ότι εκείνος ήταν που χωρίς δόλο προκάλεσε το ατύχημα.
Ισχυρίστηκε ότι φρέναρε απότομα με αποτέλεσμα ο Παναγούλης να μην μπορέσει να αντιδράσει. Έτσι λοιπόν επιβεβαίωνε την εκδοχή του δυστυχήματος. Σημειώνεται πως οι φιλοκυβερνητικές εφημερίδες της εποχής παρουσίασαν τον Στέφα ως μέλος του «Ρήγα Φεραίου».
Ο εισαγγελέας Δημήτρης Τσεβάς που ανέλαβε την υπόθεση αρχικά μιλούσε για δολοφονία.
Όπως αναφέρει η «Μηχανή του Χρόνου», «ερευνάται η υπόθεσις προς πάσα κατεύθυνσιν και αφήνει μεγάλα περιθώρια στην πιθανότητα της εγκληματικής ενέργειας. Είναι περίεργο τροχαίο ατύχημα. Τόσο περίεργο ώστε να μην μπορεί να υποστηρίξει λογικώς ότι είναι ατύχημα».
Η κηδεία του Αλέκου Παναγούλη έγινε στις 5 Μαΐου και μεταβάλλεται σε πάνδημο δημοκρατικό συλλαλητήριο με βασικό σύνθημα το «Ζει».
Ποιος ήταν ο Αλέκος Παναγούλης
Ο Αλέκος Παναγούλης (1939-1976) ήταν αξιωματικός του στρατού ξηράς, με σπουδές στο Μετσόβιο Πολυτεχνείο.
Στις 13 Αυγούστου, του 1968, αποπειράθηκε να δολοφονήσει τον δικτάτορα Παπαδόπουλο με εκρηκτικά στη Βάρκιζα, αλλά απέτυχε.
Όπως σημειώνει η Οριάνα Φαλάτσι στη συνέντευξή της με τον Αλέξανδρο Παναγούλη μετά την απελευθέρωσή του, η πράξη του ήταν μια πολιτική πράξη εναντίον της δικτατορίας.
«Δεν επιδίωξα να σκοτώσω έναν άνθρωπο. Δεν είμαι ικανός να σκοτώσω έναν άνθρωπο. Επιδίωξα να σκοτώσω έναν τύραννο» της είπε.
Συνελήφθη, καταδικάστηκε «εις θάνατον», αλλά κάτω από τις διεθνείς αντιδράσεις φυλακίστηκε και εκεί θα αρχίσει ίσως ο μεγαλύτερος αγώνας του αφού δεν υποκύπτει στα βασανιστήρια.
Στις φυλακές από τις οποίες πέρασε, τα βασανιστήρια τον φτάνουν πολύ κοντά στον θάνατο.
Χαρακτηριστικό είναι ότι στις Στρατιωτικές Φυλακές του Μπογιατίου, από όπου προσπάθησε να δραπετεύσει πολλές φορές, είχε φτιαχτεί ένα κελί που ειδικά για τον Παναγούλη που έμοιαζε με αντίγραφο τάφου.
Εκείνος βρήκε διέξοδο στην ποίηση. Συνέχισε να γράφει ακόμα και όταν του κατέσχεσαν κάθε γραφική ύλη, χρησιμοποιώντας για μελάνι το αίμα του και για χαρτί τους τοίχους του κελιού-τάφου του.
Τον Αύγουστο του 1973, μετά από 4,5 σχεδόν χρόνια φυλάκισης – απελευθερώθηκε βάση της γενικής αμνηστίας που απένειμε το καθεστώς των συνταγματαρχών στους πολιτικούς κρατούμενους, με αφορμή τις βουλευτικές εκλογές που ειχαν προγραμματιστεί για τις 10 Φεβρουαρίου 1974.
Αυτοεξορίστηκε εκ νέου, αυτή τη φορά στην Φλωρεντία της Ιταλίας, για να επαναδραστηριοποιηθεί στην αντίσταση, ουσιαστικά όμως συνέχισε την αντίσταση στην Ελλάδα ερχόμενος κρυφά όπου και οργάνωνε ομάδες αντίστασης.
Στις πρώτες μεταπολιτευτικές εκλογές του Νοεμβρίου του 1974, ο Αλέκος Παναγούλης εξελέγη βουλευτής στη Β’ Αθηνών με το κόμμα τής Ενώσεως Κέντρου – Νέων Δυνάμεων (ΕΚΝΔ), διάδοχο σχήμα της προδικτατορικής Ενώσεως Κέντρου (ΕΚ).
Αρνήθηκε συνεργασία με το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου και τον Απρίλιο του 1976 διαφώνησε με την πολιτική τού κόμματός του κι έγινε ανεξάρτητος.
Συνέχισε απτόητος τον αγώνα του για απομόνωση των συνεργατών της επταετίας, μέχρι το μοιραίο αυτοκινητιστικό δυστύχημα στο οποίο έχασε τη ζωή του, λίγες μέρες πριν την αποκάλυψη των φακέλων σχετικά με τα όργανα ασφαλείας της Χούντας.
Πηγή φωτογραφίας: Eurokinissi
Η αποκάλυψη του φακέλου δεν έγινε τελικά ποτέ.
Ο διάσημος μουσικοσυνθέτης Μίκης Θεοδωράκης, κατατρεγμένος επίσης για τα πολιτικά του πιστεύω από την Χούντα των Συνταγματαρχών, μελοποίησε ποιήματά του.
Ακόμη, η ποίηση και η ζωή του Α. Παναγούλη έγινε αντικείμενο μελέτης για πολλούς ερευνητές. Σε αυτή την ομάδα εντάσσεται και το έργο Un Uomo (Ένας Άντρας) που εκπονήθηκε από την Ιταλίδα δημοσιογράφο και σύντροφό του Οριάνα Φαλάτσι.
Κατά πολλούς, ο Αλέκος Παναγούλης έχει καθιερωθεί σαν σύμβολο της ελευθερίας, της δημοκρατίας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των ατομικών και πολιτικών ελευθεριών και χάρη στο πολιτικό του ήθος εμπνέει τις νέες γενιές.