Στο άρθρο του, με τίτλο «Η ουτοπική δημοσιονομική ισορροπία» ο οικονομολόγος υπογραμμίζει την αναποτελεσματικότητα και τις αλυσιδωτές αντιδράσεις που προκαλούν ή μπορεί να προκαλέσουν τα προγράμματα λιτότητας των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων.
Σχολιάζοντας την αποφασιστικότητα του «παλιού και λαμπρού φοιτητή» του, νυν υπουργού Οικονομικών του Βελγίου Στέφεν Βανάκερε, να προχωρήσει στη λήψη όλων εκείνων των απαραίτητων μέτρων για την επίτευξη δημοσιονομικής ισορροπίας το αργότερο ως το 2014-2015, ο Ντε Γκρου επισημαίνει πως «οδεύει προς την αποτυχία» για δυο λόγους.
Ο πρώτος είναι ότι η μείωση των κρατικών δαπανών σε συνδυασμό με την αύξηση των φόρων οδηγούν αναπόφευκτα στην πτώση της ζήτησης και συνεπώς της παραγωγής, και στη συνέχεια σε περαιτέρω ανεργία. Η ένταση των επιπτώσεων της δημοσιονομικής λιτότητας εξαρτάται από την οικονομική συγκυρία, σημειώνει ο Ντε Γκρου. Στην παρούσα συγκυρία, τα αρνητικά αυτά αποτελέσματα εξισορροπούνται από τη διάχυτη αισιοδοξία. Η αισιοδοξία αυτή καθιστά τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές αδιάφορους απέναντι στη λιτότητα. Συνεχίζουν να βλέπουν τη ζωή με αισιοδοξία και διατηρούν τις δαπάνες τους σε υψηλά επίπεδα.
Η οικονομία όμως βρίσκεται σε πορεία ύφεσης όπως συμβαίνει σήμερα, συνεχίζει ο Ντε Γκρου. Δεν υπάρχει καμία δυναμική που να εξισορροπεί τις αρνητικές επιπτώσεις της λιτότητας. Η μείωση της ζήτησης που προκαλεί η λιτότητα ενδέχεται να κάνει τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές απαισιόδοξους και να μειώσουν τη ζήτηση αγαθών και υπηρεσιών.
Η λιτότητα λοιπόν που εφαρμόζεται κατά τη διάρκεια μιας περιόδου οικονομικής ύφεσης ενδέχεται να έχει περιορισμένα αποτελέσματα στον κρατικό προϋπολογισμό. Το κράτος βλέπει απώλεια εσόδων από το φόρο εισοδήματος. Η απώλεια αυτή αποτελεί το αποτέλεσμα της εντατικοποίησης της ύφεσης η οποία με τη σειρά της προκαλείται από τη λιτότητα. Επιπλέον, η αύξηση της ανεργίας αναγκάζει το κράτος να ξοδεύει περισσότερα για τους ανέργους.
Ο δεύτερος λόγος για τον οποίο ο στόχος της δημοσιονομικής ισορροπίας δεν μπορεί να υλοποιηθεί είναι επειδή, κατά το Ντε Γκρου, κάθε Υπουργός Οικονομικών της ευρωζώνης ακολουθεί την ίδια πολιτική χωρίς να λαμβάνει υπόψη του ότι το δικό του πρόγραμμα λιτότητας θα έχει επιπτώσεις και στους γείτονές του. Πρόκειται για ένα τεράστιο συστημικό λάθος, επισημαίνει ο Ντε Γκρου.
Όταν η δράση μιας χώρας έχει επίδραση σε άλλες χώρες (εξωγενείς επιδράσεις), εκείνες έχουν συμφέρον να συνεργαστούν. Ο Ντε Γκρου εξηγεί πως όταν οι εξωγενείς επιδράσεις είναι αρνητικές, η κάθε χώρα αναγκάζεται να σκληρύνει το δικό της αναποτελεσματικό πρόγραμμα λιτότητας. Η έλλειψη συνεργασίας όμως μειώνει την παραγωγή κάθε χώρας και σπρώχνει τους πάντες προς μια γενικότερη ύφεση στην ευρωζώνη.
Ο τρόπος για να το αποφύγουμε όλο αυτό είναι να συνεργαστούμε, επισημαίνει ο Ντε Γκρου. Η συνεργασία αυτή πρέπει να λάβει την ακόλουθη μορφή: μέσα στην ευρωζώνη υπάρχουν χώρες που έχουν πλεόνασμα εμπορικών συναλλαγών (π.χ. Γερμανία, Ολλανδία). Οι χώρες αυτές δαπανούν λιγότερα απ’ όσα παράγουν. Άλλες χώρες, κυρίως του Νότου, έχουν εμπορικό έλλειμμα. Δαπανούν δηλαδή περισσότερα απ’ όσα παράγουν. Μπορεί να επιτευχθεί μεταξύ τους μια συμφωνία που θα προβλέπει ότι οι πλεονασματικές χώρες θα τονώσουν τις δαπάνες τους ενώ οι ελλειμματικές χώρες θα συνεχίσουν την πολιτική λιτότητας. Μια συνεργασία τέτοιου τύπου θα έχει ως αποτέλεσμα να σταματήσει ο φαύλος κύκλος που καθιστά τη λιτότητα παντού αναποτελεσματική και βυθίζει την ευρωζώνη σε οικονομική ύφεση.
Δυστυχώς, συνεχίζει ο Ντε Γκρου, είναι λίγες οι πιθανότητες μιας τέτοιας συνεργασίας σήμερα. Ο κύριος λόγος είναι η απουσία πολιτικής ηγεσίας. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει αποδυναμωθεί και επιμένει υπερβολικά στη λιτότητα. Η Γερμανία θα μπορούσε να αποτελέσει τη χώρα εκείνη που θα αναλάβει τις ευθύνες της και θα οργανώσει αυτή τη συνεργασία. Αλλά η δυσπιστία αυτής της χώρας απέναντι στους εταίρους της στην ευρωζώνη δυσκολεύει την κατάσταση. Χωρίς αμοιβαία εμπιστοσύνη, η τόσο απαραίτητη συνεργασία φαντάζει μακρινή, καταλήγει.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
