Μια ολόκληρη σελίδα της νομισματικής ιστορίας των ΗΠΑ γύρισε χθες. Την Τετάρτη (12.11.2025), το U.S. Mint έκοψε επίσημα τα τελευταία «pennies», βάζοντας τέλος σε περισσότερους από δύο αιώνες κυκλοφορίας του πιο εμβληματικού αμερικανικού νομίσματος.
Το νόμισμα «penny», που εισήχθη το 1793 στις ΗΠΑ, είχε τότε πραγματική αγοραστική αξία — μπορούσε κανείς να αγοράσει ένα μπισκότο, ένα κερί ή ένα γλυκό. Σήμερα όμως η αξία του είναι σχεδόν μηδαμινή, ενώ το κόστος παραγωγής του φτάνει σχεδόν τετραπλάσια της ονομαστικής του αξίας.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
«God bless America, και θα εξοικονομήσουμε 56 εκατομμύρια δολάρια για τους φορολογούμενους», δήλωσε ο ταμίας Brandon Beach στο νομισματοκοπείο της Φιλαδέλφειας, λίγο πριν πατήσει το κουμπί για την τελική κοπή. Τα τελευταία κέρματα τοποθετήθηκαν προσεκτικά σε δίσκο για τους δημοσιογράφους και στη συνέχεια οδηγήθηκαν σε δημοπρασία.
Ένα ιστορικό νόμισμα που έγινε βάρος
Κανένα νέο penny δεν θα παραχθεί στο εξής, αν και δισεκατομμύρια κέρματα παραμένουν σε κυκλοφορία και θα εξακολουθήσουν να ισχύουν. Η τελευταία φορά που οι ΗΠΑ κατάργησαν κέρμα ήταν το 1857, όταν σταμάτησε η παραγωγή του μισού cent.
Η παραγωγή του penny είχε ήδη περιοριστεί σημαντικά το καλοκαίρι. Όταν η τελευταία παρτίδα βγήκε από τις πρέσες, οι εργαζόμενοι χειροκρότησαν, αποχαιρετώντας ένα οικείο σύμβολο.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
«Είναι μια μέρα γεμάτη συναισθήματα», είπε ο Clayton Crotty, εργαζόμενος επί 15 χρόνια. «Αλλά δεν μας εξέπληξε.»
Μια απόφαση του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ είχε δώσει εντολή να καταργηθεί το penny, όταν το κόστος κατασκευής του ξεπέρασε κατά πολύ την πραγματική του αξία. «Εδώ και πολύ καιρό κόβουμε pennies που μας κοστίζουν πάνω από 2 cents το καθένα», είχε γράψει τον Φεβρουάριο. «Τι σπατάλη!»
Ωστόσο, για πολλούς Αμερικανούς το penny παραμένει συναισθηματικά φορτισμένο: γούρι, συλλεκτικό αντικείμενο, ανάμνηση παιδικών χρόνων. Η ανακοίνωση του τέλους της παραγωγής προκάλεσε αναστάτωση σε αρκετά καταστήματα, τα οποία μίλησαν για ξαφνική μετάβαση χωρίς επαρκείς οδηγίες από την κυβέρνηση.
Στρογγυλοποιήσεις τιμών και εκκλήσεις για… ψιλά
Με τη μείωση των αποθεμάτων, ορισμένα καταστήματα άρχισαν να στρογγυλοποιούν προς τα κάτω τις τιμές· άλλα ζήτησαν από τους πελάτες να πληρώνουν με ακριβές ποσά. Κάποια πιο ευρηματικά προσέφεραν ακόμη και δωρεάν ποτά σε όσους έφερναν μεγάλη ποσότητα pennies.
«Υποστηρίζουμε την κατάργηση του penny εδώ και 30 χρόνια — αλλά όχι με αυτόν τον τρόπο», δήλωσε ο Jeff Lenard της National Association of Convenience Stores.
Ένα ιστορικό σύμβολο που χάνεται
Οι υποστηρικτές της κατάργησης υπογραμμίζουν την εξοικονόμηση πόρων, τη γρηγορότερη διαδικασία στα ταμεία και το παράδειγμα άλλων χωρών — ο Καναδάς σταμάτησε την παραγωγή του penny το 2012.
Ορισμένες τράπεζες άρχισαν ακόμη και να περιορίζουν τη διάθεση εκατομμυρίων κερμάτων, παρά το γεγονός ότι το penny είναι το πιο παραγόμενο αμερικανικό νόμισμα: σχεδόν τα μισά κέρματα που κόπηκαν τον τελευταίο αιώνα σε Φιλαδέλφεια και Ντένβερ ήταν pennies.
Κι όμως, το κόστος παραγωγής του παραμένει χαμηλότερο από του nickel, που αγγίζει τα 14 cents. Το dime κοστίζει λιγότερο από 6 cents και το quarter περίπου 15.
Για ιστορικούς και συλλέκτες, η κατάργηση του penny αποτελεί πολιτισμική απώλεια. Ο Frank Holt, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου του Χιούστον, υπενθυμίζει τη συμβολική του δύναμη: «Στα κέρματά μας χαράζουμε συνθήματα, ιστορικά πρόσωπα και ταυτότητες. Αντικατοπτρίζουν την πολιτική μας, τη θρησκεία μας, την τέχνη μας, την αυτοεικόνα και τις αξίες μας.»
Με το τέλος της παραγωγής του, το penny εγκαταλείπει τις πρέσες, αλλά όχι τη συλλογική μνήμη των Αμερικανών.
