Κίριλ Ντμιτρίεφ. Χαμηλών τόνων επενδυτής με κοσμοπολίτικο αέρα, ένας Ρώσος διπλωμάτης που κάποιοι βλέπουν ως προπαγανδιστή και άλλοι ως τον μοναδικό δίαυλο προς μια πιθανή συμφωνία με την Ουκρανία.
Η ταυτόχρονη δράση του Ντμιτρίεφ ως εκπροσώπου της ρωσικής κυβέρνησης και ως υποστηρικτή της ειρηνικής επίλυσης, τον καθιστά μια φιγούρα αμφιλεγόμενη. Η αξιολόγησή του ως «προπαγανδιστή» ή «κλειδί για την ειρήνη» στην Ουκρανία εξαρτάται από το εάν εστιάζει στην προώθηση των ρωσικών στόχων ή στην προσπάθεια για ειρηνική διευθέτηση.
Σε μια εποχή που η Ρωσία παραμένει απομονωμένη από μεγάλο μέρος της Δύσης, το όνομά του επανέρχεται ολοένα και συχνότερα στα παρασκήνια της διπλωματίας. Δεν είναι κλασικός διπλωμάτης, ούτε στρατηγός, ούτε φανατικός ιδεολόγος. Είναι ένας 50άρης κοσμοπολίτης, με σπουδές σε Στάνφορντ και Χάρβαρντ, με άνεση στις αμερικανικές τηλεοπτικές κάμερες και με ένα βιογραφικό που ξεκινά από το Κίεβο και φτάνει μέχρι τα πιο σκοτεινά δωμάτια λήψης αποφάσεων στη Μόσχα.
Η πρόσφατη εμπλοκή του σε ένα ανεπίσημο ειρηνευτικό σχέδιο για την Ουκρανία προκαλεί θόρυβο, αλλά και ερωτήματα: Μήπως αυτός ο αθόρυβος «τεχνοκράτης» είναι το μυστικό κανάλι επικοινωνίας μεταξύ Ρωσίας και ΗΠΑ – ή απλώς ένας προπαγανδιστής του Κρεμλίνου;
Ο Ρώσος απεσταλμένος που δεν μοιάζει με κανέναν άλλο
Ο Κίριλ Ντμιτρίεφ ξεχωρίζει από την πρώτη στιγμή. Μιλάει άψογα αγγλικά, κινείται με άνεση στους διαδρόμους της Ουάσινγκτον, ενώ το πέρασμά του από το αμερικανικό πανεπιστημιακό σύστημα τον κάνει να μοιάζει περισσότερο με διεθνή επενδυτή παρά με άνθρωπο του Κρεμλίνου.
Ως επικεφαλής του Ρωσικού Ταμείου Άμεσων Επενδύσεων, έχει χρόνια στο πλευρό του Βλαντιμίρ Πούτιν, αλλά ταυτόχρονα καλλιεργεί σχέσεις με στελέχη των ΗΠΑ – και ειδικά με την κυβέρνηση Τραμπ. Εκεί, βρήκε και τον άνθρωπο με τον οποίο συνεργάζεται περισσότερο: τον Στιβ Γουίτκοφ, ειδικό απεσταλμένο της αμερικανικής κυβέρνησης.
Η πρόσφατη τριήμερη συνάντησή τους στο Μαϊάμι δημιούργησε πολιτικό σεισμό. Από αυτήν προέκυψε ένα προσχέδιο ειρηνευτικού σχεδίου για την Ουκρανία, που πολλοί περιγράφουν ως «όνειρο του Πούτιν»: παραχώρηση εδαφών και μείωση του ουκρανικού στρατού. Η ομάδα Ντμιτρίεφ απέφυγε κάθε σχόλιο, ενώ ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι απάντησε χωρίς να κλείσει πόρτες: «Η ειρήνη πρέπει να είναι αξιοπρεπής».
Μεγαλωμένος στο Κίεβο με τα μάτια στραμμένα στη Δύση
Ελάχιστοι στη Μόσχα κατανοούν την Ουκρανία όσο ο Ντμιτρίεφ, σχολιάζει το άρθρο του BBC.
Μεγάλωσε στο Κίεβο, γιος δύο κορυφαίων επιστημόνων, και – σύμφωνα με φίλους του -στα 15 του συμμετείχε σε φιλοδημοκρατικές διαδηλώσεις κατά της Σοβιετικής Ένωσης.
Η σχέση του με τις ΗΠΑ ξεκίνησε νωρίς, από πρόγραμμα ανταλλαγής μαθητών στο Νιου Χάμσαϊρ. Αργότερα, το Στάνφορντ και το Χάρβαρντ τον έφεραν ακόμη πιο κοντά στη δυτική σκέψη, ενώ η καριέρα του στη McKinsey τον ταξίδεψε σε μισό κόσμο.
Ακόμη και τότε, πριν γίνει μέρος της ρωσικής ελίτ, δεν δίσταζε να ασκεί κριτική στον Πούτιν.
Το 2003 έγραφε στη Vedomosti ότι «ο κόσμος καταλαβαίνει πότε ο νόμος τηρείται και πότε χρησιμοποιείται ως εργαλείο επιρροής».
Η σχέση του με την κυβέρνηση Τραμπ έχει εξελιχθεί σε έναν ιδιότυπο δίαυλο ανάμεσα στις δύο χώρες. Το 2025, βοήθησε στην απελευθέρωση ενός Αμερικανού καθηγητή από ρωσική φυλακή. Ο Στιβ Γουίτκοφ τού το αναγνώρισε δημόσια: «Ο Κίριλ έπαιξε καθοριστικό ρόλο. Ήταν ο άνθρωπος-γέφυρα».
Οι κοινές τους εμφανίσεις πολλαπλασιάστηκαν σε συνέδρια, συναντήσεις στη Σαουδική Αραβία και κλειστές συζητήσεις για την οικονομία. Ο Ντμιτρίεφ δεν κρύβει τον θαυμασμό του προς τον Τραμπ, επαινεί τις διπλωματικές του ικανότητες και φροντίζει να προωθεί τη ρωσική αφήγηση με ευγενικό, σχεδόν τηλεοπτικό τρόπο.
Ο Ντμιτρίεφ επιδεικνύει μεγάλη άνεση στα αμερικανικά ΜΜΕ. Με χαμηλό προφίλ και προσεκτική γλώσσα, επαναλαμβάνει θέσεις της Μόσχας με τρόπο που δεν θυμίζει κραυγαλέα προπαγάνδα.
Κι όμως, δεν πείθονται όλοι. Όταν ο Τραμπ ανακοίνωσε κυρώσεις σε δύο ρωσικούς κολοσσούς πετρελαίου, ο Αμερικανός υπουργός Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ τον χαρακτήρισε δημοσίως «Ρώσο προπαγανδιστή», προκαλώντας έντονη συζήτηση γύρω από τον ρόλο του.
Οι κυρώσεις, στενές σχέσεις με το Κρεμλίνο, η Innopraktika και η τηλεπαρουσιάστρια σύζυγος
Παρά τη διεθνή του εικόνα, ο Ντμιτρίεφ παραμένει βαθιά συνδεδεμένος με το σύστημα Πούτιν. Εκτός από τον ρόλο του στο RDIF, είναι παντρεμένος με τη Νατάλια Πόποβα, τηλεπαρουσιάστρια και στενή συνεργάτιδα της κόρης του Πούτιν, Κατερίνα Τιχονόβα. Και οι δύο κινούνται στον στενό κύκλο της Innopraktika – μιας εταιρείας που συμβολίζει τη νέα τεχνοκρατική ελίτ του Κρεμλίνου.
Το 2022 οι ΗΠΑ χαρακτήρισαν το RDIF «ταμείο-εργαλείο του Πούτιν» και επέβαλαν κυρώσεις.
Στη Ουκρανία, η κατάσταση είναι ακόμη χειρότερη: του έχουν επιβληθεί κυρώσεις για «εγκλήματα κατά της χώρας».
Παρά την πολιτική του διάσταση, ο Ντμιτρίεφ δεν εγκαταλείπει ποτέ την επιχειρηματική του πλευρά και κυνηγά ευκαιρίες.
Προτείνει κοινά ενεργειακά έργα ΗΠΑ – Ρωσίας στην Αρκτική, επενδύσεις σε σπάνιες γαίες, ακόμη και μια σήραγγα αξίας 8 δισ. δολαρίων κάτω από το Στενό του Μπέρρινγκ — το περίφημο «τούνελ Πούτιν–Τραμπ».
Έχει μέχρι και προτάσεις για διαστημικές συνεργασίες: να δώσει η Ρωσία στον Έλον Μασκ έναν μικρό πυρηνικό αντιδραστήρα για αποστολή στον Άρη.
Με απλά λόγια, ο Ντμιτρίεφ είναι ο άνθρωπος που μπορεί με άνεση να μιλήσει και με τον Πούτιν και με τον Τραμπ και κινείται με μαεστρία μεταξύ μυστικής διπλωματίας και προπαγάνδας.
Και αυτό τον βάζει σε μια παράξενη θέση: Στη Μόσχα ανεβαίνει, στην Ουάσινγκτον προσελκύει προσοχή, στην Ουκρανία δέχεται σφοδρή κριτική.
Μένει να φανεί αν είναι πράγματι ο δίαυλος για μια πραγματική ειρήνη ή απλώς ο πιο κομψός φορέας της ρωσικής προπαγάνδας στη Δύση.
