Χιλιάδες Αρμένιοι κάτοικοι του Ναγκόρνο Καραμπάχ τρέχουν στο αεροδρόμιο, όπου εδρεύουν ορισμένες από τις ρωσικές ειρηνευτικές δυνάμεις, μετά τη συμφωνία κατάπαυσης πυρός στην οποία κατέληξαν με το Αζερμπαϊτζάν οι αυτονομιστικές δυνάμεις αυτού του αποσχισθέντα αζέρικου θύλακα, την επομένη της στρατιωτικής επίθεσης που εξαπέλυσε το Μπακού.
Οι Αρμένιοι του Ναγκόρνο Καραμπάχ ανακοίνωσαν ότι θα καταθέσουν τα όπλα στο πλαίσιο της εκεχειρίας που συμφωνήθηκε με το Αζερμπαϊτζάν και η οποία τέθηκε σε ισχύ σήμερα στις 12:00 ώρα Ελλάδος.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Οι Αρμένιοι αυτονομιστές που διοικούν την αυτοαποκαλούμενη «Δημοκρατία του Αρτσάχ» (σ.σ. η ονομασία με την οποία αποκαλούν το Ναγκόρνο Καραμπάχ) κάλεσαν τους 120.000 κατοίκους της περιοχής να μην σπεύσουν στο αεροδρόμιο του Στεπανακέρτ, της πρωτεύουσας του θύλακα.
«Καλούμε για ακόμη μια φορά τους κατοίκους του Στεπανακέρτ να μην πανικοβληθούν και να μην σπεύσουν στο αεροδρόμιο για να εγκαταλείψουν την περιοχή», ανέφεραν οι Αρμένιοι αυτονομιστές.
Εικόνες από το Ναγκόρνο Καραμπάχ δείχνουν χιλιάδες ανθρώπους στο αεροδρόμιο, ορισμένοι έχουν μαζί τους μικρά παιδιά.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Ceasefire in Nagorno-Karabakh. Civilians evacuate. pic.twitter.com/FtrDcu9akc
— Vladdie Z (@ZVladdie29157) September 20, 2023
Κατηγορούν το Αζερμπαϊτζάν για εθνοκάθαρση
Οι αυτονομιστές ηγέτες του Ναγκόρνο Καραμπάχ έχουν επανειλημμένα κατηγορήσει το Μπακού ότι θέλει να προβεί σε εθνοκάθαρση στον θύλακα. Το Αζεριμπαϊτζάν απορρίπτει τέτοιες κατηγορίες και λέει ότι θα προστατεύσει τα δικαιώματα των Αρμενίων αμάχων της περιοχής σύμφωνα με το δικό του Σύνταγμα.
Οι Αρμένιοι, χριστιανοί στο θρήσκευμα, έχουν μακραίωνη ιστορική κυριαρχική παρουσία στην περιοχή, που χρονολογείται από αιώνες προ Χριστού.
Το Αζερμπαϊτζάν, όπου η πλειοψηφία των κατοίκων είναι μουσουλμάνοι, συνδέει και την ιστορική του ταυτότητα με τον θύλακα. Κατηγορεί τους Αρμένιους ότι εκδίωξαν Αζέρους που ζούσαν στην περιοχή τη δεκαετία του 1990. Το Μπακού θέλει να αποκτήσει τον πλήρη έλεγχο της περιοχής που αναγνωρίζεται διεθνώς ως τμήμα του Αζερμπαϊτζάν.
Εκπρόσωποι των Αρμενίων του Ναγκόρνο Καραμπάχ είναι προγραμματισμένο να πραγματοποιήσουν συνάντηση αύριο, Πέμπτη, με τις αζέρικες αρχές.
Η Ρωσία τόνισε ότι οι ειρηνευτικές δυνάμεις της εκπληρώνουν την αποστολή τους.
Η Μόσχα τόνισε ότι 2.261 άνθρωποι, μεταξύ των οποίων 1.049 παιδιά, απομακρύνθηκαν από εμπόλεμα σημεία και φιλοξενούνται σε βάση των ρωσικών ειρηνευτικών δυνάμεων.
«Θέλουμε να ενσωματώσουμε ειρηνικά τους Αρμένιους»
Η κυβέρνηση του Αζερμπαϊτζάν τόνισε σήμερα ότι θέλει να ενσωματώσει ειρηνικά τους Αρμένιους του Ναγκόρνο Καραμπάχ, μετά τη συνθηκολόγηση των αυτονομιστικών δυνάμεων του θύλακα.
Ο Χικμέτ Χατζίεφ, σύμβουλος σε θέματα εξωτερικής πολιτικής του Αζέρου προέδρου Ιλχάμ Αλίεφ, τόνισε σε συνέντευξη Τύπου ότι ο αφοπλισμός των δυνάμεων του Καραμπάχ θα ενισχύσει τις πιθανότητες επιτυχούς επανένταξης του εδάφους, το οποίο βρισκόταν εκτός ελέγχου του Μπακού επί τρεις δεκαετίες, καθώς και τις προοπτικές ειρήνης του Μπακού με το Γερεβάν.
Ο Αζέρος αξιωματούχος παράλληλα έκρινε ως μη αναγκαία μια ανάμειξη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, υποστηρίζοντας ότι οποιαδήποτε ζητήματα πρέπει να επιλυθούν επί τόπου.
Taking Artsakh by threat of force is unacceptable and illegal.
— Arshak Hayrapetyan (@KoSinus19150424) September 20, 2023
Artsakh has been occupied.
don’t be afraid
we will continue our struggle#Artsakh #NagornoKarabakh #ArtsakhStrong #StandWithArtsakh #Stepanakert #Armenia #Yerevan #Genocide #PutaPutin #PutaRussia #PutinTerorist pic.twitter.com/0uJxVeBgf9
Γιατί το Αζερμπαϊτζάν έκανε την επίθεση
Αποφασισμένο να πάρει πλήρως τον έλεγχο του Ναγκόρνο Καραμπάχ, το Αζερμπαϊτζάν, το οποίο ξεκίνησε χθες μια στρατιωτική επιχείρηση εναντίον των αυτονομιστών του θύλακα, εκμεταλλεύτηκε πολλούς παράγοντες: μια αποδυναμωμένη και απομονωμένη Αρμενία, μια Δύση με στραμμένη την προσοχή της αλλού και τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Η στρατιωτική επιχείρηση, που διήρκησε περίπου για 24 ώρες, δείχνει να στέφθηκε με επιτυχία για το Μπακού: οι Αρμένιοι αυτονομιστές συνθηκολόγησαν και συμφώνησαν να καταθέσουν τα όπλα και να διαπραγματευτούν και ανακοινώθηκε εκεχειρία. Ωστόσο, πολλά παραμένουν άγνωστα σχετικά με τους στόχους του Αζερμπαϊτζάν, την εσωτερική κατάσταση στην Αρμενία και το ρόλο και τις επιδιώξεις περιφερειακών και διεθνών δυνάμεων.
Από το τέλος του πολέμου του 2020, ο οποίος κατέληξε με μια ταπεινωτική ήττα για την Αρμενία, το Αζερμπαϊτζάν είχε ανακτήσει τον έλεγχο των περιοχών γύρω από το Ναγκόρνο Καραμπάχ, αλλά όχι και των εδαφών του θύλακα.
«Το Αζερμπαϊτζάν έχει στόχο με πολύ ξεκάθαρο τρόπο να βάλει τέλος στην τρέχουσα κατάσταση», αναφέρει η Μαρί Ντιμουλάν του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων (ECFR).
Οι δυο πόλεμοι
Αυτός ο θύλακας στο Αζερμπαϊτζάν, που κατοικείται κυρίως από Αρμένιους, βρίσκεται στο επίκεντρο μιας μακράς σύγκρουσης μεταξύ Μπακού και Γερεβάν, οι οποίοι έχουν πολεμήσει δύο πολέμους από τα τέλη της δεκαετίας του 1980, ο πρώτος πόλεμος μεταξύ 1988-1994 και ο δεύτερος το φθινόπωρο του 2020.
Η διεθνής κοινότητα αναγνωρίζει ότι αυτή η μικρή ορεινή περιοχή είναι τμήμα του Αζερμπαϊτζάν. Η Αρμενία παραιτήθηκε από την διεκδίκηση της περιοχής μετά την ήττα της στον πόλεμο του 2020, αλλά επιζητούσε μια διαπραγμάτευση για το καθεστώς του θύλακα και τα δικαιώματα των κατοίκων του.
«Προφανώς, το Μπακού δεν ήταν έτοιμο να διαπραγματευτεί για αυτό το θέμα, το οποίο κρίνει ως εσωτερικό ζήτημα», τονίζει η Ντιμουλάν, προσθέτοντας: «Από την άποψη του Αζερμπαϊτζάν, αυτή είναι μια ακόμη περιοχή της χώρας και ο πληθυσμός εκεί δεν πρέπει να επωφελείται από διαφορετικά δικαιώματα».
«Υπάρχει η πρόθεση να πραγματοποιηθεί μια εθνοκάθαρση», λέει ο Τιγκράν Γεγκαβιάν, ερευνητής στο Χριστιανικό Ινστιτούτο της Ανατολής, διατυπώνοντας την κατηγορία Αρμενίων. «Δεν θα υπάρξει ένα καθεστώς πολιτιστικής αυτονομίας» για το Ναγκόρνο Καραμπάχ και οι Αρμένιοι κάτοικοί του θα έχουν τώρα «την επιλογή μεταξύ βαλίτσας και φέρετρου (σ.σ. ή να φύγουν ή να σκοτωθούν)», είπε.
Το Μπακού υποστηρίζει ότι Αρμένιοι και Αζέροι θα ζήσουν αρμονικά ο ένας δίπλα στον άλλον.
Οι λόγοι που αποφασίστηκε τώρα η στρατιωτική επιχείρηση
Η επίθεση του Αζερμπαϊτζάν «έγινε μετά από τον επί εννέα μήνες αποκλεισμό (από το Αζερμπαϊτζάν) του Ναγκόρνο Καραμπάχ, ένας αποκλεισμός που έχει ενταθεί από τα μέσα Ιουνίου. Ο αρμένικος πληθυσμός είναι σωματικά αποδυναμωμένος, υπάρχουν ελλείψεις σε τρόφιμα και φάρμακα», ανέφερε στο X ο Λοράνς Μπρουρς του Chatham House.
«Το Αζερμπαϊτζάν παίρνει το Ναγκόρνο Καραμπάχ μαζεύοντας το σαν ώριμο φρούτο», λέει ο Γεγκαβιάν.
Το Μπακού εκμεταλλεύτηκε ένα ευνοϊκό περιφερειακό και διεθνές περιβάλλον για να ξεκινήσει τη στρατιωτική του επιχείρηση. Σε περιφερειακό επίπεδο, η Τουρκία έχει αποκτήσει μεγαλύτερη στήριξη, και η Ρωσία, παραδοσιακά βαρύνουσα δύναμη στον Καύκασο και σύμμαχος της Αρμενίας, είναι απασχολημένη με τον πόλεμό της στην Ουκρανία.
«Η Μόσχα αναμφίβολα δεν είναι πλέον σε θέση να παίξει τον ρόλο της ως διαιτητής και σήμερα χρειάζεται περισσότερο το Αζερμπαϊτζάν, ιδιαίτερα επειδή μέσω του Αζερμπαϊτζάν περνούν τα όπλα από το Ιράν προς τη Ρωσία», εξηγεί η Μαρί Ντιμουλάν.
«Η Ρωσία δεν έχει ούτε τη βούληση ούτε τις δυνατότητες να υποστηρίξει την αρμενική (αποσχισθείσα) κυβέρνηση στο Ναγκόρνο Καραμπάχ», γράφει ο Κίριλ Σαμίεφ από το ECFR.
Όσο για τους Ευρωπαίους, που προσπαθούν από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία να μειώσουν την εξάρτησή τους από τους ρωσικούς υδρογονάνθρακες και υπέγραψαν με το Μπακού το 2022 μια συμφωνία για παροχή φυσικού αερίου, «χωρίς αμφιβολία ήταν διατεθειμμένοι να κάνουν τα στραβά μάτια», σύμφωνα με την Ντιμουλάν.
Nagorno-Karabakh, nằm gọn trong lãnh thổ được quốc tế công nhận là một phần của quốc gia Azerbaijan, nhưng có cư dân đa số là người Armenia, khá giống miền Đông UKR tuy là đất UKR nhưng đa số cư dân là người gốc Nga.
— the rose (@TheRoses2022) September 20, 2023
Ly khai cũng giống nhau, và pic.twitter.com/ddSh8yZ7Nr
Ποιες είναι πιθανές συνέπειες
Προς το παρόν, το σενάριο ενός νέου πολέμου μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν φαίνεται να έχει αποκλειστεί, με τον Αρμένιο πρωθυπουργό Νικόλ Πασινιάν να δηλώνει ότι δεν εμπλέκεται ο αρμενικός στρατός.
Αλλά αυτή η πολιτική αμφισβητείται έντονα στην ίδια την Αρμενία, όπου ο Πασινιάν κατηγορείται ότι «θυσίασε» το Ναγκόρνο Καραμπάχ στο βωμό μιας απατηλής ειρήνης με τον γείτονά του. Χθες Τρίτη στο Γερεβάν διαδηλωτές που συγκεντρώθηκαν μπροστά από τα κεντρικά γραφεία της κυβέρνησης φώναζαν «προδότη» τον Πασινιάν, ζητώντας την παραίτησή του. Ο Αρμένιος πρωθυπουργός, από την πλευρά του, κατήγγειλε εκείνους που καλούν σε «πραξικόπημα» στη χώρα του
Ένα άλλο ερώτημα που προκύπτει είναι αν θα σταματήσουν οι πολεμικοί στόχοι του Αζερμπαϊτζάν στο Ναγκόρνο Καραμπάχ. Ορισμένοι αναλυτές εκτιμούν ότι το Μπακού ενδέχεται να επιδιώξει να προωθήσει το πλεονέκτημα που κέρδισε και να ξεκινήσει επιχειρήσεις στη νότια Αρμενία προκειμένου να δημιουργήσει εδαφική συνέχεια με τον θύλακα του Ναχιτσεβάν του Αζερμπαϊτζάν.
«Η Αρμενία θα αναγκαζόταν τότε να πάει σε πόλεμο», εκτιμά η Ντιμουλάν, η οποία επίσης προειδοποιεί για «ένα πραγματικό κίνδυνο κλιμάκωσης» σε αυτή την περιοχή που συνορεύει με το Ιράν.
Διαδήλωση στο Γερεβάν κατά του πρωθυπουργού Πασινιάν
Πολλές εκατοντάδες διαδηλωτές συγκεντρώθηκαν στην πρωτεύουσα της Αρμενίας για να ζητήσουν από την κυβέρνηση να στηρίξει τους Αρμένιους κατοίκους του Ναγκόρνο Καραμπάχ, αφού οι αυτονομιστές του θύλακα αυτού υποχρεώθηκαν σε μια ντροπιαστική παράδοση από το Αζερμπαϊτζάν.
Οι διαδηλωτές, στην πλειονότητά τους νέοι, συγκεντρώθηκαν στην Πλατεία Δημοκρατίας, στην καρδιά του Γερεβάν. Στο κέντρο της πόλης θεάθηκαν και πολλά φορτηγά στα οποία επέβαιναν Αρμένιοι στρατιώτες.
Το Αζερμπαϊτζάν ανακοίνωσε νωρίτερα ότι σταματά τις επιχειρήσεις του στο Ναγκόρνο Καραμπάχ αφού συμφωνήθηκε εκεχειρία με τις δυνάμεις των Αρμένιων αυτονομιστών. Με βάση τους όρους αυτής της συμφωνίας ο θύλακας επιστρέφει στον έλεγχο του Μπακού.
Ο Σαμβέλ Σαργκσιάν, 21 ετών, φοιτητής στο Πανεπιστήμιο Θεάτρου και Κινηματογράφου του Γερεβάν, είπε ότι η Αρμενία πρέπει να βοηθήσει το Καραμπάχ. «Πρέπει η Αρμενία να ενωθεί με το Αρτσάχ (σ.σ. η ονομασία με την οποία αποκαλούν οι Αρμένιοι το Ναγκόρνο Καραμπάχ) και να πολεμήσει», είπε ο Σαργκσιάν, που γεννήθηκε στην πρωτεύουσα του θύλακα, το Στεπανακέρτ (κατά τους Αρμένιους) ή Χανκέντι (κατά την αζέρικη ονομασία της). «Οι Αρμένιοι δεν μπορούν να αποδεχτούν μια άλλη χώρα, μια άλλη θρησκεία. Γιατί να το δεχτούμε εμείς; Γιατί η Αρμενία δίνει ένα μέρος της σε άλλο κράτος;» πρόσθεσε. «Αν χάσουμε το Αρτσάχ, χάνουμε την Αρμενία. Επειδή το επόμενο βήμα θα είναι η Αρμενία», προειδοποίησε ο Σαργκσιάν, που κρατούσε την κόκκινη, μπλε και πορτοκαλί σημαία του Αρτσάχ.
Οι πολιτικοί αντίπαλοί του Αρμένιου πρωθυπουργού Νικόλ Πασινιάν, που ηττήθηκε στον δεύτερο πόλεμο του Καραμπάχ με το Αζερμπαϊτζάν το 2020 αλλά κέρδισε και πάλι τις εκλογές στη χώρα του λίγους μήνες αργότερα, τον κάλεσαν σήμερα να παραιτηθεί. Στη διαδήλωση κάποιοι φώναζαν απλώς «Αρτσάχ», άλλοι όμως φώναζαν το σύνθημα «Ο Νικόλ είναι προδότης».
Ο Πασινιάν έχει κατηγορήσει τη Ρωσία ότι δεν κάνει αρκετά για να στηρίξει την Αρμενία. Την Τρίτη υποστήριξε ότι κάποιες δυνάμεις έχουν ξεκινήσει μια συζήτηση για πραξικόπημα στο Γερεβάν.
