«Μπορεί να είναι θεατρίνος, αλλά κάνει ό,τι λέει», σχολίασε Παλαιστίνιος αξιωματούχος
Η Χαμάς έχει χαρακτηρίσει τον Ντόναλντ Τραμπ «ρατσιστή», «συνταγή χάους» και άνθρωπο με «παράλογο όραμα» για τη Γάζα.
Ωστόσο, ένα τηλεφώνημα έπεισε την Χαμάς ότι ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, ίσως μπορούσε να συγκρατήσει το Ισραήλ σε μια ειρηνευτική συμφωνία, ακόμη κι αν εκείνη παρέδιδε όλους τους ομήρους της, χάνοντας έτσι το βασικό της διαπραγματευτικό όπλο, σύμφωνα με δύο Παλαιστίνιους αξιωματούχους, αναφέρει το Reuters σε ανάλυσή του.
Στο τηλεφώνημα αυτό, που έγινε μετά από συνάντηση του Τραμπ με τον Μπέντζαμιν Νετανιάχου στον Λευκό Οίκο, ο Τραμπ έβαλε τον Ισραηλινό πρωθυπουργό να ζητήσει συγγνώμη από τον πρωθυπουργό του Κατάρ για το ισραηλινό χτύπημα σε συγκρότημα κατοικιών στη Ντόχα, όπου διέμεναν πολιτικοί στελέχη της Χαμάς. Το πλήγμα δεν πέτυχε τον στόχο του, ανάμεσά τους και τον βασικό διαπραγματευτή Χαλίλ αλ-Χάγια, αλλά ο τρόπος που ο Τραμπ διαχειρίστηκε το περιστατικό ενίσχυσε την πεποίθηση της Χαμάς ότι μπορεί να σταθεί απέναντι στον Νετανιάχου και ότι όντως επιθυμεί να τερματίσει τον πόλεμο στη Γάζα, αναφέρει το δημοσίευμα.
Με τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός που υπεγράφη την Τετάρτη 08.102025 υπό την αιγίδα του Τραμπ, η Χαμάς δείχνει για ακόμη μια φορά να εμπιστεύεται τον ίδιο άνθρωπο που νωρίτερα φέτος είχε προτείνει την εκδίωξη των Παλαιστινίων από τη Γάζα και τη μετατροπή της σε «παραθαλάσσιο θέρετρο υπό αμερικανικό έλεγχο».
Η συμφωνία μεταξύ Χαμάς και Ισραήλ που τέθηκε σε ισχύ την Παρασκευή 10.10.2025, υπήρχε η αποδοχή από τη Χαμάς, να απελευθερωθούν όλοι οι όμηροι, χωρίς να έχει εξασφαλίσει πλήρη αποχώρηση των ισραηλινών δυνάμεων. Δύο ακόμη Παλαιστίνιοι αξιωματούχοι της οργάνωσης αναγνώρισαν ότι πρόκειται για ένα επικίνδυνο στοίχημα, που στηρίζεται στην πεποίθηση ότι ο Τραμπ έχει επενδύσει τόσο προσωπικά στη συμφωνία ώστε δεν θα επιτρέψει την αποτυχία της.
Οι ηγέτες της Χαμάς γνωρίζουν ότι αυτό το ρίσκο μπορεί να γυρίσει εναντίον τους. Φοβούνται πως, αφού απελευθερωθούν οι όμηροι, το Ισραήλ ίσως ξαναρχίσει τις στρατιωτικές επιχειρήσεις – όπως συνέβη μετά την κατάπαυση του πυρός τον Ιανουάριο, στην οποία η ομάδα του Τραμπ είχε επίσης εμπλακεί ενεργά.
Παρά τους φόβους, οι εκπρόσωποι της Χαμάς, που συμμετείχαν στις έμμεσες διαπραγματεύσεις με το Ισραήλ στο θέρετρο του Σαρμ Ελ Σέιχ στην Ερυθρά Θάλασσα, ένιωσαν αρκετή σιγουριά χάρη στην παρουσία των στενών συνεργατών του Τραμπ και περιφερειακών δυνάμεων, ώστε να υπογράψουν τη συμφωνία – παρότι δεν καλύπτει βασικά αιτήματά τους, όπως η αναγνώριση παλαιστινιακού κράτους.
«Η πίεση του Τραμπ ήταν έντονη και αισθητή στην αίθουσα», ανέφερε ένας αξιωματούχος της Χαμάς στο Reuters. Ο ίδιος ο Τραμπ τηλεφώνησε τρεις φορές κατά τη διάρκεια της μαραθώνιας συνεδρίασης, σύμφωνα με ανώτερο Αμερικανό αξιωματούχο, ενώ ο γαμπρός του, Τζάρεντ Κούσνερ, και ο απεσταλμένος του, Στιβ Γουίτκοφ, έκαναν συνεχείς διαμεσολαβήσεις μεταξύ των Ισραηλινών και των Καταρινών διαπραγματευτών.
Καμία βεβαιότητα για τα επόμενα στάδια
Αν και η συμφωνία αυτή μπορεί να ανοίξει τον δρόμο για τον τερματισμό του πολέμου, ο οποίος ξεκίνησε με την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023, δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι οι επόμενες φάσεις του 20-σημείων σχεδίου του Τραμπ για τη Γάζα θα υλοποιηθούν.
Η διαχείριση από τον Τραμπ τόσο των ισραηλινών πληγμάτων στο Κατάρ όσο και της εκεχειρίας που έβαλε τέλος στον 12ήμερο πόλεμο Ισραήλ–Ιράν τον Ιούνιο, έκανε τους διαπραγματευτές της Χαμάς να πιστέψουν ότι ο Αμερικανός πρόεδρος δεν θα επιτρέψει στο Ισραήλ να ξαναρχίσει τις επιχειρήσεις μόλις απελευθερωθούν οι όμηροι.
Σύμφωνα με πηγές που μίλησαν στο Reuters -πέντε Παλαιστίνιοι αξιωματούχοι (τρεις από τη Χαμάς), δύο ανώτεροι Αμερικανοί και πέντε ακόμη πρόσωπα με γνώση των συνομιλιών- ο Τραμπ και οι συνεργάτες του εκμεταλλεύτηκαν την οργή του για το ισραηλινό χτύπημα στο Κατάρ ώστε να πιέσουν τον Νετανιάχου να δεχτεί το πλαίσιο ειρήνης.
Ο Τραμπ, που έχει στενές σχέσεις με τα κράτη του Κόλπου, θεωρεί τον εμίρη του Κατάρ φίλο του και δεν του άρεσε να βλέπει τις εικόνες των πληγμάτων στις ειδήσεις, ανέφερε αξιωματούχος του Λευκού Οίκου, χαρακτηρίζοντας το γεγονός «καθοριστική καμπή» που ένωσε τον αραβικό κόσμο.
Η δημόσια δέσμευσή του ότι «δεν θα επαναληφθούν τέτοια ισραηλινά πλήγματα στο Κατάρ» ενίσχυσε την αξιοπιστία του στα μάτια της Χαμάς και άλλων περιφερειακών παικτών, δήλωσε Παλαιστίνιος αξιωματούχος στη Γάζα.
«Το γεγονός ότι έδωσε στο Κατάρ εγγύηση ασφάλειας πως το Ισραήλ δεν θα το ξαναχτυπήσει, αύξησε την εμπιστοσύνη της Χαμάς ότι η εκεχειρία θα διατηρηθεί», δήλωσε ο καθηγητής Τζόναθαν Ράινχολντ του Πανεπιστημίου Μπαρ-Ιλάν στο Ισραήλ.
Η Χαμάς σημείωσε επίσης την εντολή του Τραμπ προς το Ιράν και το Ισραήλ να σταματήσουν τις εχθροπραξίες, καθώς και το δημόσιο μήνυμά του στην πλατφόρμα Truth Social όπου ζήτησε από τα ισραηλινά αεροσκάφη να «γυρίσουν πίσω» λίγο πριν επιτεθούν στο Ιράν, ώρες μετά την ανακοίνωση εκεχειρίας. «Μπορεί να είναι θεατρίνος, αλλά κάνει ό,τι λέει», σχολίασε Παλαιστίνιος αξιωματούχος.
Οι δύσκολες διαπραγματεύσεις
Το συνολικό σχέδιο του Τραμπ παρουσιάστηκε στις 29 Σεπτεμβρίου, κατά την επίσκεψη Νετανιάχου στον Λευκό Οίκο, και η Χαμάς έδωσε τη συναίνεσή της τέσσερις μέρες αργότερα, κάτι που ο Τραμπ θεώρησε ως «πράσινο φως».
Μέχρι την περασμένη Τρίτη, οι συνομιλίες είχαν κολλήσει σε θέματα όπως η ταχύτητα και η έκταση της ισραηλινής αποχώρησης, που θα επέτρεπαν στη Χαμάς να συγκεντρώσει και να απελευθερώσει τους ομήρους. Οι μεσολαβητές από το Κατάρ, την Αίγυπτο και την Τουρκία δεν μπορούσαν να ξεμπλοκάρουν τη διαδικασία.
Τελικά, ο πρωθυπουργός του Κατάρ αποφάσισε να ταξιδέψει ο ίδιος στο Σαρμ Ελ Σέιχ, ενώ ο Κούσνερ και ο Γουίτκοφ πέταξαν εκεί το πρωί της Τετάρτης και οι διαπραγματεύσεις ξεκίνησαν το μεσημέρι. Η παρουσία του επικεφαλής των τουρκικών μυστικών υπηρεσιών, Ιμπραήμ Καλίν, θεωρήθηκε κρίσιμη, καθώς η Άγκυρα διατηρεί ισχυρούς δεσμούς με τη Χαμάς. Ο Τραμπ είχε ζητήσει προσωπικά από τον πρόεδρο Ερντογάν να βοηθήσει στην πειθώ της οργάνωσης.
Για δύο χρόνια, η Χαμάς απαιτούσε πλήρη αποχώρηση του Ισραήλ και οριστικό τέλος του πολέμου για να απελευθερώσει τους ομήρους. Το Ισραήλ, από την πλευρά του, έθετε ως όρο τον πλήρη αφοπλισμό και διάλυση της Χαμάς.
Κανείς δεν πήρε αυτό που ήθελε
Κανείς δεν πήρε ακριβώς αυτό που ήθελε: το Ισραήλ παραμένει σε περίπου μισή Γάζα για το άμεσο μέλλον, ενώ η Χαμάς συνεχίζει να υπάρχει ως οργάνωση – και το ζήτημα του αφοπλισμού της έχει μετατεθεί για αργότερα. Αυτή η ισορροπία, με ανοιχτά ζητήματα και για τις δύο πλευρές, ίσως κρατήσει ζωντανή τη διαπραγμάτευση, ανέφεραν πηγές.
Ένα σημαντικό σημείο-καμπή ήταν όταν οι μεσολαβητές κατάφεραν να πείσουν τη Χαμάς ότι η κράτηση των ομήρων πλέον της έκανε περισσότερο κακό παρά καλό, καθώς υπονόμευε τη διεθνή συμπάθεια προς τους Παλαιστινίους.
Η οργάνωση δεν έλαβε καμία γραπτή εγγύηση με ρητούς μηχανισμούς επιβολής για το αν η εκεχειρία θα οδηγήσει πράγματι σε μόνιμη ειρήνη, παρά μόνο προφορικές διαβεβαιώσεις από τις ΗΠΑ, την Αίγυπτο, το Κατάρ και την Τουρκία ότι ο Τραμπ θα επιβλέψει προσωπικά την εφαρμογή της.
«Για εμάς, αυτή η συμφωνία σημαίνει το τέλος του πολέμου», δήλωσε αξιωματούχος της Χαμάς.
Το ρίσκο της Χαμάς μπορεί να αποτύχει
Οι ηγέτες της Χαμάς γνωρίζουν ότι το στοίχημά τους μπορεί να αποτύχει. Τον Ιανουάριο, σε παρόμοια συμφωνία, ο Τραμπ είχε απαιτήσει ξαφνικά την άμεση απελευθέρωση όλων των ομήρων, απειλώντας να «αφήσει την κόλαση να ξεσπάσει» αν δεν συμμορφωθούν. Η συμφωνία τότε κατέρρευσε και οι εχθροπραξίες επανήλθαν, με περισσότερους από 16.000 νεκρούς στη Γάζα, σύμφωνα με τις τοπικές αρχές, και με τον αποκλεισμό του Ισραήλ να προκαλεί λιμό, σύμφωνα με διεθνείς οργανισμούς.
Διπλωμάτες προειδοποιούν ότι το Ισραήλ μπορεί να επιχειρήσει ξανά επιλεκτικά πλήγματα, ειδικά αν υπάρξουν επιθέσεις ρουκετών από τη Γάζα. Ωστόσο, σύμφωνα με έναν αξιωματούχο της Χαμάς, «αυτή τη φορά τα πράγματα φαίνονται διαφορετικά». Υποστήριξε ότι το Ισραήλ δείχνει μεγαλύτερη σοβαρότητα και ότι η πίεση των ΗΠΑ, της Αιγύπτου, του Κατάρ και της Τουρκίας αποδίδει.
Η προγραμματισμένη επίσκεψη του Τραμπ στη Μέση Ανατολή από την Κυριακή -την οποία ορισμένοι περιγράφουν ως «περιοδεία νίκης»- αναμένεται να ενισχύσει τη σταθερότητα της συμφωνίας. Ο Αιγύπτιος πρόεδρος Αμπντέλ Φατάχ αλ-Σίσι θεωρείται ότι έκανε «πολύ έξυπνη κίνηση» προσκαλώντας τον.
