Οι περιβόητες «Δίκες της Μόσχας» που έγιναν την περίοδο 1936-38, αποτελούν ακόμα και σήμερα σημείο ιστορικής, πολιτικής και ιδεολογικής αντιπαράθεσης ανάμεσα στους λίγους αλλά σκληρούς υποστηρικτές του Ιωσήφ Στάλιν και τους πάμπολλους επικριτές του.
Οι υποστηρικτές του λένε ότι η επανάσταση δεν είναι στρωμένη με ροδοπέταλα και ότι οι μαζικές εκκαθαρίσεις της περιόδου ήταν αναγκαίες για να παταχθεί κάθε απόπειρα παλινόρθωσης του καπιταλισμού. Σε μια τέτοια αδυσώπητη μάχη, αναφέρουν, είναι λογικό να έχουν γίνει και λάθη ή υπερβολές. Οι επικριτές του υποστηρίζουν ότι οι στημένες «Δίκες» οδήγησαν σε μια φρικιαστική σειρά πολιτικών δολοφονιών όλων των εσωκομματικών αντιπάλων του «Ατσάλινου Στάλιν», σε τέτοιο βαθμό ώστε να ξεκληριστεί όλη η παλιά φρουρά των Μπολσεβίκων και ολόκληρη η ηγεσία του Κόκκινου Στρατού.
Δεν θα μπω στην αντιπαράθεση αυτή, απλώς θα αναφέρω τους αριθμούς, όπως αυτοί ανακοινώθηκαν την εποχή Χρουτσώφ μέσα στους κόλπους του ίδιου του κομμουνιστικού κόμματος. Από τους 1966 αντιπροσώπους στο 17ο συνέδριο του κόμματος το 1934, εκτελέστηκαν οι 1108. Από τα 117 μέλη της Κεντρικής Επιτροπής, εκτελέστηκαν τα 98. Τέσσερα από τα επτά μέλη του Πολιτικού Γραφείου και τρία από πέντε του Οργανωτικού γραφείου, εκτελέστηκαν επίσης. Το 1937 εκτελέστηκε ο υφυπουργός άμυνας στρατηγός Τουχατσέφσκυ που εθεωρείτο στρατιωτική ιδιοφυία, ήταν ο αρχιτέκτονας της νίκης των μπολσεβίκων στον εμφύλιο του 1918 και είχε κάνει τεράστια βήματα εκσυγχρονισμού του Κόκκινου στρατού. Μαζί του εκτελέστηκαν ο Γενικός Επίτροπος Στρατού Γκαμάρλικ, ο διοικητής του Λένινγκραντ Γιακίρ, ο διοικητής του δυτικού μετώπου Ουμπόρεβιτς, ο διοικητής της στρατιωτικής ακαδημίας Κόρσκ και ο διοικητής του ιππικού Πριμακόφ.
Η εκκαθάριση συνεχίστηκε στους παρακάτω βαθμούς. Εκτελέστηκαν 3 από τους 5 στρατάρχες, 13 από τους 15 στρατηγούς του στρατού ξηράς, 8 από τους 9 ναυάρχους, 50 από τους 57 στρατηγούς των σωμάτων στρατού, 154 από τους 186 στρατηγούς των μεραρχιών, και οι 16 επίτροποι στρατού χωρίς εξαίρεση, 25 από τους 28 επιτρόπους των σωμάτων στρατού και οι μισοί συνταγματάρχες και πλωτάρχες όλης της χώρας. Ο Κόκκινος Στρατός μέσα σε δυο χρόνια έμεινε ακέφαλος.
Όσοι αξιωματικοί είχαν απομείνει, φρόντιζαν μόνο για την επιβίωση τους και όχι για τη βελτίωση της μαχητικής ικανότητας του στρατεύματος τους, κάτι που θα μπορούσε να θεωρηθεί ύποπτο. Οι εκκαθαρίσεις αυτές ήταν η αιτία της εύκολης προέλασης των Γερμανών ως τη Μόσχα όταν έγινε η επιχείρηση Μπαρμπαρόσα. Η έλλειψη σχεδίων, ηγεσίας και σθένους, οδήγησε 1,5 εκατομμύριο Σοβιετικούς στρατιώτες στον θάνατο ή την αιχμαλωσία τους πρώτους μήνες της Γερμανικής επίθεσης.
Άλλωστε, η διάλυση της στρατιωτικής ηγεσίας των Σοβιετικών, ήταν βασικός στόχος της Χιτλερικής κατασκοπίας. Σήμερα, ακόμα και οι πιο ένθερμοι οπαδοί του Στάλιν αναγνωρίζουν ότι η εκτέλεση του στρατηγού Τουχατσέφσκι ήταν ένα πελώριο λάθος. Διότι αποδείχτηκε με αδιάσειστα στοιχεία μετά τον πόλεμο, ότι οι Χιτλερικοί παρακολουθώντας την υστερία που είχε πιάσει τον Στάλιν για ξεπάστρεμα των αντιπάλων τους, παγίδευσαν αριστοτεχνικά αυτόν που θεωρούσαν τον πιο επικίνδυνο στρατιωτικό εχθρό τους. Πλαστογράφησαν έγγραφα για δήθεν συνεργασία του Τουχατσέφσκι μαζί τους και τα πάσαραν έντεχνα σε φιλοσοβιετικά μέλη της Τσεχοσλοβακικής κυβέρνησης, ξέροντας ότι θα φθάσουν στον Στάλιν. Πράγματι έφθασαν και ο Στάλιν έκανε τη βρώμικη δουλειά για τον ίδιο τον Χίτλερ. Σκότωσε τον καλύτερο που είχε.
Μία σταγόνα ιστορία με την υπογραφή του Δημήτρη Καμπουράκη. Διαβάστε εδώ όλα τα άρθρα.
Μία σταγόνα ιστορία – Διαβάστε επίσης
Γραμμή Μαζινό: Το μεγαλύτερο αμυντικό φιάσκο
Ένας Κολοκοτρώνης που (επίτηδες) ξεχάσαμε
Ο πρώτος νεκρός της ελλην
Γαλέρες, τα πλωτά κολαστήρια
Μοναχοί, άρρωστοι, κομπογιαννίτες