Mόνο τα έσοδα από τόκους των «παγωμένων» περιουσιακών στοιχείων της Ρωσίας έχουν χρησιμοποιήσει έως τώρα η ΕΕ για να παράσχει βοήθεια στο Κίεβο.
Ωστόσο, αυτό θα μπορούσε σύντομα να αλλάξει, καθώς οι ΗΠΑ ασκούν πιέσεις – και το Βερολίνο χαλαρώνει τις αντιστάσεις του απέναντι σε μία πιο επιθετική στάση απέναντι στη Ρωσία. Μέχρι τώρα, η γερμανική κυβέρνηση ήταν κατηγορηματικά αντίθετη στη χρήση παγωμένων περιουσιακών στοιχείων της ρωσικής κεντρικής τράπεζας απευθείας για τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Ως εκ τούτου, πριν από ένα χρόνο, τα κράτη της G7 συμφώνησαν σε συμβιβασμό για τη μεταφορά μόνο εσόδων από τόκους στο Κίεβο. Αλλά τώρα η γερμανική κυβέρνηση κινείται – και έτσι θα μπορούσε να επιτρέψει περαιτέρω βήματα.
Σήμερα (19.9.2025), οι υπουργοί Οικονομικών της ΕΕ θα συζητήσουν την ευαίσθητη αυτή «επιχείρηση» σε άτυπη συνάντηση στην Κοπεγχάγη.
Ο Επίτροπος Οικονομικών της ΕΕ Βάλντις Ντομπρόβσκις σχεδιάζει να παρουσιάσει διάφορες επιλογές. Μια ιδέα είναι να χρησιμοποιηθούν τα παγωμένα περιουσιακά στοιχεία για την αγορά άτοκων ομολόγων της ΕΕ. Τα χρήματα θα μπορούσαν στη συνέχεια να μεταφερθούν σταδιακά στην Ουκρανία ως δάνειο.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Εναλλακτικά, εξετάζεται ένα «Όχημα Ειδικού Σκοπού», μέσω του οποίου θα μπορούσαν να εισρεύσουν δάνεια στο Κίεβο. Αυτό θα είχε το πλεονέκτημα ότι χώρες εκτός ΕΕ, όπως η Μεγάλη Βρετανία και ο Καναδάς, θα μπορούσαν επίσης να συμμετάσχουν στις εγγυήσεις.
Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι εκτιμά το κόστος του πολέμου για το επόμενο έτος σε 120 δισ. δολάρια. Αυτή την εβδομάδα δήλωσε στο Κίεβο ότι χρειάζεται τα μισά από αυτά τα ποσά από τους Δυτικούς εταίρους.
194 δισ. ευρώ αποθηκευμένα στο Euroclear
Δεδομένων των άδειων ταμείων στις περισσότερες πρωτεύουσες της ΕΕ, τα παγωμένα ρωσικά κρατικά αποθεματικά ύψους 194 δισ. ευρώ που τηρούνται στο κεντρικό αποθετήριο τίτλων του Βελγίου Euroclear φαίνονται τώρα να αποτελούν μια δελεαστική πηγή εισοδήματος. Ειδικά επειδή 170 δισ. ευρώ από αυτά τηρούνται πλέον ως μετρητά στον ισολογισμό επειδή τα ομόλογα έχουν λήξει. Τα εξαμηνιαία στοιχεία του Euroclear δείχνουν επίσης ότι τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία απέφεραν περίπου 2,7 δισ. ευρώ σε τόκους τους πρώτους έξι μήνες του 2025.
Αρκετοί διπλωμάτες της ΕΕ αναφέρουν μια αλλαγή στη διάθεση στις πρωτεύουσες. Πριν από λίγους μήνες, αρκετές κυβερνήσεις ήταν απρόθυμες να αγγίξουν τα περιουσιακά στοιχεία υπό οποιεσδήποτε συνθήκες. Τώρα, όλοι είναι ανοιχτοί στο να συζητήσουν τουλάχιστον επιλογές. Ωστόσο, η συζήτηση βρίσκεται ακόμη σε πολύ πρώιμο στάδιο.
Ακόμη και η γερμανική κυβέρνηση έχει εγκαταλείψει την θεμελιώδη αντίθεσή της. Αρκετοί κυβερνητικοί εκπρόσωποι δήλωσαν ότι θα εξετάσουν διάφορες επιλογές μαζί με τους Ευρωπαίους εταίρους τους και τα άλλα κράτη της G7. Από την οπτική γωνία του Βερολίνου, η δήμευση παραμένει ταμπού. Πρέπει να βρεθεί μια νομικά ορθή προσέγγιση.
Υπάρχουν δύο λόγοι για την αλλαγή του κλίματος:
- Υπάρχει ένα μεγάλο κενό στη χρηματοδότηση της Ουκρανίας το επόμενο έτος. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), το οποίο στηρίζει το Κίεβο μέσω ενός προγράμματος βοήθειας, υπολογίζει επί του παρόντος τις οικονομικές ανάγκες.
- Οι Ευρωπαίοι φοβούνται ότι οι ΗΠΑ υπό τον Πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ αργά ή γρήγορα θα αποσυρθούν από τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας. Αυτό θα σήμαινε ότι η Γερμανία, ως η μεγαλύτερη οικονομία, θα έπρεπε να επωμιστεί το κύριο βάρος. Το Βερολίνο, επίσης, δεν έχει απεριόριστους πόρους – παρόλο που η στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία, όπως και άλλες αμυντικές δαπάνες, δεν υπόκεινται πλέον σε μεγάλο βαθμό στο φρένο χρέους.
Οι ΗΠΑ ασκούν πίεση
Επομένως, φαίνεται λογικό για τους Ευρωπαίους να χρησιμοποιήσουν ρωσικά περιουσιακά στοιχεία – αυτό θα σήμαινε επίσης ότι η Μόσχα θα συμμετείχε στο κόστος. Φέτος, η G7 χρησιμοποίησε ήδη τα έσοδα από τόκους ως εγγύηση για να χορηγήσει δάνειο 45 δισ. ευρώ στην Ουκρανία.
Οι χώρες της G7 – οι ΗΠΑ, η Ιαπωνία, η Γερμανία, η Γαλλία, η Ιταλία, το Ηνωμένο Βασίλειο και ο Καναδάς – συνεισφέρουν ένα μερίδιο με βάση την οικονομική τους παραγωγή. Το μερίδιο της ΕΕ είναι 18,1 δισ. ευρώ. Σύμφωνα με την Κομισιόν, 9 δισ. ευρώ από αυτό το ποσό είχαν μεταφερθεί στο Κίεβο μέχρι τον Αύγουστο.
Οι ΗΠΑ έχουν από καιρό απαιτήσει την κατάσχεση ρωσικών περιουσιακών στοιχείων. Αύξησαν ξανά την πίεση κατά τη διάρκεια τηλεδιάσκεψης των υπουργών Οικονομικών της G7 την περασμένη εβδομάδα. Η επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ Κάγια Κάλλας και αρκετοί αρχηγοί κυβερνήσεων της Ανατολικής Ευρώπης έχουν επίσης εκφράσει την υποστήριξή τους προς αυτή την κατεύθυνση.
Νομικά ζητήματα
Άλλες κυβερνήσεις, με επικεφαλής το Βέλγιο και τη Γερμανία, έχουν επανειλημμένα αποκλείσει αυτό το ενδεχόμενο.
Ήδη έχουν επισημάνει την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) κατά τη διάρκεια της περσινής συζήτησης. Οι κεντρικοί τραπεζίτες προειδοποιούν για απώλεια εμπιστοσύνης στο ευρωπαϊκό χρηματοπιστωτικό κέντρο. Φοβούνται ότι αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει άλλες χώρες και επενδυτές στην απόσυρση των περιουσιακών τους στοιχείων από την ΕΕ.
Υπάρχουν επίσης νομικά ζητήματα. Η Euroclear δεν θέλει να θεωρηθεί υπεύθυνη και ως εκ τούτου επιμένει ότι οι κυβερνήσεις της ΕΕ πρέπει να αναλάβουν όλους τους κινδύνους. Αρκετές αγωγές κατά της Euroclear εκκρεμούν ήδη στα ρωσικά δικαστήρια.
Δεδομένου ότι η Euroclear εδρεύει στο Βέλγιο, οι ανησυχίες της κυβέρνησης είναι ιδιαίτερα έντονες. Το Βερολίνο τονίζει την ανάγκη να βρεθεί μια κοινή λύση που να λαμβάνει υπόψη τις ανησυχίες του Βελγίου.
Ένα άλλο πρόβλημα είναι ότι οι κυρώσεις της ΕΕ που πάγωσαν τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία πρέπει να ανανεώνονται ομόφωνα κάθε έξι μήνες. Αυτό αυξάνει τον κίνδυνο για τους πιθανούς αγοραστές των μακροπρόθεσμων ομολόγων της ΕΕ. Συνεπώς, οι κυβερνήσεις της ΕΕ πιθανότατα θα πρέπει να παρέχουν πρόσθετες εγγυήσεις για την αποπληρωμή.
Δεδομένης της πληθώρας προβλημάτων και κινδύνων, οι διπλωμάτες της ΕΕ δεν αναμένουν μια γρήγορη απόφαση. Ακόμη και η χρήση των εσόδων από τόκους συνεχίστηκε για αρκετούς μήνες. Τελικά, ωστόσο, τα χρήματα χρησιμοποιήθηκαν. Οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες αναμένουν παρόμοιο αποτέλεσμα αυτή τη φορά – ακόμη και αν η επιχείρηση είναι ακόμη πιο λεπτή.
