Συνολικό πακέτο ύψους περίπου 3,8 δισ. ευρώ αναμένεται να έχει καταβληθεί στους αγρότες για το 2025 μέσω ΟΠΕΚΕΠΕ, κρατικού προϋπολογισμού και ΕΛΓΑ, με τα μέχρι σήμερα καταβληθέντα ποσά να φτάνουν τα 2,6 δισ. ευρώ και άλλα 1,2 δισ. ευρώ να προγραμματίζονται έως το τέλος Δεκεμβρίου.
Στο σκέλος των ενισχύσεων από τον ΟΠΕΚΕΠΕ, το συνολικό ύψος των πληρωμών στους αγρότες για το 2025 διαμορφώνεται σε περίπου 3,32 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 2,3 δισ. ευρώ έχουν ήδη δοθεί έως τις 10.12. Οι πληρωμές μοιράζονται ανάμεσα στον 1ο Πυλώνα (ΕΓΤΕ), όπου κατευθύνονται 1,685 δισ. ευρώ, και στον 2ο Πυλώνα (ΕΓΤΑΑ), με 1,534 δισ. ευρώ, ενώ για τα Μικρά Νησιά του Αιγαίου οι ενισχύσεις φτάνουν τα 30,17 εκατ. ευρώ. Επιπλέον, οι ενισχύσεις ήσσονος σημασίας (de minimis), που χρηματοδοτούνται από τον κρατικό προϋπολογισμό, ανέρχονται συνολικά σε 72,25 εκατ. ευρώ.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Επιπροσθέτως, στις πληρωμές συμπεριλαβάνονται και οι αποζημιώσεις του ΕΛΓΑ, αλλά και εκείνες των ΚΟΕ, με ένα σημανιντικό σκέλος να έχει ήδη καταβληθεί και πάνω από 150 εκατ. ευρώ απομένουν έως το τέλος του έτους.
Συνολικά, η ροή των πληρωμών αποτυπώνεται σε τρεις φάσεις:
- Στο διάστημα 1.1–31.8.2025 καταβλήθηκαν μέσω του 1ου Πυλώνα 857,48 εκατ. ευρώ σε 1.053.075 δικαιούχους και μέσω του 2ου Πυλώνα 423,05 εκατ. ευρώ σε 29.814 δικαιούχους, ενώ για τα Μικρά Νησιά του Αιγαίου καταβλήθηκαν 30,15 εκατ. ευρώ σε 9.415 δικαιούχους.
- Την περίοδο 1.9–30.11.2025 οι πληρωμές έφτασαν τα 848,75 εκατ. ευρώ, με 423,43 εκατ. ευρώ στον 1ο Πυλώνα, 371,05 εκατ. ευρώ στον 2ο Πυλώνα και 54,25 εκατ. ευρώ σε ενισχύσεις de minimis.
- Για το διάστημα 1.12–31.12.2025 οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για πρόσθετες πληρωμές 1,16 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 405 εκατ. ευρώ στον 1ο Πυλώνα, 739,8 εκατ. ευρώ στον 2ο Πυλώνα και 18 εκατ. ευρώ σε νέα de minimis. Συνολικά, ο αριθμός δικαιούχων ανά περίοδο φτάνει αντίστοιχα τους 1.092.304, 763.332 και 1.447.729, με την επισήμανση ότι ο ίδιος παραγωγός μπορεί να εμφανίζεται σε περισσότερες από μία πληρωμές.
Από τον κρατικό προϋπολογισμό, πέρα από τις κοινοτικές ροές, διατίθενται ειδικά ποσά για την αντιμετώπιση της ζωονόσου της ευλογιάς και για την επιστροφή του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στο αγροτικό πετρέλαιο. Για την ευλογιά έχουν καταβληθεί μέχρι σήμερα 93 εκατ. ευρώ για θανατώσεις ζώων και κόστος ζωοτροφών, ενώ σε επόμενο στάδιο προγραμματίζονται επιπλέον 92 εκατ. ευρώ, στα οποία εντάσσονται και αποζημιώσεις για χαμένο εισόδημα. Όσον αφορά την επιστροφή ΕΦΚ στο αγροτικό πετρέλαιο, έως τώρα έχουν επιστραφεί πάνω από 56 εκατ. ευρώ και μέχρι το τέλος του έτους θα καταβληθούν ακόμη 28 εκατ. ευρώ, μετά και την απόφαση του πρωθυπουργού για αύξηση κατά 50% του διαθέσιμου ποσού.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Στο μέτωπο των αποζημιώσεων από τον ασφαλιστικό οργανισμό, ο ΕΛΓΑ έχει ήδη πιστώσει σε λογαριασμούς αγροτών 175,5 εκατ. ευρώ, από τα οποία 143,5 εκατ. ευρώ προέρχονται από τον ΕΛΓΑ και 32 εκατ. ευρώ από τις Κρατικές Οικονομικές Ενισχύσεις (ΚΟΕ). Έως το τέλος του έτους προγραμματίζεται η καταβολή επιπλέον 155 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων 120 εκατ. ευρώ αφορούν προκαταβολές για ζημιές της περιόδου 2020–2025 και 35 εκατ. ευρώ την αποκατάσταση φυτικού κεφαλαίου από τις ζημιές της κακοκαιρίας Daniel.
Για το επόμενο διάστημα έως το τέλος Δεκεμβρίου, στο ημερολόγιο των πληρωμών περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, η εξόφληση της Βασικής Ενίσχυσης, η Αναδιανεμητική Ενίσχυση, η ενίσχυση γεωργών νεαρής ηλικίας (πρόγραμμα young), πληρωμές κτηνοτρόφων σε πέντε νομούς με βάση νέα κατανομή βοσκοτόπων, νέες ενισχύσεις de minimis για φερτά υλικά και ζωοτροφές, η Εξισωτική Ενίσχυση 2025, πληρωμές για τη Βιολογική Γεωργία 2024, επενδυτικές δαπάνες υπαίθρου και λοιπές εκκρεμότητες του Πυλώνα ΙΙ για το έτος 2024.
Παράλληλα με τις ετήσιες ενισχύσεις, έχει διαμορφωθεί δέσμη μόνιμων μέτρων στήριξης των αγροτών. Στο φορολογικό σκέλος περιλαμβάνεται η μείωση του ΦΠΑ στις ζωοτροφές από 13% σε 6% από το 2021, η μείωση του ΦΠΑ στα λιπάσματα από 13% σε 6% από το 2022 και η μείωση κατά 50% του φόρου εισοδήματος για τους κατά κύριο επάγγελμα αγρότες που διαθέτουν την παραγωγή τους μέσω συνεταιρισμών ή συμβολαιακής γεωργίας από το 2022 και μετά. Από το 2022 εφαρμόζεται επίσης η επιστροφή του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στο αγροτικό πετρέλαιο με βάση ανώτατα όρια ανά καλλιέργεια, ενώ από 1.1.2025 λειτουργεί νέο σύστημα επιστροφής βάσει τιμολογίων, με δυνατότητα επιστροφής έως και του 100% των ανώτατων ορίων. Τον Νοέμβριο του 2025 ανακοινώθηκε ότι η επιστροφή αναβαθμίζεται στο 150% των ανώτατων ορίων, ρύθμιση που καταλαμβάνει αναδρομικά όλο το 2025 αλλά και τα επόμενα έτη.
Σημαντικές παρεμβάσεις έχουν γίνει και στο μη μισθολογικό και ενεργειακό κόστος των εκμεταλλεύσεων. Από το 2023 ο ΦΠΑ στα αγροτικά μηχανήματα έχει μειωθεί από 24% σε 13%, ενώ από το 2019 έως το 2022 ανεστάλη –και από το 2023 μονιμοποιήθηκε– η μη καταβολή του τέλους επιτηδεύματος για τους κατά κύριο επάγγελμα αγρότες του κανονικού καθεστώτος και τους αλιείς παράκτιας αλιείας με σκάφη έως 12 μέτρα. Στο μέτωπο της ενέργειας εφαρμόζεται από τον Απρίλιο του 2024 το ειδικό τιμολόγιο «ΓΑΙΑ» για το αγροτικό ρεύμα, με τιμές από 9,3 έως 11 λεπτά την κιλοβατώρα ανάλογα με το αν ο αγρότης ανήκει σε συνεργατικά σχήματα ή ασκεί συμβολαιακή γεωργία και ανάλογα με την ύπαρξη ληξιπρόθεσμων οφειλών. Για τα πρώτα δύο έτη εφαρμογής του τιμολογίου (έως 31.7.2026 για τους περισσότερους αγρότες που εντάχθηκαν αυτόματα) η χαμηλή τιμή εφαρμόζεται στο σύνολο της κατανάλωσης, ενώ για τα επόμενα οκτώ έτη προβλέπεται σταθερή τιμή 9 λεπτών την κιλοβατώρα για το ένα τρίτο της κατανάλωσης και ελεύθερη τιμολόγηση από την αγορά για το υπόλοιπο.
Επιπλέον, οι αγρότες ωφελούνται από οριζόντιες φορολογικές και ασφαλιστικές παρεμβάσεις που καταλαμβάνουν το σύνολο των φυσικών και νομικών προσώπων. Μεταξύ αυτών είναι η σταδιακή κατάργηση του ΕΝΦΙΑ για τις κύριες κατοικίες σε μικρούς οικισμούς, με μείωση 50% το 2026 και πλήρη κατάργηση το 2027, η αναμόρφωση της κλίμακας φόρου εισοδήματος από το φορολογικό έτος 2026 με έμφαση σε οικογένειες με παιδιά και νέους, η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 5,4 ποσοστιαίες μονάδες την περίοδο 2020–2024, η μεσοσταθμική μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 35% τα έτη 2019 και 2022, η μείωση του φόρου εισοδήματος νομικών προσώπων από 28% σε 22% (τα έτη 2020 και 2022), η μείωση της προκαταβολής φόρου εισοδήματος στο 55% για τα φυσικά πρόσωπα και στο 80% για τα νομικά πρόσωπα από το 2021, η κατάργηση της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης από το 2021 και η αναμόρφωση της φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων με εισαγωγικό συντελεστή 9% και αυξημένο αφορολόγητο για κάθε τέκνο από το 2020.
Συνολικά, οι άμεσες πληρωμές ύψους 3,8 δισ. ευρώ για το 2025 και το πλέγμα των μόνιμων φορολογικών και ενεργειακών παρεμβάσεων διαμορφώνουν έναν συνδυασμό ετήσιας στήριξης και μακροπρόθεσμων κινήτρων για το αγροτικό εισόδημα και τις επενδύσεις στον πρωτογενή τομέα.
