Αύξηση άνω των οκτώ δισ. ευρώ φέρνουν το 2026 οι φόροι και τα ευρωπαϊκά κονδύλια στον κρατικό προϋπολογισμό, με τον συνδυασμό τους να ανεβάζει τον «κουμπαρά» των εσόδων σε νέα επίπεδα.
Οι φόροι αναμένεται να φτάσουν περίπου τα 65,6 δισ. ευρώ, ενώ τα ευρωπαϊκά κονδύλια που περνούν από τον προϋπολογισμό υπερβαίνουν τα 15 δισ. ευρώ, δημιουργώντας μια εικόνα ισχυρής αλλά και απαιτητικής δημοσιονομικής εξίσωσης.
Σε σύγκριση με το 2025, οι φόροι αυξάνονται περίπου κατά 3,5 δισ. ευρώ, από τα 62,1 στα 65,6 δισ. ευρώ, ενώ οι πόροι που θα καταφθάσουν από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) παραμένουν σε πολύ υψηλή τροχιά, καθώς μόνο οι επιχορηγήσεις επενδύσεων ξεπερνούν τα 10,5 δισ. ευρώ.
Αυτό σημαίνει ότι η εκτέλεση του προϋπολογισμού του 2026 στηρίζεται περισσότερο από ποτέ στη σταθερή ροή φορολογικών εσόδων αλλά και στην έγκαιρη απορρόφηση των κοινοτικών πόρων, τόσο από τα παραδοσιακά ταμεία όσο και από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Έμμεσοι φόροι και φόρος εισοδήματος, οι δύο πυλώνες των φοροεσόδων
Στο σκέλος των φόρων, το βάρος μεταφέρεται και πάλι στους έμμεσους φόρους και στον φόρο εισοδήματος. Περίπου 36,2 δισ. ευρώ αναμένονται από φόρους επί αγαθών και υπηρεσιών, με τον ΦΠΑ να αντιπροσωπεύει σχεδόν 29,2 δισ. ευρώ. Από αυτά, πάνω από 16,5 δισ. ευρώ προέρχονται από δηλώσεις μέσω ΔΟΥ και περίπου 8,2 δισ. ευρώ από τα τελωνεία, όπου αποτυπώνονται οι εισαγωγές καυσίμων, οχημάτων, ενεργειακών προϊόντων και άλλων αγαθών που επιβαρύνονται με ΦΠΑ. Σε αυτά προστίθεται η νέα βάση εσόδων από το ψηφιακό τέλος συναλλαγής και από ειδικούς φόρους σε ασφαλιστικές εργασίες, διαφημίσεις και άλλες υπηρεσίες.
Ιδιαίτερη βαρύτητα έχουν και οι ειδικοί φόροι κατανάλωσης, που φτάνουν αθροιστικά τα 7,3 δισ. ευρώ, με τα καύσιμα, τα καπνικά προϊόντα και τα αλκοολούχα να σηκώνουν το μεγαλύτερο βάρος. Πρόκειται για έσοδα στενά συνδεδεμένα με την κατανάλωση και τις τιμές ενέργειας, κάτι που σημαίνει ότι τυχόν διακυμάνσεις στις διεθνείς αγορές ή στην εσωτερική ζήτηση μπορούν να επηρεάσουν άμεσα την εκτέλεση του προϋπολογισμού. Παράλληλα, σταθερή πηγή εσόδων παραμένουν οι φόροι σε χρηματοοικονομικές και κεφαλαιακές συναλλαγές, όπως ο φόρος μεταβίβασης ακινήτων και ο φόρος στις χρηματιστηριακές συναλλαγές.
Στον φόρο εισοδήματος, η εικόνα για το 2026 είναι επίσης ανοδική. Ας σημειωθεί, πως τότε ξεκινά και η εφαρμογή των νέων κλιμάκων της φορολογικής μεταρρύθμισης. Τα συνολικά έσοδα ξεπερνούν τα 24,4 δισ. ευρώ, εκ των οποίων σχεδόν 15 δισ. ευρώ προέρχονται από φυσικά πρόσωπα. Ο φόρος στους μισθούς αγγίζει τα 6,4 δισ. ευρώ, ο φόρος στις συντάξεις τα 2,2 δισ. ευρώ, ενώ το υπόλοιπο καλύπτεται από λοιπά εισοδήματα, παροχές σε είδος και παρακράτηση σε ελεύθερους επαγγελματίες και εισοδήματα από ενοίκια. Αντίστοιχα, σημαντικό βάρος αναλαμβάνει ο φόρος εισοδήματος των νομικών προσώπων, που αποτυπώνει την κερδοφορία των επιχειρήσεων και τις προκαταβολές φόρου για τα επόμενα έτη.
Σταθεροποιημένη κοντά στα 2,28 δισ. ευρώ εμφανίζεται η εικόνα του ΕΝΦΙΑ και των λοιπών φόρων ακίνητης περιουσίας, με το μεγαλύτερο μέρος να συνεχίζει να προέρχεται από τον βασικό φόρο κατοχής. Οι λοιποί φόροι επί της παραγωγής, όπως το τέλος επιτηδεύματος και ειδικά τέλη για συγκεκριμένες δραστηριότητες, προσθέτουν ακόμη περίπου 0,6 δισ. ευρώ. Συνολικά, η δομή των φόρων το 2026 επιβεβαιώνει ότι το κύριο βάρος εξακολουθεί να προέρχεται από την κατανάλωση και το εισόδημα, με μικρότερη συμμετοχή των μη φορολογικών εσόδων.
Τι περιμένουμε από τις Βρυξέλλες το 2026
Στο μέτωπο των ευρωπαϊκών κονδυλίων, ο κρατικός προϋπολογισμός του 2026 ενσωματώνει εισροές άνω των 15,2 δισ. ευρώ, αν συνυπολογιστούν επιχορηγήσεις και δάνεια. Κεντρικό ρόλο παίζει το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, στην τελευταία του χρονιά, το οποίο φέρνει επιχορηγήσεις ύψους περίπου 6,2 δισ. ευρώ, ποσό που κατευθύνεται σε επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις σε όλο το φάσμα της οικονομίας. Τα ευρωπαϊκά κεφάλαια από το ΕΣΠΑ και τα επιμέρους ταμεία, όπως το ΕΤΠΑ, το Ταμείο Συνοχής, τα γεωργικά ταμεία και τα ταμεία για την απασχόληση και την καταπολέμηση της φτώχειας, προσθέτουν ακόμη περίπου 4,3 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις επενδύσεων.
Πέρα από τις επιχορηγήσεις, κρίσιμο κομμάτι των ευρωπαϊκών κονδυλίων για το 2026 είναι και τα δάνεια. Ο κρατικός προϋπολογισμός προβλέπει την είσπραξη δανείων περίπου 4,7 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και το αμυντικό πρόγραμμα SAFE, τα οποία στη συνέχεια διοχετεύονται σε επιχειρήσεις και επενδυτικά σχήματα μέσω του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Αυτές οι ροές αυξάνουν μεν το ακαθάριστο χρέος, αλλά συνοδεύονται από αντίστοιχη αύξηση των χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων του Δημοσίου, καθώς τα κεφάλαια περνούν ως δάνεια σε τελικούς δικαιούχους.
Σε σύγκριση με το 2025, το 2026 αποτυπώνει μια πλήρως ανεπτυγμένη φάση υλοποίησης των ευρωπαϊκών προγραμμάτων, όπου οι επιχορηγήσεις και τα δάνεια κινούνται ταυτόχρονα σε υψηλά επίπεδα. Αυτό σημαίνει ότι ο κρατικός προϋπολογισμός παραμένει στενά εξαρτημένος από την έγκαιρη υλοποίηση έργων και μεταρρυθμίσεων, καθώς τυχόν καθυστερήσεις θα μεταφραστούν σε χαμηλότερα έσοδα από ευρωπαϊκά κονδύλια και σε πιέσεις για την κάλυψη εθνικών αναγκών. Με δεδομένη και την αυξημένη στόχευση στα φορολογικά έσοδα, η εικόνα για το 2026 είναι μια χρονιά όπου φόροι και ευρωπαϊκά κονδύλια μαζί διαμορφώνουν σε μεγάλο βαθμό το περιθώριο άσκησης πολιτικής.
