Το μεγάλο φρένο σε Shein και Temu βάζει η Ευρώπη. Η εποχή των ατελείωτων φθηνών παραγγελιών και πακέτων από την Κίνα φαίνεται πως πλησιάζει στο τέλος της. Με τις πλατφόρμες Shein και Temu να έχουν κατακλύσει την ευρωπαϊκή αγορά με εξευτελιστικές τιμές και επιθετικές τακτικές μάρκετινγκ, οι Βρυξέλλες αποφάσισαν να τραβήξουν «χειρόφρενο».
Την επιβολή δασμών σε μικρά πακέτα από διαδικτυακές πλατφόρμες όπως Shein, Temu, AliExpress και Amazon Haul, αποφάσισαν οι Ευρωπαίοι υπουργοί Οικονομικών. Ειδικότερα, αποφάσισαν να επιβάλουν φορολόγηση επί των μικρών πακέτων αξίας κάτω των 150 ευρώ που στη συντριπτική τους πλειονότητα προέρχονται από την Κίνα, μέσω της κατάργησης της απαλλαγής από δασμούς των προϊόντων μικρής αξίας. Τα περισσότερα από αυτά αφορούν ηλεκτρονικές αγορές από τις πλατφόρμες Shein και Temu. Το ύψος αυτών των εξόδων δεν έχει ορισθεί, αλλά η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε επιβάρυνση 2 ευρώ ανά πακέτο.
Είναι η πρώτη φορά που η Κομισιόν και οι υπουργοί Οικονομικών της ΕΕ κινούνται συντονισμένα προς ένα αυστηρότερο τελωνειακό καθεστώς, βάζοντας φρένο σε μια αγορά που έχει μεταμορφώσει τις καταναλωτικές συνήθειες εκατομμυρίων Ευρωπαίων – αλλά και έχει προκαλέσει σοβαρές αντιδράσεις για αθέμιτο ανταγωνισμό, ψυχολογικούς μηχανισμούς εθισμού και πλημμύρα προϊόντων από την Κίνα.
Η νέα συμφωνία προβλέπει ότι οι δασμοί θα τεθούν σε ισχύ εντός του 2026 – όσο το δυνατόν νωρίτερα, σύμφωνα με τη συνεδρίαση του Ecofin. Η ΕΕ επιδιώκει ταχεία δράση λόγω της αυξανόμενης ανησυχίας για «κατάρρευση τιμών» στην ευρωπαϊκή αγορά.
Μέχρι σήμερα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχεδίαζε να εφαρμόσει τα μέτρα αυτά στα μέσα του 2028 στο πλαίσιο ευρύτερης μεταρρύθμισης της τελωνειακής ένωσης, ενός μεγάλου προγράμματος εναρμόνισης και ανταλλαγής δεδομένων μεταξύ κρατών μελών.
Πλατφόρμες όπως οι Shein, Temu, AliExpress και Amazon αξιοποιούσαν αυτό το παράθυρο, στέλνοντας απευθείας στον καταναλωτή προϊόντα-«ευκαιρίες» από κινεζικά εργοστάσια.
«Η στρέβλωση του ανταγωνισμού πρέπει να σταματήσει άμεσα», τόνισε ο Ευρωπαίος Επίτροπος Μάρος Σέφκοβιτς. «Η Ελλάδα στήριξε το μέτρο», δήλωσε ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης.
Shein και Temu στο στόχαστρο
Σύμφωνα με το Reuters, η Shein αρνήθηκε να σχολιάσει τις εξελίξεις, ενώ Temu, AliExpress και Amazon δεν απάντησαν στα σχετικά αιτήματα. Την ίδια ώρα, η Shein αντιμετωπίζει και νομικές περιπέτειες στη Γαλλία για την πώληση sex dolls με παιδικά χαρακτηριστικά.
Ο όγκος των χαμηλής αξίας δεμάτων που καταφτάνουν στην ΕΕ διπλασιάστηκε μόνο μέσα στο 2024, αγγίζοντας τα 4,6 δισ. – πάνω από το 90% από την Κίνα. Με το Black Friday και τα Χριστούγεννα να πλησιάζουν, η ανάγκη για δράση γίνεται επείγουσα.
Ορισμένα κράτη έχουν ήδη λάβει μέτρα: Η Ρουμανία πρότεινε τέλος 25 λεϊ (περίπου 5,7 δολάρια) ενώ η Ιταλία προετοιμάζει δασμό έως το τέλος του έτους για προστασία της εγχώριας βιομηχανίας μόδας. Στις ΗΠΑ, η κατάργηση της πολιτικής «de minimis» έχει ήδη περιορίσει τις ροές φθηνών κινεζικών προϊόντων, με τον κίνδυνο αυτά να «μεταναστεύσουν» στην Ευρώπη.
Πώς Shein και Temu εθίζουν
Οι εφαρμογές της Shein και Temu δεν βασίζονται μόνο στην τεχνολογία, αλλά και στη νευροψυχολογία. Στην εποχή του e-commerce της Shein και της Temu, η αγοραστική εμπειρία έχει μετατραπεί σε ψηφιακό παιχνίδι επιβίωσης, όπου ο χρήστης είναι ο παίκτης και ο αλγόριθμος ο σκηνοθέτης.
Οι δύο πλατφόρμες δεν πουλούν μόνο ρούχα, gadgets ή αξεσουάρ αλλά «διαβάζουν» το προφίλ μας. Κάθε σκρολάρισμα, κάθε πάτημα, κάθε δευτερόλεπτο που καθυστερούε πάνω σε ένα προϊόν, αποτελεί πληροφορία που τροφοδοτεί ένα εξελιγμένο σύστημα τεχνητής νοημοσύνης. Αυτό «διαβάζει» τι θα θελήσουμε να αγοράσουμε αύριο, καθοδηγώντας μας με απόλυτη ακρίβεια. Δεν είναι σύμπτωση, αλλά εξατομικευμένα ψυχολογικά χτυπήματα στο υποσυνείδητο του χρήστη.
Όπως αναλύουν σε άρθρο τους στο The Conversation οι Γκασάν Πολ Γιακούμπ και Λουίκ Πλε, η δύναμη των Temu και Shein δεν είναι μόνο οικονομική – είναι βαθιά ψυχολογική. Από το «ψάρεμα» δεδομένων έως τα μίνι παιχνίδια και το AI, οι πλατφόρμες αυτές διαμορφώνουν συμπεριφορές και ενθαρρύνουν παρορμητικές αγορές.
Οι πλατφόρμες αναλύουν δεδομένα χρηστών για να εντοπίσουν τους πιο δεκτικούς σε νέες αγορές. Με αλγόριθμους πρόβλεψης, προσαρμόζουν διαφημίσεις, ειδοποιήσεις, προτάσεις προϊόντων και ευκαιρίες «τελευταίας στιγμής» ώστε να δημιουργούν αγοραστική ανάγκη πριν καν αυτή προκύψει.
Αντίστροφη μέτρηση, περιορισμένες προσφορές, ειδοποιήσεις «τελευταίας ευκαιρίας» – όλα σχεδιασμένα να πυροδοτούν τον φόβο ότι «θα χάσουμε κάτι».
Ακόμα, αναλύουν αναζητήσεις, social media trends, ακόμη και ιστότοπους ανταγωνιστών για να προβλέπουν τάσεις και να τις μετατρέπουν σε προϊόν μέσα σε ελάχιστες ημέρες.
Κυρ. Πιερρακάκης για Shein και Temu: Η Ελλάδα στηρίζει την άμεση επιβολή δασμών στα μικροδέματα από τρίτες χώρες
Ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης, στο πλαίσιο της συνεδρίασης του ECOFIN στις Βρυξέλλες, δήλωσε:
«Σε αυτές τις δύο ημέρες των συνεδριάσεων του Eurogroup και του ECOFIN, συζητήσαμε ένα ευρύ φάσμα θεμάτων, από την εισαγωγή του ψηφιακού ευρώ και τη ρύθμιση των stablecoins έως τη φορολόγηση της ενέργειας και την μεταρρύθμιση των τελωνείων.
Ειδικότερα, όσον αφορά τους τελωνειακούς δασμούς, θα ήθελα να υπογραμμίσω ότι η Ελλάδα στηρίζει πλήρως την πρόταση της Επιτροπής για την κατάργηση του ελάχιστου ποσού των 150 ευρώ, επιτρέποντας έτσι την δυνατότητα επιβολής δασμών σε δέματα χαμηλής αξίας που προέρχονται από τρίτες χώρες εντός των συνόρων της ΕΕ.
Πιστεύουμε ότι η πολιτική αυτή είναι εξαιρετικά σημαντική για τη διαφάνεια του ηλεκτρονικού εμπορίου, για την προστασία των Ευρωπαίων καταναλωτών και για τη δημιουργία ισότιμων όρων ανταγωνισμού για τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις. Θα ήθελα επίσης να τονίσω ότι η Ελλάδα στηρίζει πλήρως τη θέση της Γαλλίας να εφαρμοστεί το μέτρο αυτό ζητώντας την άμεση εφαρμογή σε ακόμη πιο πρώιμο χρονοδιάγραμμα, από τις αρχές του 2026. Πρόκειται για ένα εξαιρετικά σημαντικό ζήτημα για τα τελωνεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και για την Ένωση συνολικά».
