Η κεντρική βάση όπου θα αποτυπώνεται όλη η «ζωή» κάθε ιδρύματος και κληροδοτήματος, πρόκειται να γίνει το Ηλεκτρονικό Μητρώο Κοινωφελών Περιουσιών, σύμφωνα με νομοσχέδιο το οποίο δόθηκε σε διαβούλευση την προηγούμενη εβδομάδα.
Στο μητρώο, για κάθε κοινωφελή περιουσία θα τηρείται ξεχωριστή μερίδα, στην οποία οι διοικήσεις των ιδρυμάτων και οι εκκαθαριστές οφείλουν να ανεβάζουν όλα τα βασικά έγγραφα και πράξεις. Αυτό περιλαμβάνει την ιδρυτική πράξη και την εγκριτική απόφαση, τις δικαστικές αποφάσεις που αλλάζουν σκοπό ή τρόπο αξιοποίησης, τις συμβάσεις εκμίσθωσης ή εκποίησης ακινήτων, τις επενδύσεις, τα πρακτικά για υποτροφίες ή παροχές, αλλά και τις ετήσιες οικονομικές καταστάσεις.
Κομβική λεπτομέρεια είναι ότι οι πράξεις διαχείρισης δεν θεωρούνται έγκυρες αν δεν αναρτηθούν στο μητρώο, κάτι που δημιουργεί στην πράξη έναν υποχρεωτικό μηχανισμό διαφάνειας και ελέγχου. Παράλληλα, στο ΗΜΚΟΙΠ θα συγκεντρώνονται και καταγγελίες για κακοδιαχείριση ή παραβίαση της βούλησης του διαθέτη, με δυνατότητα ανώνυμης ή επώνυμης υποβολής.
Πώς χαρακτηρίζεται ένα ίδρυμα «αδρανές»
Ωστόσο, από τις πρώτες υποχρεώσεις υπάρχουν και εξαιρέσεις, για όσα ιδρύματα δεν έχουν ενεργή δραστηριότητα. Για πρώτη φορά τίθενται σαφή, αριθμητικά κριτήρια για το πότε ένα κοινωφελές ίδρυμα θεωρείται αδρανές. Σύμφωνα με το νομοσχέδιο, αδράνεια διαπιστώνεται όταν για τρία συνεχόμενα έτη δεν αναρτώνται οικονομικές καταστάσεις στο ηλεκτρονικό μητρώο ή όταν οι δαπάνες για τον κοινωφελή σκοπό υπολείπονται του 15% των ετήσιων εσόδων, ή του 30% σε ορίζοντα τριετίας. Σε αυτές τις περιπτώσεις ενεργοποιείται διαδικασία ελέγχου, με την αρμόδια αρχή να καλεί τη διοίκηση να καταθέσει σχέδιο επαναδραστηριοποίησης σε συγκεκριμένη προθεσμία. Αν δεν υπάρξει πειστικό σχέδιο ή αν δεν τηρηθούν τα βήματα που θα συμφωνηθούν, η περιουσία μπορεί να περάσει στη διαχείριση του νέου φορέα ειδικού σκοπού. Στόχος είναι να μην παραμένουν κεφάλαια «παρκαρισμένα» χωρίς να υπηρετούν τον κοινωφελή σκοπό, αλλά και να αποφεύγεται η αδιαφάνεια σε ιδρύματα που δεν δημοσιεύουν εγκαίρως τα οικονομικά τους.
