Την 1η Νοεμβρίου, η Παγκόσμια Ημέρα Ξινόμαυρου μάς υπενθυμίζει πως το κρασί δεν είναι μόνο ποτό — είναι πολιτισμός, γεύση και συναίσθημα. Μια αφορμή να ξανασυναντηθούμε με τη βόρεια ψυχή του ελληνικού αμπελώνα.
Από τα πλατό της Νάουσας ως τα ψυχρά υψίπεδα του Αμυνταίου και από τη Ραψάνη ως τη Γουμένισσα, το Ξινόμαυρο δεν μπορεί να θεωρηθεί απλώς μια ποικιλία. Είναι κινητήρια δύναμη. Με υψηλή οξύτητα, γεμάτες τανίνες και μια αρωματική παλέτα που παίζει με ντομάτα και ελιά έως κόκκινα φρούτα και γήινες νότες, το Ξινόμαυρο έχει μάθει να εκφράζει τον τόπο του. Και κάθε τόπος, αποτελεί μια άλλη εκδοχή.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Στη Νάουσα, η ποικιλία γεννά κρασιά δομημένα, με βάθος και διάρκεια. Στο Αμύνταιο, πιο φίνα και φρουτώδη, με ανάλαφρη υφή. Στη Ραψάνη, συνδυάζεται με τις ποικιλίες Κρασάτο και Σταυρωτό, αποκτώντας μπαχαρένιο χαρακτήρα, ενώ στη Γουμένισσα, «παντρεύεται» με τη Νεγκόσκα και ισορροπεί θαυμάσια μεταξύ κομψότητας και δύναμης.
Οι Οινοποιοί Βορείου Ελλάδος, που το 2019 καθιέρωσαν την Παγκόσμια Ημέρα Ξινόμαυρου, δεν το έκανε για να γιορτάσει απλώς την ύπαρξη μιας σπουδαίας ποικιλίας, αλλά κυρίως για να αναδείξει έναν τρόπο σκέψης: αυτόν που συνδέει το κρασί με τον τόπο, τον χρόνο και τους ανθρώπους. Για αυτόν τον λόγο αυτή την ημέρα, οι λάτρεις του Ξινόμαυρου σε Ελλάδα και εξωτερικό ανοίγουν μια φιάλη όχι απλώς για να πιουν, αλλά για να τιμήσουν μια παράδοση που «αναπνέει», εξελίσσεται και ανανεώνεται διαρκώς.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Το Ξινόμαυρο αγαπά το τραπέζι. Τα ερυθρά του αγκαλιάζουν το μοσχαράκι κοκκινιστό, το γιουβέτσι ή ένα ριζότο με μανιτάρια και τρούφα. Τα ροζέ, γεμάτα φρεσκάδα και αρώματα ντομάτας, συνοδεύουν ιδανικά θαλασσινά με σάλτσα τομάτας, πίτσα με φέτα και λιαστές ντομάτες ή μια σαλάτα με αποξηραμένα φρούτα και κατσικίσιο τυρί.
Τα blanc de noir αναδεικνύουν το σούσι, τα αχνιστά μύδια και το κοτόπουλο λεμονάτο, ενώ τα αφρώδη του —είτε ξηρά είτε ημίγλυκα— μετατρέπουν κάθε στιγμή σε μικρή γιορτή. Για όσους θέλουν να το απολαύσουν σωστά, σερβίρεται ιδανικά στους 16–18°C ως ερυθρό και στους 10–12°C στις ροζέ ή αφρώδεις εκδοχές του. Το ποτήρι τύπου Burgundy αναδεικνύει τα αρώματα, ενώ ένα παλαιωμένο Ξινόμαυρο χρειάζεται λίγα λεπτά στο ποτήρι για να “ξυπνήσει” και να αποκαλύψει τη μαγεία του.
Πίσω από κάθε φιάλη Ξινόμαυρου υπάρχουν οινοποιοί που έδωσαν και δίνουν ψυχή σε αυτή την ποικιλία. Από τον αείμνηστο Γιάννη Μπουτάρη, που αναβίωσε τη Νάουσα τη δεκαετία του ’60, μέχρι το σήμερα, η ιστορία συνεχίζεται. Η νέα γενιά οινοποιών που ασχολείται με το Ξινόμαυρο δίνει φρέσκια πνοή στην ποικιλία, συνδυάζοντας τον σεβασμό στην παράδοση με μια πιο καθαρή, εκφραστική προσέγγιση. Ο Κωστής Δαλαμάρας στη Νάουσα υπογράφει τον εμβληματικό Paliokalia, ένα κρασί με βάθος και κομψότητα που εκφράζει με αυθεντικότητα τον χαρακτήρα του τόπου.
Το Κτήμα Γεροβασιλείου με το Ξινόμαυρο Ροζέ αποδεικνύει πως η ποικιλία δεν είναι μόνο για δυνατά ερυθρά, αλλά και για φρέσκα, δροσερά ροζέ με φίνα αρώματα κόκκινων φρούτων και ζωντανή οξύτητα. Στο Αμύνταιο, οι νεότερες ετικέτες του Κτήματος Άλφα και οι πειραματισμοί νέων παραγωγών δίνουν κρασιά με εκπληκτική φρεσκάδα και μοντέρνα ταυτότητα, ενώ ο Απόστολος Θυμιόπουλος συνεχίζει να θεωρείται σημείο αναφοράς με το Γη & Ουρανός, κρασί που έβαλε το Ξινόμαυρο στον διεθνή χάρτη, αλλά και τον εκρηκτικό Καϊάφα. Το Κτήμα Κυρ-Γιάννη παραμένει θεμέλιο της περιοχής με τη Ράμνιστα και τις Ακακίες, ενώ η οικογένεια Καρυδά και οι παραγωγοί Διαμαντάκος και Φουντής επιμένουν σε εκδοχές γεμάτες αυθεντικότητα και αρωματική ένταση.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Δίπλα τους, νέα οινοποιεία όπως το Moschopolis, ο Καμκούτης και μικρά project όπως το Arktos Elevation Vineyards του Αρτέμη Καραμολέγκου στο Αμύνταιο προσεγγίζουν την ποικιλία με φυσική οινοποίηση, λιγότερο βαρέλι και έμφαση στο φρούτο.
Στο ίδιο μήκος κύματος και η Oenops Wines του Νίκου Καρατζά με το Xinomavraw, ήπιας φυσικής οινοποίησης, αναδεικνύει μια πιο γήινη, «funky» πλευρά της ποικιλίας, εξίσου απολαυστική και ζωντανή. Δεν είναι οι μόνοι βέβαια. Όλοι μαζί, παλιοί και νέοι, συνθέτουν τη σύγχρονη εικόνα του Ξινόμαυρου που παραμένει αναμφισβήτητα βαθιά δεμένο με τη Βόρεια Ελλάδα, αλλά εκφράζει πλέον με αυτοπεποίθηση τη νέα εποχή του ελληνικού αμπελώνα.
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ξινόμαυρου οι «Οινοποιοί Βορείου Ελλάδος» διοργανώνουν και προτείνουν για τους λάτρεις της ποικιλίας, αλλά και για όσες και όσους επιθυμούν να τη γνωρίσουν ακόμη καλύτερα, την εκδήλωση «Στην Υγειά Του Ξινόμαυρου», το Σάββατο 1 Νοεμβρίου, στο «The Wine Hub» στη Θεσσαλονίκη με ωράριο 17:00-21:00. Περισσότερες από 40 ετικέτες των Οινοποιών Βορείου Ελλάδος, με όλες τις εκφράσεις του Ξινόμαυρου, θα είναι στη διάθεση των επισκεπτών για ανοιχτή-ελεύθερη γευστική δοκιμή (walk around tasting).
Ό,τι είπαμε παραπάνω μας οδηγεί να καταλάβουμε πάντως πως η Παγκόσμια Ημέρα Ξινόμαυρου δεν είναι μια γιορτή αποκλειστικά για οινόφιλους. Αποτελεί μια αφορμή για να θυμηθούμε πως το κρασί δημιουργεί δεσμούς, μας φέρνει πιο κοντά, μας κάνει να μοιραζόμαστε. Ένα ποτήρι Ξινόμαυρο είναι πάντα πρό(σ)κληση για να καθίσουμε, να γευτούμε, να μιλήσουμε, να θυμηθούμε. Τελικά, ίσως εκεί να βρίσκεται η αληθινή του δύναμη: στο πώς μια γουλιά μπορεί να χωρέσει τη γεύση ενός τόπου, μιας παρέας, μιας στιγμής που αξίζει να μείνει στον χρόνο.
