Εργατική Πρωτομαγιά: Τι γιορτάζουμε και πότε καθιερώθηκε στην Ελλάδα

Η Εργατική Πρωτομαγιά είναι μια παγκόσμια ημέρα που είναι αφιερωμένη στους αγώνες και τα δικαιώματα των εργαζομένων.

Η Εργατική Πρωτομαγιά τιμά την ιστορική πορεία των εργατικών κινημάτων, τις διεκδικήσεις για καλύτερες συνθήκες εργασίας και κοινωνική δικαιοσύνη.

Η ημέρα – ορόσημο για την εργατική τάξη έχει τις ρίζες της στο Σικάγο των ΗΠΑ στα τέλη του 19ου αιώνα, ωστόσο, παραμένει επίκαιρη μέχρι και σήμερα.

Η Πρωτομαγιά (1η Μαΐου) στην χώρα μας έχει καθιερωθεί ως ημέρα απεργίας, συγκεντρώσεων και εκδηλώσεων μνήμης.

Ο ξεσηκωμός των εργατών στο Σικάγο

Τον Μαΐο του 1886, τα εργατικά συνδικάτα στο Σικάγο ξεσηκώθηκαν και βγήκαν στους δρόμους, απαιτώντας οκτάωρο εργασίας και καλύτερες συνθήκες εργασίας.

Οι κινητοποιήσεις κορυφώθηκαν στην πλατεία Χεϊμάρκετ, ωστόσο, οι διαδηλώσεις κατέληξαν σε βίαιες συγκρούσεις με την αστυνομία, θανάτους, και την θανατική ποινή συλληφθέντων διαδηλωτών.

Η αιματηρή συμπλοκή ενέπνευσε εργατικά κινήματα παγκοσμίως και, κατά τη διάρκεια του ιδρυτικού συνεδρίου της Δεύτερης Διεθνούς (Σοσιαλιστικής Διεθνούς) στο Παρίσι στις 20 Ιουλίου 1889, η 1η Μαΐου καθιερώθηκε διεθνώς ως εργατική γιορτή.

Ο πρώτος εορτασμός στην Ελλάδα έγινε στις 2 Μαϊου 

Στην Ελλάδα, ο πρώτος εορτασμός της Πρωτομαγιάς έγινε την Κυριακή 2 Μαϊου 1893 στο Παναθηναϊκό Στάδιο (η εκδήλωση δεν έγινε Πρωτομαγιά διότι ήταν Σάββατο που ήταν εργάσιμη ημέρα, έτσι λοιπόν, αποφασίστηκε Κυριακή για να έχει πιο μαζικό χαρακτήρα). Περίπου 2.000 εργάτες, με πρωτοβουλία του Σοσιαλιστικού Συλλόγου του Σταύρου Καλλέργη διαδήλωσαν ειρηνικά ζητώντας την καθιέρωση της Κυριακής ως αργίας, το οκτάωρο και την κρατική περίθαλψη στα θύματα εργατικών ατυχημάτων.

Το 1894 γίνεται μια μεγάλη συγκέντρωση, με τα ίδια αιτήματα, που έληξε με 10 συλλήψεις. Τον Αύγουστο ακολουθεί η σύλληψη του σοσιαλιστή Σταύρου Καλλέργη.

Η διεκδίκηση των αιτημάτων συνεχίστηκε και τις επόμενες δεκαετίες, με σταθμό την μεγάλη απεργία και διαδήλωση των καπνεργατών την Πρωτομαγιά του 1936 στη Θεσσαλονίκη που πνίγηκε στο αίμα (12 εργάτες σκοτώθηκαν από πυρά της χωροφυλακής και άλλοι 280 τραυματίστηκαν).

Μια, όμως, από τις αιματοβαμμένες σελίδες στην ιστορία της Ελλάδας, είναι και η εκτέλεση των 200 κομμουνιστών (πολιτικοί κρατούμενοι στο στρατόπεδο Χαϊδαρίου) στο Σκοπευτήριο Καισαριανής από τις γερμανικές δυνάμεις Kατοχής την Πρωτομαγιά του 1944, ως αντίποινα για τη δράση της αντιστασιακής οργάνωσης του ΕΛΑΣ.

Η Πρωτομαγιά στην Ελλάδα, όπως και διεθνώς, είναι ταυτόχρονα ημέρα μνήμης και αγώνα. Οι εργαζόμενοι και τα σωματεία τιμούν τους ιστορικούς αγώνες του παρελθόντος και, παράλληλα, θέτουν επί τάπητος τα σύγχρονα προβλήματα της εργασίας: την ανεργία, τις ελαστικές μορφές απασχόλησης, και την αδήριτη ανάγκη για προστασία των δικαιωμάτων των εργαζομένων σ΄έναν κόσμο που αλλάζει ραγδαία, ιδιαίτερα μετά και την επέλαση της τεχνητής νοημοσύνης.

Τέλος, η Εργατική Πρωτομαγιά υπενθυμίζει ότι τα εργασιακά δικαιώματα κατακτήθηκαν με αγώνες και θυσίες και ότι η υπεράσπιση τους παραμένει ζητούμενο. Γι’ αυτό το λόγο και η 1η Μαΐου συνιστά φάρο τόσο για παρόν, όσο και το μέλλον όλων των εργαζομένων. H Πρωτομαγιά με τον νόμο 4468/2017 καθιερώθηκε ως ημέρα υποχρεωτικής αργίας.