Χιλιάδες άνθρωποι συγκεντρώθηκαν σήμερα (11.07.2025) σε ένα κοιμητήριο κοντά στη Σρεμπρένιτσα για την 30ή επέτειο της σφαγής 8.000 μουσουλμάνων ανδρών και αγοριών από την Βοσνία, κατά την διάρκεια του πολέμου του 1992 – 1995, από τις δυνάμεις των Βοσνιοσέρβων.
Περίπου 1.000 θύματα από την σφαγή στη Σρεμπρένιτσα δεν έχουν ακόμη βρεθεί στη χειρότερη φρικαλεότητα στην Ευρώπη μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, που στοιχειώνει δεκαετίες αργότερα, όχι μόνο την Βοσνία – Ερζεγοβίνη και τα τρία εκατομμύρια κατοίκους της, αλλά και την διεθνή κοινότητα.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Οικογένειες που ανέκτησαν λείψανα θυμάτων επιλέγουν όλο και περισσότερο να θάψουν έστω μερικά οστά σε έναν τελευταίο χώρο ανάπαυσης. Στη σημερινή τελετή, μερικά λείψανα επτά θυμάτων πρόκειται να ταφούν δίπλα σε 6.750 που έχουν ήδη ενταφιαστεί.
Επιζώντες, οικογένειες και αξιωματούχοι περπάτησαν κατά μήκος λευκών μνημάτων. Μερικοί προσευχήθηκαν και έκλαψαν δίπλα στους τάφους ή κάθισαν ακίνητοι με το κεφάλι βυθισμένο στα χέρια τους.
Η φρίκη που έγινε πραγματικότητα
«Αισθάνομαι τόση λύπη και πόνο για όλους αυτούς τους ανθρώπους και τους νέους», δήλωσε μια γυναίκα ονόματι Σαμπαέτα από την ανατολική πόλη Γκόραζντε.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Η σφαγή εκτυλίχθηκε αφού η Σρεμπρένιτσα, που είχε οριστεί από τον ΟΗΕ «ασφαλής περιοχή» για τους αμάχους στον πόλεμο της Βοσνίας που ακολούθησε τη διάλυση της ομοσπονδιακής Γιουγκοσλαβίας, κατακλύστηκε από τις δυνάμεις των εθνικιστών Βοσνιοσέρβων.
Ενώ οι γυναίκες επέλεξαν να πάνε στο συγκρότημα κτιρίων του ΟΗΕ, οι άνδρες επιχείρησαν να διαφύγουν μέσα από δάση εκεί κοντά όπου οι περισσότεροι πιάστηκαν. Ορισμένοι εκτελέστηκαν αμέσως και άλλοι οδηγήθηκαν σε σχολεία ή αποθήκες όπου σκοτώθηκαν τις επόμενες ημέρες.
Βόσνιοι μουσουλμάνοι δίπλα σε φέρετρο στο κοιμητήριο της Σρεμπρένιτσα / REUTERS/Amel Emric
Τα πτώματα παραχώθηκαν σε λακούβες και τάφηκαν μήνες αργότερα διασκορπισμένα σε μικρότερους τάφους στην προσπάθεια να κρύψουν το έγκλημα.
Ο στρατηγός Ράτκο Μλάντιτς, που διοικούσε τις δυνάμεις των Βοσνιοσέρβων, καταδικάστηκε για γενοκτονία από δικαστήριο του ΟΗΕ για εγκλήματα πολέμου στη Χάγη μαζί με τον Σέρβο πολιτικό ηγέτη Ράντοβαν Κάρατζιτς.
Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων μνήμης των θυμάτων, σχεδόν 7.000 άνθρωποι έλαβαν μέρος σε μια τριήμερη πορεία ειρήνης σε μια αντίστροφη διαδρομή 100 χιλιομέτρων που ορισμένοι άνδρες Βόσνιοι Μουσουλμάνοι κατάφεραν να διανύσουν φεύγοντας από τη Σρεμπρένιτσα για να γλιτώσουν από τα αποσπάσματα θανάτου των Βοσνιοσέρβων.
Το μνημείο της σφαγής της Σρεμπρένιτσα / REUTERS / Amel Emric
Δύο διεθνή δικαστήρια αποφάνθηκαν πως η σφαγή ήταν γενοκτονία, όμως Σέρβοι ηγέτες στη Βοσνία αμφισβητούν τον όρο, τον απολογισμό των θανάτων και την επίσημη εξήγηση του τι συνέβη, αντανακλώντας τις αντικρουόμενες αφηγήσεις για τους πολέμους της πρώην Γιουγκοσλαβίας που εξακολουθούν να τροφοδοτούν πολιτικές διαιρέσεις και να εμποδίζουν την πρόοδο προς την ενσωμάτωση με τη Δυτική Ευρώπη και την ΕΕ.
Το 2024, η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ανακήρυξε την 11η Ιουλίου ημέρα μνήμης της γενοκτονίας στη Σρεμπρένιτσα, με πολλές χώρες να οργανώνουν εκδηλώσεις μνήμης φέτος.
«Δεν πρέπει ποτέ να ξεχαστεί. Ποιος μπορεί να πει ότι δεν ήταν γενοκτονία; Μόνο ένας άνθρωπος χωρίς ψυχή», είπε η Σαμπαέτα.
