Δεν αργεί να μπει το 2026 και η Audi ετοιμάζεται να γιορτάσει τα 50 χρόνια του πεντακύλινδρου κινητήρα.
Η μάρκα με τους τέσσερα δακτυλίδια παρουσίασε για πρώτη φορά αυτόν τον 5κύλινδρο κινητήρα το 1976, στο Audi 100 δεύτερης γενιάς. Ακολούθησαν αναβαθμίσεις και νέες εξελίξεις με turbo, τεχνολογία τεσσάρων βαλβίδων, αγωνιστικοί κινητήρες ράλι και πεντακύλινδροι κινητήρες πετρελαίου.
Αυτή τη στιγμή, ο 2.5 TFSI στο Audi RS 3 συνεχίζει τη μεγάλη παράδοση των πεντακύλινδρων κινητήρων.
Η ιδέα ενός εξακύλινδρου εν σειρά κινητήρα, τότε, απορρίφθηκε γρήγορα λόγω περιορισμένου χώρου και δυσμενούς κατανομής βάρους. Έτσι, η επιλογή στράφηκε στον εν σειρά πεντακύλινδρο κινητήρα, που είχε βρει εφαρμογή, αρχικά τετρακύλινδρη, σε πολλά μοντέλα του ομίλου Volkswagen τη δεκαετία του ’70, μεταξύ αυτών και στα Audi 80 και Audi 100.
Ο πεντακύλινδρος κινητήρας που εξελίχθηκε πάνω σε αυτή τη βάση είχε χωρητικότητα 2.144 κ.εκ. και απέδιδε 100 kW (136 PS), εγκαινιάζοντας μια νέα εποχή για την Audi. Οι πρώτες παραδόσεις του Audi 100 5E ξεκίνησαν τον Μάρτιο του 1977, σηματοδοτώντας την είσοδο του πεντακύλινδρου κινητήρα στην ευρεία παραγωγή και θέτοντας τα θεμέλια για μια τεχνολογική πορεία που θα εξελισσόταν σε μύθο.
Από το αρχικό quattro στο Sport quattro
Το 1978, η Audi παρουσίασε την πρώτη της πετρελαιοκίνητη εκδοχή: έναν ατμοσφαιρικό πεντακύλινδρο diesel δύο λίτρων με ισχύ 51 kW (70 PS). Έναν χρόνο αργότερα, ακολούθησε ένα ακόμη τεχνολογικό άλμα, με τον πρώτο πεντακύλινδρο βενζινοκινητήρα με υπερσυμπίεση. Αποδίδοντας 125 kW (170 PS) και 265 Nm ροπής, ο νέος turbo κινητήρας τροφοδότησε το Audi 200 5T, το κορυφαίο μοντέλο της γκάμας, επιβεβαιώνοντας ένα ακόμη πρωτοποριακό βήμα για τη μάρκα.
Η πραγματική εκτόξευση ήρθε το 1980 με το αρχικό Audi quattro. Ο πεντακύλινδρος turbo βενζινοκινητήρας, συνδυασμένος με intercooler και μόνιμη τετρακίνηση, δημιούργησε ένα ολοκληρωμένο τεχνολογικό σύνολο που άλλαξε την πορεία τόσο των αγώνων όσο και των αυτοκινήτων δρόμου. Στην εμπορική του διάθεση απέδιδε 147 kW (200 PS), αρκετά για να οδηγήσει την Audi στην κορυφή του Παγκοσμίου Πρωταθλήματος Ράλι το 1982, ενώ ένα χρόνο μετά ο Φινλανδός Hannu Mikkola κατέκτησε τον τίτλο των οδηγών.
Το 1983, η Audi παρουσίασε το Sport quattro, με έναν νέο, τετραβάλβιδο, πεντακύλινδρο κινητήρα ελαφρού κράματος απόδοσης 225 kW (306 PS), κι έγινε το ισχυρότερο αυτοκίνητο που είχε ποτέ προσφέρει γερμανική εταιρεία για χρήση σε δημόσιους δρόμους εκείνη την εποχή. Το μοντέλο αποτέλεσε και τη βάση για το αγωνιστικό Group B, όπου ο τετραβάλβιδος κινητήρας είχε ισχύ 331 kW (αρχικά 450 PS). Το ντεμπούτο του έγινε στον προτελευταίο αγώνα του 1984, στο Ράλι Ακτής Ελεφαντοστού.
Στους έντεκα υπόλοιπους αγώνες της σεζόν, ο Stig Blomqvist συμμετείχε με το Audi quattro A2 Group B των 265 kW (360 PS), κατακτώντας τον τίτλο των οδηγών και χαρίζοντας στην Audi ακόμη ένα παγκόσμιο πρωτάθλημα κατασκευαστών.
Το 1989, στο Διεθνές Σαλόνι Αυτοκινήτου της Φρανκφούρτης, η Audi παρουσίασε το Audi 100 TDI. Ο πεντακύλινδρος turbo diesel άμεσου ψεκασμού, με πλήρως ηλεκτρονικό σύστημα διαχείρισης κινητήρα, απέδιδε 88 kW (120 PS) από 2,5 λίτρα, ανοίγοντας ένα νέο κεφάλαιο στην αποδοτικότητα και την τεχνολογική ωριμότητα των diesel κινητήρων.
Η εξέλιξη συνεχίστηκε το 1994 με την παρουσίαση του Avant RS2, το οποίο είχε ισχύ 232 kW (315 PS). Με επιδόσεις σπορ αυτοκινήτου σε αμάξωμα Avant, έγινε το ιδρυτικό μοντέλο μιας νέας κατηγορίας και καθιέρωσε τη φιλοσοφία των high-performance station wagons.
Με την έλευση του Audi A4 (B5) το 1994, οι πεντακύλινδροι κινητήρες άρχισαν σταδιακά να αποχωρούν από την κατηγορία Β, δίνοντας τη θέση τους στους νεότερους κινητήρες V6 στα μέσα της δεκαετίας του ’90. Οι τελευταίες εκδόσεις, ήτοι ο 2.5 TDI στο Audi A6 και ο 20V turbo 2,2 λίτρων στο Audi S6 αποσύρθηκαν οριστικά το 1997, ολοκληρώνοντας έναν καθοριστικό κύκλο στην ιστορία της Audi.
Turbo και άμεσος ψεκασμός στο Audi TT RS
Το 2009, τριάντα χρόνια μετά το ντεμπούτο του πρώτου υπερτροφοδοτούμενου πεντακύλινδρου βενζινοκινητήρα, ο θρύλος επέστρεψε μέσα από το Audi TT RS. Ο εγκάρσια τοποθετημένος κινητήρας των 2,5 λίτρων, εξελιγμένος από την quattro GmbH, απέδιδε 250 kW (340 PS) χάρη στον συνδυασμό υπερσυμπίεσης και άμεσου ψεκασμού βενζίνης, προσφέροντας επιδόσεις που ξεχώρισαν και στο RS 3 Sportback.
Το 2012, η Audi παρουσίασε το TT RS plus, ανεβάζοντας την ισχύ στα 265 kW (360 PS). Έναν χρόνο αργότερα, το RS Q3 έγινε το πρώτο compact SUV που ενσωμάτωσε τη φιλοσοφία του πεντακύλινδρου κινητήρα υψηλών επιδόσεων, ανοίγοντας ένα νέο τμήμα της αγοράς. Όπως και στα TT RS και RS 3, ο πεντακύλινδρος κινητήρας των 2,5 λίτρων αποτελούσε τη βασική κινητήρια μονάδα.
Το 2016 παρουσιάστηκε η νέα γενιά του πεντακύλινδρου κινητήρα, η οποία ενσωμάτωσε ελαφριά υλικά, περιορισμένες εσωτερικές τριβές και βελτιστοποιημένη θερμική και ενεργειακή απόδοση. Παρά τη διατήρηση της χωρητικότητας στα 2.480 cc, οι μηχανικοί πέτυχαν αύξηση ισχύος κατά 17%, φτάνοντας τα 294 kW (400 PS) και τα 480 Nm μέγιστης ροπής — μια εξέλιξη που επιβεβαίωσε τον 2.5 TFSI ως ένα από τα κορυφαία σύνολα υψηλών επιδόσεων στην κατηγορία των compact sports μοντέλων.
Από το 2021, το Audi RS 3 εξοπλίζεται με μια εξελιγμένη εκδοχή του 2.5 TFSI, με 3,8 δευτερόλεπτα επιτάχυνση και τελική ταχύτητα στα 250 χλμ./ώρα. Η μέγιστη ισχύς των 294 kW (400 PS) είναι πλέον διαθέσιμη νωρίτερα, από τις 5.600 σ.α.λ., και παραμένει σε ένα ευρύ φάσμα έως τις 7.000 σ.α.λ.
Κατά την εξέλιξη της τρέχουσας γενιάς του πεντακύλινδρου κινητήρα — ο οποίος έκανε το ντεμπούτο του το 2016 — η Audi έδωσε έμφαση στη μέγιστη απόδοση και στην ελαφριά κατασκευή. Στο Audi RS 3 αποδίδει 400 PS και 500 Nm ροπής, με 3,8 δευτερόλεπτα στα 0-100 χλμ./ώρα και τελική ταχύτητα έως 290 χλμ./ώρα.
