Στο στόχαστρο (και) του ΝΑΤΟ οι ιδιωτικές αποταμιεύσεις ως καύσιμα για αμυντικές επενδύσεις
Η στήλη (όπως και το newsit.gr) συνεχίζει να «ξεψαχνίζει» όλη την επίσημη φιλολογία (αποφάσεις, δηλώσεις) γύρω από την τελευταία σύνοδο του ΝΑΤΟ στη Χάγη (24 – 25 Ιουνίου 2025), καθώς είναι οι αποφάσεις της για τον επανεξοπλισμό των χωρών – μελών του εκείνες που φαίνεται πως θα καθορίσουν το δημοσιονομικό – οικονομικό τοπίο των επόμενων ετών. Η ΝΑΤΟϊκή σύνοδος δεν προέβλεψε μόνο το στόχο του 5% του ΑΕΠ (για τις αμυντικές δαπάνες) έως το 2035, αλλά περιγράφει «μέσα για την αντιμετώπιση των εμποδίων στη χρηματοδότηση μη παραδοσιακών προμηθειών για τους εισερχομένους στην αγορά άμυνας». Συγκεκριμένα, το τελικό κείμενο της απόφασης της ΝΑΤΟϊκής Συνόδου προβλέπει «λήψη μέτρων για την αύξηση της διαθεσιμότητας ιδιωτικών κεφαλαίων» (σ.σ. αποταμιεύσεων νοικοκυριών και ταμείων), «η οποία είναι κρίσιμη για την παροχή οδών κλιμάκωσης στους Συμμάχους καινοτόμους». Μ’ άλλο λόγια, στο σημείο αυτό ευθυγραμμίζεται με τη στρατηγική της ΕΕ, καθώς την κινητοποίηση ιδιωτικών κεφαλαίων υπέρ των αμυντικών επενδύσεων προτείνει και η Λευκή Βίβλος της Κομισιόν, η οποία δημοσιεύτηκε τον Μάρτιο του 2025. Οι Σύμμαχοι, επίσης, «δεσμεύονται πως θα ενισχύσουν τους μηχανισμούς χρηματοδότησης για νέα τεχνολογικά προϊόντα και θα εξετάσουν το ενδεχόμενο ενίσχυσης ειδικών χρηματοδοτικών μέσων όπως το NIF (Nato Innovation Fund), προωθώντας επενδύσεις σε νεοσύστατες και αναβαθμισμένες επιχειρήσεις στον αμυντικό τομέα».
Κίνα, Ιράν και Βόρεια Κορέα έσπρωξαν στο ΝΑΤΟϊκό 5%;
Μένοντας στην ΝΑΤΟϊκή σύνοδο λίγο ακόμα, θα θέλαμε να υπενθυμίσουμε πως είναι πράματα που λέγονται και δεν γίνονται και άλλα που δεν λέγονται, αλλά γίνονται. Έτσι, σε καμία επίσημη απόφαση της εν λόγω συνόδου δεν αναφέρεται (γραπτά) οι εξής χώρες: Κίνα, Ιράν και Βόρεια Κορέα. Ωστόσο, ας διαβάσουμε τις πρώτες – πρώτες φράσεις που είπε ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε μπαίνοντας στη σύνοδο, ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, «είμαι πολύ ενθουσιασμένος για τη σημερινή μέρα. Πιστεύω ότι αυτή θα είναι μια μετασχηματιστική σύνοδος κορυφής, προφανώς επικεντρωμένη σε μεγάλο βαθμό στις δαπάνες, διασφαλίζοντας ότι το ΝΑΤΟ συλλογικά έχει τα χρήματα και τις δυνατότητες για να – δεδομένης της μακροπρόθεσμης απειλής μας από τη Ρωσία, αλλά και της μαζικής συγκέντρωσης στρατιωτικών δυνάμεων στην Κίνα και του γεγονότος ότι η Βόρεια Κορέα, η Κίνα, το Ιράν υποστηρίζουν την πολεμική προσπάθεια στην Ουκρανία – είναι πραγματικά σημαντικό να δαπανήσουμε περισσότερα, ώστε αυτό να είναι το νούμερο ένα στην ημερήσια διάταξη σήμερα». Τι μας λέει, λοιπόν ξεκάθαρα ο Ρούτε; Πως δεν είναι μόνο η ρωσική απειλή κατά της «ευρω – ατλαντικής»(;) συμμαχίας που οδήγησε στην απόφαση για τον υπερδιπλασιασμό των αμυντικών δαπανών της, αλλά και η εμπλοκή χωρών της Μέσης Ανατολής, αλλά ακόμα και της… Άπω Ανατολής στο πλευρό της Ρωσίας. Συνεπώς, το ΝΑΤΟ (μαζί και η Ελλάδα) «αναλαμβάνει» και τον …Ειρηνικό, πέρα από τον Ατλαντικό Ωκεανό.
Έρχονται «επιπλέον βάρδιες» στην ελληνική αμυντική βιομηχανία
Το δεύτερο σημείο το οποίο τόνισε ο Ρούτε, μπαίνοντας στην ΝΑΤΟϊκή σύνοδο, ήταν η ανάγκη αύξησης της παραγωγής της αμυντικής βιομηχανίας. Το ζήτημα αυτό εθίγη σαφέστατα στην τελική απόφαση των συμμάχων. Ωστόσο, ο Ρούτε επανέλαβε προφορικά και κάτι άλλο, το οποίο είχε αναφέρει πριν δέκα μέρες από την Ιταλία. Δηλαδή την αύξηση του χρόνου απασχόλησης στις αμυντικές βιομηχανίες. «Γνωρίζουμε ότι μας λείπει μια αμυντική βιομηχανική βάση που να παράγει επαρκώς», ανέφερε. Και συμπλήρωσε πως «έχουμε φανταστικές εταιρείες, αλλά πρέπει να θέσουμε σε λειτουργία τις επιπλέον γραμμές παραγωγής, πρέπει να θέσουν σε λειτουργία τις επιπλέον βάρδιες για να διασφαλίσουμε ότι παράγουμε τα πυρομαχικά και όλα τα άλλα, όλα τα είδη που χρειαζόμαστε». Επισημαίνεται πως στην Ελλάδα (στην οποία γίνονται πολλές κινήσεις ενίσχυσης της ντόπιας πολεμικής παραγωγής) τουλάχιστον, το καθεστώς των ωρών απασχόλησης στη βιομηχανία διέπεται από ένα συγκεκριμένο θεσμικό πλαίσιο. Η στήλη αναρωτιέται αν θα αλλάξει αυτό το πλαίσιο -με στόχο την επέκταση του χρόνου απασχόληση- «κατ’ εντολή» του ΝΑΤΟ και, φυσικά, αν μία τέτοια επέκταση θα μπορούσε να αφορά και άλλους κλάδους της βιομηχανίας και όχι μόνο. Τα ερωτήματα αυτά αφορούν στην ανίχνευση της νέας εποχής του ReArmEU 2030, δηλαδή της «πολεμικής οικονομίας» στην ΕΕ, η οποία δεν πιστεύουμε πως θα αφορά μόνο την αμυντική βιομηχανία και τις ένοπλες δυνάμεις…
Η τιμή της βενζίνης, ο ΕΦΚ και οι επιδόσεις του προϋπολογισμού
Κατά τ’ άλλα, με πολλά χαμόγελα πρέπει να υποδεχτήκαν στο οικονομικό επιτελείο την εκεχειρία στη Μέση Ανατολή. Κάτι φυσικά που είναι πολύ λογικό. Γιατί μπορεί να διατυμπανίζει κανείς σε κάθε τέτοια ευκαιρία πως είμαστε «θωρακισμένοι» αλλά η πραγματικότητα είναι άλλη, ειδικά για μία οικονομία που είναι εξαρτημένοι από τους φόρους, μεταξύ αυτών και τους έμμεσους… Και εξηγούμαστε: Από τις 13 Ιουνίου που ξεκίνησε η κρίση, η μέση τιμή της αμόλυβδης «τσίμπησε» ακόμα και 20 λεπτά το λίτρο (από 1,76 σε 1,96). Επιστημονικές έρευνες έχουν δείξει πως μια αύξηση 10% στην τιμή οδηγεί σε μείωση κατανάλωσης κατά 3–4%, που στην περίπτωση μας (+12,8%) μεταφράζεται σε περίπου 4–5,1% μείωση κατανάλωσης. Με την μέση ημερήσια κατανάλωσης βενζίνης στην Ελλάδα στα 8.281.000 λίτρα και με τον ΕΦΚ να αντιπροσωπεύει τα 70 λεπτά ανά λίτρο, χάνονται 231.000 – 290.000 ευρώ ανά ημέρα, ή 2,3–2,9 εκατ. ευρώ σε διάστημα 10 ημερών, αποκλειστικά από μία αύξηση 20 λεπτών… Οι υπολογισμοί είναι ενδεικτικοί του τι ζημιά μπορεί να πάθει το Δημόσιο σε περίπτωση που όχι μόνο διαρκέσει αλλά ενταθεί και άλλο η κρίση, και το πόσο… «θωρακισμένοι» είμαστε.
Πόσοι «λαγοί» θα βγουν από τον «καπέλο» της ηλεκτρονικής πληρωμής ενοικίων;
Αλλά δεν είναι μόνο τα καύσιμα και οι έμμεσοι φόροι πηγή δημοσίων εσόδων. Άλλη μια «δεξαμενή» είναι, ιδιαίτερα εσχάτως, η φοροδιαφυγή που παρατηρείται στις μισθώσεις ακινήτων. Το νέο νομοσχέδιο που κατέθεσε το ΥΠΟΙΚ προς διαβούλευση ολοκληρώνει τις «κυκλωτικές» κινήσεις για όσους ιδιοκτήτες νοικιάζουν «μαύρα». Πρόσφατα ψηφίστηκε η διάταξη για την επιστροφή ενοικίου, η οποία αυξάνει την πίεση στους εκμισθωτές να δηλώνουν την μίσθωση. Τώρα, δύο νέες διατάξεις ενισχύουν αυτή την στρατηγική: Η μία είναι η νομοθέτηση της υποχρεωτικής ηλεκτρονικής πληρωμής του ενοικίου, και η άλλη είναι το Μητρώο Ακινήτων. Πολυσυζητημένες και πολύ… διαφημισμένες κινήσεις από πλευράς οικονομικού επιτελείου, που πραγματικά, είναι αμφίβολο εάν αφήνουν πλέον άλλα περιθώρια στους επιτήδειους ιδιοκτήτες να συνεχίσουν το ίδιο τροπάρι. Οι εκτιμήσεις των ανθρώπων της οδού Νίκης κάνουν λόγο για πολλές χιλιάδες μισθώσεις οι οποίες θα βγουν στην επιφάνεια σαν… «λαγός από καπέλο», μεγιστοποιώντας έτσι τα δημόσια έσοδα από τον φόρο ενοικίου.
Σωστή η διευκόλυνση στους μετόχους – οφειλέτες Δημοσίου, αλλά προσοχή στα «παραθυράκια»
Την ίδια ώρα, σε σωστή κατεύθυνση είναι και η νέα ρύθμιση που επιτρέπει, υπό προϋποθέσεις, τη δυνατότητα μεταβίβασης περιουσίας από πρόσωπα συνδεδεμένα με εταιρείες που έχουν οφειλές στο Δημόσιο, καθώς δίνει λύση σε πραγματικά προβλήματα ανθρώπων που βρέθηκαν σε αδιέξοδο εξαιτίας τυπικών συμμετοχών ή ιστορικών δεσμών με επιχειρήσεις. Ωστόσο, όπως ισχύει με όλα τα πράγματα, θα κριθεί στην πράξη και από το πώς θα εφαρμοστεί, για να μην γίνει παραθυράκι για επιτήδειους που ενώ «φεσώνουν» το Δημόσιο, προστατεύουν και την προσωπική τους περιουσία. Οι ασφαλιστικές δικλείδες που προβλέπονται, όπως η ένταξη στον εξωδικαστικό ή το μερίδιο συμμετοχής κάτω του 5%, είναι ορθολογικές, αλλά η αποτελεσματικότητα τους μένει να φανεί. Γιατί ποιος εξασφαλίζει πως ο μέτοχος δεν θα μεταβιβάσει ένα ποσοστό της συμμετοχής του (π.χ. σε συγγενικό του πρόσωπο) προκειμένου να πέσει κάτω του 5% και να επωφεληθεί της ρύθμισης; Αλλά και αυτό να μην γίνει, η διάταξη και πάλι είναι πολύ ευνοϊκή για τους μεγαλομετόχους γιατί ακόμα και αν η συμμετοχή είναι μεγάλη, το ποσοστό παρακράτησης από την μεταβίβαση του ακινήτου πέφτει από το 70% στο… 7%!
Νέος διαγωνισμός της ΕΤΑΔ για την εκτίμηση δημόσιων ακινήτων
Παράλληλα, σε τροχιά εκσυγχρονισμού του χαρτοφυλακίου της δημόσιας περιουσίας μπαίνει η Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου (ΕΤΑΔ Α.Ε.), προκηρύσσοντας ανοικτό διαγωνισμό για την παροχή υπηρεσιών εκτίμησης της εύλογης αξίας (Fair Value) 92 ακινήτων της. Η πρωτοβουλία εντάσσεται στο πλαίσιο της συμμόρφωσης με τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς (IFRS), με τον προϋπολογισμό του έργου να ανέρχεται στις 190.000 ευρώ, χωρίς ΦΠΑ, για την περίοδο 2025–2026. Η ανάθεση θα γίνει βάσει της πλέον συμφέρουσας από οικονομική και τεχνική άποψη προσφοράς, ενώ οι ενδιαφερόμενοι καλούνται να υποβάλουν τις προσφορές τους έως τις 11 Ιουλίου 2025. Με τη διαδικασία αυτή, η ΕΤΑΔ επιδιώκει να ενισχύσει τη διαφάνεια και τη λογοδοσία στη διαχείριση της κρατικής ακίνητης περιουσίας, αυξάνοντας παράλληλα την αποτίμηση και την αξιοποίησή της. Στόχος είναι η σαφής εικόνα για την αξία του ενεργητικού του Δημοσίου, προκειμένου να προχωρήσουν στρατηγικές κινήσεις αξιοποίησης. Την ίδια στιγμή, δυναμικά παραμένει στο προσκήνιο η Alpha Real Estate Services, εταιρεία διαχείρισης ακινήτων του Ομίλου Alpha Bank, η οποία έχει ήδη αναλάβει καίριο ρόλο στο έργο οργάνωσης και αξιολόγησης του τεράστιου χαρτοφυλακίου της ΕΤΑΔ. Υπενθυμίζεται ότι από τα τουλάχιστον 70.000 ακίνητατης Εταιρείας, τα 36.000 θα περάσουν από διαδικασία χαρτογράφησης και αξιολόγησης, με τελικό στόχο την ανάδειξη 6.000 επιλεγμένων περιουσιακών στοιχείων. Από αυτά, θα προκριθούν τα 1.000 πλέον ελκυστικά για αξιοποίηση, βάσει εμπορικών, γεωγραφικών και αναπτυξιακών κριτηρίων.
Παπασταύρου: Παραμένει δημόσιο αγαθό το νερό, εξετάζουμε λύσεις για την έλλειψή του
«Είμαστε σε κατεύθυνση απόλυτης προστασίας του δημοσίου χαρακτήρα του νερού», τόνισε χθες στη Βουλή ο υπουργός περιβάλλοντος και ενέργειας, Σταύρος Παπασταύρου. Πλέον έχει εντοπιστεί το πρόβλημα στη χώρα μας μέσω σχετικών μελετών που πραγματοποιήθηκαν και αυτή την περίοδο εξετάζονται οι πιθανές λύσεις από διϋπουργική επιτροπή. Πάντως, σε αυτές δεν περιλαμβάνεται καμία ιδέα απεμπόλησης του δημοσίου χαρακτήρα του νερού, διευκρίνισε ο υπουργός.
