Σε δύο πυλώνες θα πατήσει το σχέδιο απομείωσης του ελληνικού χρέους που θα παρουσιαστεί τις επόμενες ημέρες, ξεκινώντας από την 1.1.2026 και για τα επόμενα πέντε χρόνια. Ο ένας είναι η «κατανάλωση» του υπολοίπου του δανείου, που απετέλεσε τον πυρήνα του περιβόητου «μαξιλαριού» και ο άλλος η διαφαινόμενη προσδοκία επιστροφής των χαμηλών – έως και αρνητικών – πραγματικών επιτοκίων στις ευρωπαϊκές αγορές.

Ο ΟΔΔΗΧ είναι κατά πως φαίνεται έτοιμος να δρομολογήσει ένα «πενταετές πλάνο» ολοκληρωτικής εξόφλησης του δεύτερου μισού του ακριβού πρώτου μνημονιακού δανείου των 52 δις ευρώ. Μετά την τελευταία πληρωμή μέσα στον Δεκέμβρη (5,3 δισ. ευρώ) φέτος, το δάνειο έχει μειωθεί και έχει ένα υπόλοιπό της τάξης των 26 δις ευρώ.

Το πενταετές πλάνο είναι να εξοφληθεί το υπόλοιπο αυτό μέχρι το 2031.

Το έδαφος πάνω στο οποίο θα γίνει αυτό, υπό τις παρούσες συνθήκες, φαίνεται ρεαλιστικό καθώς βασίζεται από την μία πλευρά σε κεφάλαια που υπάρχουν (το περιβόητο «μαξιλάρι») και από την άλλη σε ένα περιβάλλον στο οποίο η «τάση» εξέλιξης των πραγματικών επιτοκίων διαγράφεται ευνοϊκά αρνητική (προς τα κάτω).

Σε πρόσφατο σχόλιο στα Οικονοκλαστικά (15/12/2025) «Γιατί το «κόστος» του χρήματος (επιτόκια) θα μειωθεί ακόμα περισσότερο μέσα στο 2026», παρουσιάστηκαν οι αντικειμενικοί λόγοι αυτής της τάσης.

Να υπενθυμίσουμε στο σημείο αυτό ότι στο πλαίσιο του τρίτου μνημονίου είχε συμπεριληφθεί η δέσμευση να διατηρήσει η Ελλάδα ένα «μαξιλάρι» διαθέσιμων πόρων για να αντιμετωπίσει την οποιαδήποτε … στραβοτιμονιά στην πορεία του προγράμματος. Η βάση αυτού του μαξιλαριού ήταν ένας δανειακός πόρος 16 δις ευρώ που οι κυβερνήσεις από την τελευταία του Τσίπρα μέχρι και την σημερινή του Μητσοτάκη είχαν υπερδιπλασιάσει με εγχώριους πόρους σε επίπεδα που σε κάποιες στιγμές στιγμές ξεπερνούσε τα 42 – 43 δις ευρώ. Ήταν κάτι σαν «εγγύηση» της μεσοπρόθεσμης βιωσιμότητας του χρέους και αποτέλεσε βασικό εχέγγυο για τις βελτιώσεις στην διαβάθμιση της πιστοληπτικής αξιολόγησης του χρέους (σε συνδυασμό με την απαλλαγή των τραπεζών από τα κόκκινα δάνεια μέσω του Ηρακλή).

Από το μαξιλάρι αυτό λοιπόν ήρθε η ώρα να χρησιμοποιηθεί το δανειακό υπόλοιπο από 1/1/2026 και σταδιακά με κάτι περισσότερο από 5 δις ευρώ ετησίως να εξοφληθεί πρόωρα το 2031 το διακρατικό δάνειο (GLF) των 52 δις ευρώ. Κάτι που όλες οι χώρες της Ε.Ε. βλέπουν με πολύ καλό μάτι γιατί αυτά είναι κάποια δισ. που «λείπουν» από τους προϋπολογισμούς τους και τους τα επιστρέφει το ελληνικό δημόσιο πολύ πριν λήξει η … επιταγή.

Πρέπει εδώ να πούμε όμως ότι αυτή η προεξόφληση πέραν της ενίσχυσης της εικόνας βιωσιμότητας του χρέους και της καθαυτό μείωσής του, έχει και ένα άλλο καλό. Αφήνει στο ελληνικό δημόσιο, δηλαδή στον ΟΔΔΗΧ διαθέσιμα όλα τα assets των «εγγυήσεων» που είχε πληρώσει για να διασφαλιστεί το διακρατικό δάνειο. Και αυτά είναι σημαντικά ποσά που έρχονται να ενισχύσουν το εύρος της ετήσιας ικανότητας αποπληρωμής χρέους.   

Βέβαια το χρηματοδοτικό πρόγραμμα της επόμενης χρονιάς που αναμένεται να εκδοθεί και να παρουσιαστεί τα επόμενα 24ωρα αναγκαστικά θα προβλέπει περαιτέρω μείωση των ταμειακών διαθεσίμων του «μαξιλαριού». Και κάποιες επιπλέον … εκπλήξεις που θα τις μάθουμε εν καιρό μέσα στο 2026, μάλλον εκεί γύρω στην άνοιξη.

Με αυτά και με αυτά στις αρχές της επόμενης δεκαετίας – καλώς εχόντων των πραγμάτων – η αναλογία χρέους προς το ΑΕΠ θα έχει μειωθεί πλέον αρκετά κάτω από το όριο του 120%.

Το σημαντικό εδώ είναι ότι η διαδικασία αυτή, αν δεν υπάρξει κάποιο νέο ανεξέλεγκτο κύμα πληθωριστικών πιέσεων στις διεθνείς αγορές, θα κινηθεί σε ένα περιβάλλον στο οποίο κάθε ενδιάμεση δυσκολία θα μπορεί να αντιμετωπισθεί σε ένα περιβάλλον χαμηλότερων επιτοκίων. Αυτός ο «αφανής» δεύτερος πυλώνας του πενταετούς πλάνου απομείωσης του χρέους, ίσως αποδειχθεί τελικά πολύ περισσότερο πολύτιμος από όσο αρχικά υπολογίζεται…