Έχει κυλίσει ο χρόνος μετά την ανακοίνωση του πακέτου της συμφωνίας για τους δασμούς μεταξύ ΗΠΑ και Ε.Ε.. Πράγμα που επιτρέπει μία περισσότερο ψύχραιμη ανάλυση των πραγματικών δεδομένων αυτής της «συμφωνίας» η οποία καταγράφει απλώς την απόφαση του ενός εκ των δύο συμβαλλομένων, εκείνη των ΗΠΑ.
Χωρίς να θέλουμε να γίνουμε κουραστικοί, υπενθυμίζουμε ότι η συμφωνία αυτή επιβάλει δασμούς 15% στα ευρωπαϊκά προϊόντα, αλλά διατηρεί και τους δασμούς του 25% για τον χάλυβα και το αλουμίνιο. Επιπλέον «επιβάλει» την σχεδόν αποκλειστική προμήθεια/εξάρτηση της Ε.Ε. από το αμερικανικό φυσικό αέριο LNG (τέσσερεις φορές ακριβότερο από το ρωσικό και τρείς φορές ακριβότερο από όσο το πληρώνουν οι αμερικανοί).
Ακόμα περισσότερο προβλέπει επενδύσεις 600 δις. Δολ. από την Ε.Ε. στις ΗΠΑ, ενώ παράλληλα διασφαλίζει ότι το 40% – 45% των εξοπλιστικών δαπανών της Ε.Ε. τα επόμενα χρόνια θα προέρχεται από τις ΗΠΑ. Όλα αυτά σε μία Ευρώπη της οποίας οι βασικές οικονομίες (Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, κ.λ.π.) βρίσκονται στα όρια της οικονομικής στασιμότητας το 2025.
Οι πλειονότητα των αναλυτών – και στα αμερικανικά ΜΜΕ – συγκλίνει στο ότι η συμφωνία αυτή είναι αδύνατο να υλοποιηθεί από τις Βρυξέλλες χωρίς δραματικές ζημιές στην Ε.Ε.
Πέραν όμως αυτής της λογικής στα συμπεράσματα των μέχρι στιγμής αναλύσεων, μιας λογικής που υποστηρίζεται από το επιχείρημα – ότι το μη χείρον βέλτιστον – που προβάλει η Κομισιόν, υπάρχουν και δύο άλλες πλευρές συνεπειών. Δύο πλευρές των οποίων η δυναμική μπορεί να αποδειχθεί ισχυρότερη όσο αφορά τις συνέπειες της συμφωνίας.
Η μία αφορά στο γεγονός ότι πριν καν στεγνώσει το μελάνι της «συμφωνίας» η πλειονότητα των 27 χωρών της Ε.Ε. αναζητά, μέσω διμερών διαπραγματεύσεων με τις ΗΠΑ, «προσαρμογές» στο αρχικό πλαίσιο της συμφωνίας με ιδιαίτερες διευκολύνσεις.
Αυτή την εβδομάδα για παράδειγμα, ο γερμανός καγκελάριος ξεκινάει συζητήσεις με τον αμερικανό ΥΠΟΙΚ κ. Μπέσσεντ για «προσαρμογές» που θα αφορούν στην Γερμανία. Ανάλογη διαδικασία βρίσκεται σε εξέλιξη από την πλευρά της Ιταλίας, ενώ η Γαλλία «βλέπει» την ίδια διαδικασία με κάπως πιο επιθετικό τρόπο βάζοντας στο τραπέζι το ενδεχόμενο για μονομερή «αντίμετρα». Σιωπηρά ήδη πριν από την ανακοίνωση της συμφωνίας είχε κινηθεί στην ίδια κατεύθυνση η Ολλανδία, ενώ η πλειονότητα των χωρών μελών πλευρίζει τους αμερικανούς πρέσβεις με ανάλογες προτάσεις.
Μεταξύ αυτών και η Ελλάδα που εκ των υστέρων ψάχνεται για να δει τι μπορεί να αλλάξει με τα αγροτοδιατροφικά προϊόντα.
Η «λογική» αυτών των διμερών διαπραγματεύσεων περιλαμβάνει είτε τιμωρητικά αντίμετρα όπως π.χ. «λέει» η Γαλλία, είτε διμερή ανταλλάγματα όπως ισχύει για τις περισσότερες εμπλεκόμενες χώρες.
Με άλλα λόγια ο Τραμπ, με την μονομερή ανακοίνωση της συμφωνίας για τους δασμούς και τις άλλες δεσμεύσεις, έχει δρομολογήσει την πραγματική διαδικασία, που είναι περίπου 27 διαφορετικές διμερείς διαπραγματεύσεις με την κάθε χώρα μέλος της Ε.Ε. ξεχωριστά. Το που θα καταλήξουν οι διμερείς αυτές διαπραγματεύσεις έχει ιδιαίτερη σημασία γιατί τελικά η υλοποίησή τους οδηγεί σε ακόμα μεγαλύτερη «από-σύγκλιση» της (ζητώ συγνώμη για την λεκτικό βαρβαρισμό) Ε.Ε.
Πράγμα που σημαίνει ότι στο τέλος αυτής της διαδικασίας και εφ’ όσον δεν προκύψουν άλλα γεγονότα και εκπλήξεις, θα έχουμε λιγότερη «Ενωμένη Ευρώπη» από όση είχαμε στις αρχές του χρόνου.
Και αυτό θα έχει προκύψει με την – μέσω των διμερών συμφωνιών – αυτοδύναμη επιλογή των χωρών μελών της Ε.Ε. για ειδικό καθεστώς συναλλαγών με τις ΗΠΑ. Αυτό βέβαια θα πηγαίνει χέρι – χέρι με την σχεδόν ολοκληρωτική ενεργειακή εξάρτηση των χωρών μελών από τις ΗΠΑ.
Οι συνέπειες είναι προφανείς και ο αναγνώστης μπορεί να τις… φανταστεί.
Η άλλη συνέπεια αφορά στην πραγματικότητα την ίδια διαδικασία, αλλά από μία άλλη πλευρά, την νομισματική.
Ας δούμε πως έχουν τα «δεδομένα» που παίρνει ως βάση η ΕΚΤ. Στην Ε.Ε. και ειδικά στην Ευρωζώνη, η οικονομική επιβράδυνση (μαζί με αλλαγές στον τρόπο υπολογισμού του πληθωρισμού) έχει συμβάλει στην συρρίκνωση του ΔΤΚ στο 2%. Στην βάση αυτή η ΕΚΤ έχει συρρικνώσει το δανειακό κόστος του χρήματος σε Ευρώ στο 2%. Αυτό σημαίνει ότι έχει ήδη σχεδόν εξαντλήσει τα περιθώρια μείωσης των επιτοκίων, δηλαδή έχει σχεδόν εξαντλήσει την δυνατότητά της να διευκολύνει σε νομισματικό επίπεδο την οικονομία.
Όμως ακόμα και έτσι η πραγματική σχέση της οικονομίας των ΗΠΑ με εκείνη της Ε.Ε. όπως εκφράζεται στις αγορές συναλλάγματος έχει οδηγήσει σε μία υποτίμηση του δολαρίου σε επίπεδα 14% – 15% από τις αρχές του έτους.
Με δεδομένο ότι ο Τράμπ θα απαλλαχθεί από τον Τζ. Πάουελ την ερχόμενη άνοιξη – αν αυτό δεν συμβεί πιο σύντομα – η νομισματική πραγματικότητα θα γίνει ακόμα πιο πιεστική για την Ε.Ε., αφού στις ΗΠΑ η μείωση των επιτοκίων από το 4% – 4,25% που είναι σήμερα έχει σαφώς πολλαπλάσια περιθώρια να συμβεί από ότι στην Ευρωζώνη.
Αυτό προδικάζει μία ακόμα μεγαλύτερη υποτίμηση του δολαρίου χωρίς σοβαρά περιθώρια «άμυνας» από την ΕΚΤ. Αυτός άλλωστε είναι και ο πραγματικός λόγος που η ΕΚΤ δηλώνει έτοιμη να διακόψει την μείωση των επιτοκίων και του κόστους του χρήματος. Περιμένει να δει πως θα κινηθεί η Fed μετά τον Πάουελ για να δει τα νέα «δεδομένα» της συναλλαγματικής ισοτιμίας δολαρίου – Ευρώ η οποία επηρεάζει αυξητικά σε πολύ υψηλό βαθμό τους πραγματικούς δασμούς πέραν του 15%.
Αυτή η επικείμενη αλλαγή στην νομισματική πολιτική της ΕΚΤ στο κόστος του χρήματος, όποια κατεύθυνση και αν θα έχει, πρόκειται να «ενεργοποιηθεί» σε μία Ε.Ε. η οποία βαδίζει ήδη στο μονοπάτι της «από-σύγκλισης» και της διαφοροποίησης των οικονομιών της, πολλαπλασιάζοντας τις φυγόκεντρες δυνάμεις στο εσωτερικό της…
Σ’ αυτή τη διαδικασία πρέπει στο μεταξύ να συνυπολογίσει κανείς και τις συνέπειες που αυτές οι διμερείς «συμφωνίες» που επιδιώκουν οι 27 με την Ουάσιγκτον, θα έχουν στις σχέσεις της Ε.Ε. με την Κίνα, τον άλλο μεγάλο εμπορικό εταίρο. Το επιπλέον αυτό στοιχεί κάνει πιο εύκολο να αντιληφθεί κανείς ότι ο στόχος του Τραμπ με την πρόσφατη συμφωνία με την Φον Ντερ Λάινεν, έχει μεν να κάνει με τους ονομαστικούς δασμούς. Αλλά πολύ περισσότερο έχει να κάνει με την αποσύνθεση της Ενωμένης Ευρώπης.
Όπως άλλωστε έχει πολλές φορές δηλώσει χωρίς να τον λαμβάνουν οσο πρέπει στα σοβαρά οι ευρωπαίοι ηγέτες, εκτός βέβαια και αν κάποιοι εξ αυτών έχουν ήδη αποδεχθεί σιωπηρά αυτή την σκοπιμότητα και απλώς την ακολουθούν…
