Κανείς δεν αμφιβάλλει ότι οι γεωπολιτικές διεκδικήσεις και ανταγωνισμοί που το 2025 έδειξαν ότι βρίσκονται σε εκρηκτική ένταση διεθνώς, έχουν πίσω τους την ανεξέλεγκτη δυναμική της οικονομίας. Εξού και η ανάγκη να την παρακολουθεί κανείς προσεκτικά.
Όμως το 2025 η οικονομία βρίσκεται ήδη σε … πόλεμο. Άλλωστε όπως έλεγε και ο θεωρητικός της τέχνης του πολέμου Κλαούζεβιτς στο έργο του «περί Πολέμου», ο πόλεμος δεν είναι άλλο από πολιτική (οικονομία) με άλλα μέσα… (σ.σ. η ακριβής φράση του Πρώσου στρατηγού και θεωρητικού είναι «Ο πόλεμος δεν είναι παρά η συνέχεια της πολιτικής με άλλα μέσα»).
Και αυτός ο πόλεμος, τουλάχιστον στο ευρωπαϊκό έδαφος δείχνει πως εκτός απροόπτου θα περάσει και στο 2026, παρά την σχετική ειρηνευτική διαδικασία σε εξέλιξη. Αναφερόμαστε βέβαια στην «ειρηνευτική διαδικασία» για τον πόλεμο της Ουκρανίας που ειδικά τις τελευταίες ημέρες βρίσκεται στο πιο κρίσιμο σημείο της μέχρι σήμερα.
Η Ρωσία υποστηρίζει ότι η Ουκρανία επιχείρησε επίθεση με 91 drones στην προεδρική κατοικία του Πούτιν στο Valdai, το Κίεβο απορρίπτει την κατηγορία ως «πλήρη επινόηση» για να ναυαγήσει η διπλωματική προσπάθεια. Αλλά όσα έχουν συμβεί στο σχετικά πρόσφατο παρελθόν (Nord Stream, συνομιλίες στην Κωνσταντινούπολη, Μινσκ παλιότερα, κ.λ.π.) δείχνουν ότι ασφαλώς και υπάρχουν κάποιοι που δεν θέλουν να προχωρήσει η διαπραγμάτευση για ειρήνη. Μετά από αυτά ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας Λαβρόφ ανακοίνωσε άμεσα «αναθεώρηση» της ρωσικής θέσης και απειλή για «αντίποινα», ενώ ο Τραμπ δήλωσε «πολύ θυμωμένος» επικρίνοντας ευθέως την Ουκρανία. Ο Ζελένσκι αντέκρουσε χαρακτηρίζοντας το περιστατικό «τυπικά ρωσικά ψέματα».
Πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι το «επεισόδιο» ήρθε μετά τις πρόσφατες δηλώσεις Τραμπ-Ζελένσκι ότι βρίσκονται «στο 90%» μιας συμφωνίας. Τωρα πλέον τα πράγματα φαίνεται να άλλαξαν και η σχετική διαδικασία πάτησε «pause»… Η Ρωσία ζητά αλλαγές στο ειρηνευτικό πλαίσιο που το Κίεβο απορρίπτει και θεωρεί μη διαπραγματεύσιμο. Η Ουκρανία απαιτεί εγγυήσεις ασφαλείας έως 50 ετών, ενώ η Μόσχα επιμένει σε πλήρη έλεγχο του Ντονμπάς και αποκλείει προσωρινή εκεχειρία.
Τι μπορεί λοιπόν να ακολουθήσει μετά από όλα αυτά λίγο πριν μπεί το 2026; Σύμφωνα με τις αναλύσεις που έχουν δει το φως της δημοσιότητας στα αμερικανικά κυρίως «Think Tank» τρία είναι τα πιθανά σενάρια:
Σενάριο Πρώτο: Κατάθεση ενός νέου τροποποιημένου σχεδίου που να επιτρέπει και στις δύο πλευρές να δείχνουν στο εσωτερικό τους τουλάχιστον ότι δεν κάνουν πίσω από τις αρχικές απαιτήσεις, με στο να ξεμπλοκάρει η διαπραγματευτική διαδικασία. Δύσκολο βέβαια αλλά στην διπλωματία όλα… γίνονται. Το Κίεβο θα μετριάσει τις απαιτήσεις για εγγυήσεις και εδαφικό, η Μόσχα θα μπορούσε να αποδεχτεί κάποιο μηχανισμό «ασφάλειας» με έμμεση ή άμεση αμερικανική εγγύηση. Ωστόσο, οι Συμφωνίες του Μινσκ απέτυχαν με παρόμοιο τρόπο, και το επεισόδιο με τα drones δείχνει πόσο εύθραυστη μπορεί να είναι ακόμα και μια τέτοια «πρόοδος» στις διαπραγματεύσεις.
Σενάριο Δεύτερο: Ενδεχόμενο πάγωμα της σύγκρουσης χωρίς όμως επίσημη συμφωνία. Οι στρατιωτικές επιχειρήσεις σταδιακά «μειώνονται» σε ένταση, αλλά δεν σταματούν, η Ουκρανία παραμένει διχοτομημένη de facto, και η Δύση (δηλαδή η Ευρώπη) συνεχίζει να πληρώνει τον «λογαριασμό» χωρίς άμεση στρατιωτική εμπλοκή. Η Ευρώπη σ’ αυτή την περίπτωση συνεχίζει να διαχειρίζεται μία μόνιμη πλέον «γκρίζα ζώνη» με ενεργειακές επιπτώσεις, προσφυγικές ροές και διαρκή γεωπολιτική αβεβαιότητα, όπως συμβαίνει σε άλλα «μέτωπα» (Γεωργία, Ναγκόρνο-Καραμπάχ, κ.λ.π.).
Σενάριο Τρίτο: Κατάρρευση των διαπραγματεύσεων και κλιμάκωση των συγκρούσεων στο γιγάντιο μέτωπο από τον Βορά έως και τον Νότο της Ουκρανίας και με νέους πιθανώς στόχους όπως η Οδυσσός, όπως ακούγεται τελευταία… Το σενάριο αυτό υποστηρίζουν πολλοί αναλυτές που θεωρούν ότι πιστεύουν ότι το επεισόδιο με τα drones, όποιος και αν το έκανε, είναι η αναγκαία συνθήκη για να ναυαγήσει η διπλωματική διαδικασία χωρίς ο Πούτιν να φέρει ευθύνη απέναντι στον Τραμπ και στις μεταξύ τους συνεννοήσεις. Η απειλή Λαβρόφ για «αντίποινα» υποδηλώνει ότι η κλιμάκωση παραμένει πλέον εξαιρετικά πιθανή, αν δεν μεσολαβήσει κάποια μεγάλης κλίμακας «παρέμβαση» από πλευράς Τραμπ.
Με όσα εμείς οι απλοί θνητοί γνωρίζουμε από τις δημόσιες δηλώσεις όταν τις διαβάζουμε στο «φως» των όσων έχουν μέχρι σήμερα συμβεί, το βασικό εμπόδιο παραμένει το ότι η Ρωσία ζητά πλήρη έλεγχο του ρωσόφωνου Ντονμπάς και Ζαπορίζια, ενώ η Ουκρανία αρνείται παραχώρηση εδάφους χωρίς εγγυήσεις που για την Μόσχα είναι απαράδεκτες. Με άλλα λόγια χωρίς ουσιαστική μετατόπιση, το μόνο που μπορεί να συμβεί είναι είτε εύθραυστη πρόοδος με συνεχείς αναταράξεις, είτε παρατεταμένη «παγωμένη» σύγκρουση. Ίσως κάποιο «μήνυμα» υπάρξει ανάμεσα στις γραμμές του Πρωτοχρονιάτικού μηνύματος του Τράμπ, αλλά και αυτό μοιάζει πλέον ολοένα και λιγότερο πιθανό…
