Ο τελευταίος των μεγάλων που γνώρισε η Ελλάδα, ο Μίκης Θεοδωράκης, αναπαύεται πλέον στην αγκαλιά της κρητικής γης. Όπως ήταν η τελευταία του επιθυμία, τάφηκε στον Γαλατά Χανίων, στο χωριό που γέννησε τον παππού και τον πατέρα του, το χωριό των παιδικών του χρόνων και το μέρος που εμπνεύστηκε και συνέθεσε τον Επιτάφιο.
Όλη η Ελλάδα ήταν εκεί για να πει το τελευταίο αντίο στον Μίκη Θεοδωράκη. Για να τον συνοδεύει όπως ο ίδιος ήθελε στην τελευταία του κατοικία, στο χωριό Γαλατάς Χανίων, δίπλα στους γονείς του Γιώργο και Ασπασία και τον αδερφό του Γιάννη.
Οι καμπάνες σώπασαν πια. Και ο «αντρειωμένος» αναπαύεται στην αγκαλιά της γης της Κρήτης. Εκεί που ήθελε, εκεί όπου ήταν η τελευταία του επιθυμία.
«Αρχάγγελο της Ρωμιοσύνης» τον αποκάλεσε, αποχαιρετώντας τον, ο δήμαρχος Χανίων. Η κόρη του, η Μαργαρίτα του, αντί επικήδειου επέλεξε να του τραγουδήσει (χωρίς μουσική) το «Παληκάρι». Το τραγούδι που έγραψε (στίχους και μουσική) εκείνος και ερμήνευσε πρώτος ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης. «Θα είσαι για πάντα ζωντανός στις καρδιές των ανθρώπων, περισσότερο στη δική μου καρδιά» είπε η Μαργαρίτα Θεοδωράκη.
Κι όταν η κηδεία τελείωσε, το πλήθος του κόσμου που βρισκόταν έξω από την εκκλησία, φώναξε για πολλοστή φορά «αθάνατος» και η πομπή προς το νεκροταφείο του χωριού ξεκίνησε υπό τους ήχους του ριζίτικου «Τον αντρειωμένο μην τον κλαις» και συνεχίστηκε με την πομπή να τραγουδά «Η ζωή τραβάει την ανηφόρα».
«Τον αντρειωμένο μην τον κλαις
όσο κι αν αστοχήσει
μα αν αστοχήσει μια και δυο
πάλι αντρειωμένος θα ‘ναι,
πάντα είν’ η πόρτα του ανοιχτή…».
Όταν η πομπή έφτασε στο κοιμητήριο, στην ταφή επιτράπηκε να περάσουν μόνο τα μέλη της οικογένειας, η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου και η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη.
Όταν το φέρετρο με τον Μίκη Θεοδωράκη τάφηκε, ο Δημήτρης Μπάσης, η Πέγκυ Ζήνα, η Μελίνα Ασλανίδου και τα μέλη της ορχήστρας «Μίκης Θεοδωράκης» ερμήνευσαν το «Μάνα μου και Παναγιά (Κλαίει η μάνα μου στο μνήμα)», άλλο ένα τραγούδι που είχε ερμηνεύσει πρώτος ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης. Και στη συνέχεια τραγούδησαν το «Περιγιάλι».
Και υπό τους ήχους του «Ζορμπά» του, με χειροκροτήματα και την ιαχή «Αθάνατος», οι στιγμές συγκίνησης συνεχίστηκαν.
Χιλιάδες στο αντίο στον Μίκη Θεοδωράκη
Από το πρωί της Πέμπτης (09.09.2021) όταν η σορός του Μίκη Θεοδωράκη έφτασε στο λιμάνι της Σούδας με το πλοίο της γραμμής (κι αυτό τελευταία επιθυμία του ήταν), πολύς κόσμος ήταν σε κάθε βήμα εκεί για να φωνάζει «αθάνατος», για να τραγουδάει τα τραγούδια του, για να δακρύσει για την απώλειά του.
Χιλιάδες κόσμου στην πομπή από το λιμάνι στη Δημοτική Αγορά Χανίων κι από εκεί στον Μητροπολιτικό ναό. Ήταν τόσος ο κόσμος που το λαϊκό προσκύνημα παρατάθηκε για λίγη ώρα.
Η σορός του μεγάλου μουσικοσυνθέτη έφτασε στον Ιερό Ναό του Αγίου Νικολάου στο Γαλατά Χανίων λίγο πριν τη μία το μεσημέρι και πάλι με ριζίτικα, μουσικές που έγραψε ο ίδιος και την ιαχή «αθάνατος» να συνοδεύουν τη σορό.
Στην εξόδιο ακολουθία χοροστάτησε ο μητροπολίτης Κυδωνίας και Αποκορώνου Δαμασκηνός, ενώ παραβρέθηκαν ιεράρχες από όλη την Κρήτη.
Η εξόδιος ακολουθία έγινε παρουσία της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου, του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, του προέδρου της Βουλής Κώστα Τασούλα, του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξη Τσίπρα, του γγ της ΚΕ του ΚΚΕ Δημήτρη Κουτσούμπα και μελών της οικογενείας του.
Για το ύστατο χαίρε στον Μίκη Θεοδωρακη στο Γαλατά Χανίων βρέθηκαν επίσης η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη Τάκης Θεοδωρικάκος βουλευτές όλων των κομμάτων, ο περιφερειάρχης Κρήτης Σταύρος Αρναουτάκης, δήμαρχοι και εκπρόσωποι τοπικών φορέων του νησιού.
Παρόντες ήταν επίσης οι Αλέκα Παπαρήγα, Παύλος Πολάκης, ο Γιώργος Νταλάρας κ.α.
Για λόγους που επέβαλαν τα μέτρα προστασίας για τον κορονοϊό, το μεγαλύτερο μέρος όσων έχουν συγκεντρωθεί για να αποχαιρετίσουν τον Μίκη Θεοδωράκη, όπως οι συγχωριανοί του, παρατάχθηκαν περιμετρικά του ναού και με δάκρυα στα μάτια αποχαιρέτισαν -όπως είπαν- «έναν δικό τους άνθρωπο».
Κυριάκος Μητσοτάκης: Το τελευταίο ταξίδι του οικουμενικού Έλληνα
Μετά το τέλος της κηδείας, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης δήλωσε: «Η Κρήτη υποδέχεται σήμερα στο τελευταίο του ταξίδι τον μεγάλο οικουμενικό Έλληνα της Ρωμιοσύνης. Ο Μίκης Θεοδωράκης έζησε μια ζωή γεμάτη πάθος και ένταση. Μετέτρεψε την μουσική από ατομική εμπειρία σε πρόταγμα για συλλογική δράση. Υπηρέτησε με συνέπεια και πάθος τις αξίες της ελευθερίας, της δικαιοσύνης, αλλά προπάντων της ενότητας των Ελλήνων.
Αποχαιρετούμε σήμερα όπως του αξίζει, τον τελευταίο μεγάλο Έλληνα του 20ού αιώνα.
Τα τραγούδια του θα τα σιγοψιθυρίζουμε και θα τα τραγουδάμε εμείς, τα παιδιά μας και τα εγγόνια μας, σε ανάμνηση αυτού του μεγάλου, του σπουδαίου, του μοναδικού Έλληνα της Ρωμιοσύνης».
Δημήτρης Κουτσούμπας: Συνεχίζουμε τον αγώνα
Ο γ.γ. του ΚΚΕ Δημήτρης Κουτσούμπας δήλωσε νωρίτερα, όταν βρέθηκε στο σπίτι του Μίκη Θεοδωράκη: «Αποχαιρετάμε τον Μίκη. Βρισκόμαστε εδώ για να υλοποιήσουμε την τελευταία του επιθυμία. Ήδη η σορός του βρίσκεται στην αγαπημένη του Κρήτη, στη Μητρόπολη. Θα έρθει εδώ σε λίγο, θα ταφεί στα προγονικά του χώματα. Αυτή ήταν η τελευταία του επιθυμία. Κι εμείς συνεχίζουμε τον αγώνα, το τραγούδι. Με τα τραγούδια αυτά που μας έμαθε από μικρά παιδιά και θα που τα συνεχίζουν τα παιδιά μας, θα τα συνεχίσουν τα εγγόνια μας. Θα τα τραγουδάει όλη η Ελλάδα κι όλος ο κόσμος».