Το δόγμα «Πρώτα η Αμερική» του Ντόναλντ Τραμπ και η απευθείας συνεννόηση με τον Βλαντιμίρ Πούτιν για την Ουκρανία αφήνοντας στην.. απ’ έξω την Ευρώπη αναγκάζουν την ΕΕ να «ενηλικιωθεί» όσον αφορά τη δική της ασφάλεια και άμυνα, σημειώνει σε άρθρο γνώμης του το Politico.
Με την επιστροφή του Αμερικανού προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών, Ντόναλντ Τραμπ, η Ευρώπη βρίσκεται επιτέλους αντιμέτωπη με την ευκαιρία να οικοδομήσει μια πραγματική Ευρωπαϊκή Αμυντική Ένωση. Με λίγα λόγια ήρθε η ώρα η Ευρώπη να συγκεντρώσει τους στρατούς της σε μια αληθινή Ευρωπαϊκή Αμυντική Ένωση.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Παρά τα διάφορα επιτεύγματα της Κοινής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας της ΕΕ όλα αυτά τα χρόνια – συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης όχι λιγότερων από 40 αποστολών και επιχειρήσεων για τη διαχείριση κρίσεων και την ειρηνευτική διατήρηση σε όλο τον κόσμο – η Ένωση συνέχισε να βασίζεται στην αμυντική ομπρέλα που της παρέχουν το ΝΑΤΟ και οι Ηνωμένες Πολιτείες για την εδαφική της άμυνα.
Υπήρχαν καλοί λόγοι για αυτό. Εξάλλου, η αποστολή του ΝΑΤΟ είναι η συλλογική ασφάλεια της ευρωατλαντικής περιοχής, και οι περισσότερες χώρες-μέλη της ΕΕ είναι επίσης μέλη της Συμμαχίας. Ως εκ τούτου, πολλοί θεωρούσαν ότι η ανάδειξη της ΕΕ σε κύριο πάροχο ασφάλειας θα ήταν μια περιττή επανάληψη, αν όχι μια πιθανή αιτία επικίνδυνης σύγχυσης στη γραμμή διοίκησης σε περίπτωση επίθεσης.
Ωστόσο, είναι επίσης αλήθεια ότι η Συνθήκη της ΕΕ προβλέπει τη σύσταση κοινής άμυνας (όσο αόριστα κι αν ορίζεται) και την αμοιβαία συνδρομή μεταξύ των κρατών-μελών σε περίπτωση επίθεσης. Επιπλέον, για την Ευρώπη, το ΝΑΤΟ έχει σε μεγάλο βαθμό σημαίνει πολιτική και αμυντική-βιομηχανική εξάρτηση από την Ουάσινγκτον.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Όπως και να έχει, είναι σαφές ότι οι τρέχουσες συνθήκες – συμπεριλαμβανομένου του τι συνέβη κατά την προετοιμασία και κατά τη διάρκεια της Διάσκεψης Ασφαλείας του Μονάχου – αναγκάζουν την Ευρώπη να «ενηλικιωθεί» όσον αφορά τη δική της ασφάλεια και άμυνα.
Αλλά τι πρέπει να κάνει η ΕΕ για να οικοδομήσει τη δική της αμυντική ένωση;
Οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν ήδη μετατοπίσει τo ενδιαφέρον τους από την Ευρώπη προς την περιοχή Ινδο-Ειρηνικού επί προεδρίας Μπαράκ Ομπάμα. Η Ουάσινγκτον θεωρεί την Κίνα κι όχι τη Ρωσία ως τον άμεσο στρατηγικό της αντίπαλο – ακόμα και μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Μπορεί επίσης να πει κανείς ότι ακόμα και η υποστήριξη του προκατόχου του Τραμπ, Τζο Μπάιντεν, προς την Ουκρανία θα μπορούσε να ήταν ισχυρότερη, ταχύτερη και πιο συνεπής.
Τώρα, αρκεί να προσθέσει κανείς σε αυτό έναν πρόεδρο που ενδεχομένως είναι πρόθυμος να επιβάλει μια κακή εκεχειρία, η οποία θα είχε τρομερές συνέπειες για την ασφάλεια της Ευρώπης, και που είναι επίσης σκεπτικιστής απέναντι στο ΝΑΤΟ, φτάνοντας στο σημείο να απειλήσει την εγκατάλειψη συμμάχων που «δεν πληρώνουν» — για να μην αναφερθούν οι επεκτατικές του βλέψεις έναντι άλλων μελών του ΝΑΤΟ, όπως ο Καναδάς και η Δανία.
Από την πλευρά της Ευρώπης, υπάρχει φυσικά ο πειρασμός να επικεντρωθεί μόνο σε θέματα όπως η κοινή παραγωγή όπλων ή η εξαίρεση των αμυντικών δαπανών από το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης — όπως συνέβη στην τελευταία άτυπη συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Αυτό έχει λογική. Σίγουρα, η ΕΕ πρέπει να ενισχύσει τις ικανότητές της και τη βάση της αμυντικής της βιομηχανίας, και καθώς οι αμυντικές δαπάνες αυξάνονται σε πρωτοφανή επίπεδα, πρέπει να ξοδεύουμε καλύτερα, από κοινού και ευρωπαϊκά.
Προς το παρόν, τα κράτη-μέλη της ΕΕ ξοδεύουν περίπου το 1/3 από ό,τι οι ΗΠΑ για την άμυνα, αλλά η Ευρώπη διαθέτει μόνο το 10% των δυνατοτήτων της Αμερικής. Επιπλέον, ο αμυντικός σχεδιασμός και τα προϊόντα της ΕΕ εξακολουθούν να είναι σε μεγάλο βαθμό κατακερματισμένα σε εθνικό επίπεδο, πράγμα που σημαίνει ελλείψεις σε ορισμένες ικανότητες, επαναλήψεις σε άλλες, προβλήματα διαλειτουργικότητας, εξαρτήσεις από ξένους προμηθευτές και αναποτελεσματικές δαπάνες. Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Άμυνας, αυτή η έλλειψη συνεργασίας συνεπάγεται ετήσια απώλεια τουλάχιστον 25 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Χρειάζεται μια προσέγγιση συγκέντρωσης και διαμοιρασμού σε όλους τους τομείς, συμπεριλαμβανομένης της κοινής έρευνας, ανάπτυξης και προμήθειας οπλικών συστημάτων. Για να γίνει αυτό, το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Αμυντικής Βιομηχανίας πρέπει να εγκριθεί άμεσα από τους συννομοθέτες. Ο συντονισμένος επενδυτικός σχεδιασμός θα μπορούσε να καταλυθεί από τον προϋπολογισμό της ΕΕ, μαζί με κοινό δανεισμό και τη δημιουργία μιας αμυντικής τράπεζας. Και η εξαίρεση από τους δημοσιονομικούς κανόνες θα πρέπει να περιορίζεται αποκλειστικά στις κοινές επενδύσεις της ΕΕ.
Ωστόσο, αυτό είναι μόνο το ένα μέρος της εξίσωσης – η προσφορά. Εξίσου σημαντικό – αν όχι πιο σημαντικό, δεδομένης της αναστάτωσης που προκαλεί ο Τραμπ στη διατλαντική σχέση – είναι ο καθορισμός και η οικοδόμηση της κοινής μας άμυνας, όπως προβλέπεται στη Συνθήκη της ΕΕ.
Η Δύναμη Ταχείας Ανάπτυξης της ΕΕ, αποτελούμενη από 5.000 στρατιώτες, είναι ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, αλλά δεν επαρκεί. Αυτή η δύναμη σχεδιάστηκε ως μια δύναμη εισόδου για επιχειρήσεις διαχείρισης κρίσεων – όχι για εδαφική άμυνα. Συνεπώς, πρέπει να προχωρήσουμε περαιτέρω. Πρέπει να αναπτύξουμε κοινό αμυντικό σχεδιασμό και δομές διοίκησης και ελέγχου, ενσωματώνοντας έτσι τους 27 εθνικούς στρατούς σε ένα «Ευρωπαϊκό Σύστημα Ασφαλείας» σε συντονισμό με το ΝΑΤΟ, λειτουργώντας ως ο «Ευρωπαϊκός Πυλώνας» του.
Ο Γερμανός ποιητής Φρίντριχ Χέλντερλιν έγραψε: «Όπου υπάρχει κίνδυνος, μεγαλώνει και η δύναμη της σωτηρίας».
