Τρεις επιλογές υπάρχουν για την κάλυψη των χρηματοδοτικών αναγκών της Ουκρανίας, σύμφωνα με επιστολή που απέστειλε σήμερα (17.11.25) η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, προς τις κυβερνήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στις τρεις εναλλακτικές αυτές συμπεριλαμβάνεται ένα δάνειο με τη χρήση παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων, αλλά είναι επίσης δυνατός ένας συνδυασμός αυτών.
Οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης συμφώνησαν σε μια σύνοδο κορυφής τον περασμένο μήνα να καλύψουν τις «επείγουσες χρηματοδοτικές ανάγκες» της Ουκρανίας για τα επόμενα δύο χρόνια, αλλά δεν ενέκριναν ένα σχέδιο για τη χρήση παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων για τη χρηματοδότηση ενός γιγαντιαίου δανείου προς το Κίεβο, λόγω ανησυχιών που εκφράστηκαν από το Βέλγιο. Οι ηγέτες όλων των χωρών της ΕΕ, εκτός από την Ουγγαρία, ζήτησαν από την Κομισιόν να προτείνει επιλογές για τη χρηματοδοτική στήριξη της Ουκρανίας.
«Έχουμε προσδιορίσει τρεις κύριες επιλογές, δηλαδή τη χρηματοδότηση της στήριξης από τα κράτη μέλη μέσω επιχορηγήσεων, ένα δάνειο περιορισμένης ευθύνης που θα χρηματοδοτηθεί από την Ένωση με δανεισμό από τις χρηματοπιστωτικές αγορές ή ένα δάνειο περιορισμένης ευθύνης που θα συνδέεται με τα ταμειακά διαθέσιμα των ακινητοποιημένων περιουσιακών στοιχείων», ανέφερε η φον ντερ Λάιεν στην επιστολή, την οποία είδε το Reuters.
Σε ένα έγγραφο επιλογών που επισυνάπτεται στην επιστολή, η φον ντερ Λάιεν πρόσθεσε ότι «οι τρεις επιλογές δεν αλληλοαποκλείονται. Μπορούν να συνδυαστούν ή να ακολουθήσουν τη σειρά τους».
«Δεδομένης της επείγουσας φύσης της κατάστασης, της ποικίλης πολυπλοκότητας των επιλογών και της ανάγκης να ξεκινήσουν οι εκταμιεύσεις έως το δεύτερο τρίμηνο του 2026, οποιαδήποτε επιλεγεί επιλογή θα μπορούσε να σχεδιαστεί ως μεταβατική και χρονικά περιορισμένη», αναφέρεται στο έγγραφο επιλογών.
Ως παράδειγμα, το έγγραφο ανέφερε ότι η επιλογή της μη επιστρεπτέας στήριξης που χρηματοδοτείται από τα κράτη μέλη και η επιλογή του δανεισμού της ΕΕ στις χρηματοπιστωτικές αγορές «θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν ως ενδιάμεσες λύσεις» έως ότου εγκριθεί ο νέος μακροπρόθεσμος προϋπολογισμός της Ένωσης, ο οποίος θα τεθεί σε ισχύ το 2028, και θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν ως εγγύηση για δάνεια που χρηματοδοτούνται από την ΕΕ.
Στην επιστολή της, η κ. Φον ντερ Λάιεν ανέφερε στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες ότι απαιτείται ταχεία λήψη απόφασης. «Τώρα θα είναι καθοριστικής σημασίας να επιτευχθεί γρήγορα μια σαφής δέσμευση σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο θα εξασφαλιστεί η απαραίτητη χρηματοδότηση για την Ουκρανία κατά την επόμενη σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τον Δεκέμβριο», ανέφερε.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με αποκλειστικό δημοσίευμα της Handelsblatt, η επιστολή αναφέρεται στις οικονομικές ανάγκες για τα έτη 2026 και 2027. Η φον ντερ Λάιεν περιγράφει τρεις επιλογές για την κάλυψη του χάσματος:
1. Επιχορηγήσεις από κράτη μέλη
Σε αυτό το σενάριο, οι χώρες της ΕΕ θα καταβάλουν οικειοθελώς διμερείς συνεισφορές, όπως επιχορηγήσεις, στην ΕΕ. Η Ένωση θα τις μεταβιβάσει στη συνέχεια στην Ουκρανία ως μη επιστρεπτέα βοήθεια, υπό ορισμένες απροσδιόριστες προϋποθέσεις. Οι συνεισφορές θα εισαχθούν σταδιακά από το 2026 και θα βασίζονται στην οικονομική απόδοση των κρατών μελών.
Η Επιτροπή προτείνει έναν ελάχιστο ετήσιο στόχο 45 δισεκατομμυρίων ευρώ. Για τα έτη 2026 και 2027, αυτό θα ανέλθει σε τουλάχιστον 90 δισεκατομμύρια ευρώ. Σε αυτό το σενάριο, οι Βρυξέλλες υποθέτουν ότι ο πόλεμος θα τελειώσει το 2026 και ότι τρίτες χώρες θα συνεισφέρουν στη χρηματοδότηση του υπόλοιπου ποσού.
Η Επιτροπή προβλέπει ότι το οικονομικό βάρος ανά χώρα θα κυμαίνεται μεταξύ 0,16 και 0,27% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της. Νέες κοινές υποχρεώσεις ή εγγυήσεις δεν θα ήταν απαραίτητες σε αυτή την περίπτωση.
2. Κοινή Έκδοση Χρέους για Δάνειο
Εναλλακτικά, η Επιτροπή προτείνει τα κράτη μέλη της ΕΕ να λάβουν από κοινού ένα δάνειο. Η ΕΕ θα διαθέσει στη συνέχεια τα κεφάλαια στην Ουκρανία. Αυτό θα είχε ως αποτέλεσμα ετήσιο κόστος τόκων για την Ένωση, το οποίο τα κράτη μέλη θα μοιράζονταν επίσης ανάλογα με το ακαθάριστο εθνικό τους εισόδημα. Εάν τα μεμονωμένα κράτη μέλη δεν συνεισέφεραν στο κόστος τόκων, το βάρος θα έπεφτε στα άλλα κράτη μέλη.
Το Κίεβο θα έπρεπε να αποπληρώσει το δάνειο μόνο όταν η Ρωσία αποζημιώσει την Ουκρανία για τις ζημιές που προκλήθηκαν από τον επιθετικό πόλεμο. Στόχος είναι να αποφευχθεί η επιβολή πρόσθετου βάρους στη βιωσιμότητα του χρέους της Ουκρανίας.
3. Ρωσικά Περιουσιακά Στοιχεία
Οι Βρυξέλλες προτείνουν εκ νέου τη χρήση παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων για την Ουκρανία. Τα σχέδια προβλέπουν τη χρήση κεφαλαίων που κατέχει η κεντρική τράπεζα της Ρωσίας στην ΕΕ για την παροχή δανείων έως και 140 δισεκατομμυρίων ευρώ στην Ουκρανία.
Η Ρωσία θα λάβει τα χρήματα πίσω μόνο εάν πραγματοποιήσει πληρωμές αποζημιώσεων μετά τον τερματισμό του επιθετικού πολέμου κατά της Ουκρανίας. Τα κράτη μέλη της ΕΕ θα παράσχουν εγγυήσεις σε περίπτωση που τα παγωμένα ρωσικά κεφάλαια χρειαστεί απροσδόκητα να αποδεσμευτούν.
Το Βέλγιο μπλόκαρε την πρόταση στην πρόσφατη σύνοδο κορυφής
Η von der Leyen επιμένει σε μια γρήγορη συμφωνία. Η χρηματοδότηση πρέπει να οριστικοποιηθεί στην επόμενη σύνοδο κορυφής των ηγετών της ΕΕ τον Δεκέμβριο. Δήλωσε ότι είναι ζωτικής σημασίας για την ασφάλεια της Ουκρανίας, καθώς και της Ευρώπης, να μετατραπεί η Ουκρανία σε «ατσάλινο σκαντζόχοιρο» που οι επιτιθέμενοι δεν μπορούν να παρακάμψουν. «Τελικά, αυτό που συμβαίνει στην Ουκρανία είναι εξίσου θεμελιώδες για την ίδια τη χώρα όσο και για το μέλλον της Ευρώπης στο σύνολό της».
Το Βέλγιο έχει μέχρι στιγμής αντισταθεί στην τελευταία επιλογή. Η πλειονότητα των παγωμένων αποθεματικών της κεντρικής τράπεζας της Ρωσίας τηρείται από το βελγικό κεντρικό αποθετήριο τίτλων Euroclear. Αυτό το γραφείο συμψηφισμού επεξεργάζεται συναλλαγές τίτλων και λειτουργεί ως μεσάζων μεταξύ αγοραστών και πωλητών.
Ο Βέλγος πρωθυπουργός Μπαρτ ντε Βέβερ προειδοποίησε για «τεράστιους κινδύνους» εάν τα κράτη μέλη της ΕΕ χρησιμοποιήσουν τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία για τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας. «Αν πάρουν τα χρήματα του Πούτιν, θα πάρει και αυτός τα δικά μας», δήλωσε ο Φλαμανδός πολιτικός. Διπλωμάτες της ΕΕ επισημαίνουν επίσης ότι το Βέλγιο δεν θέλει να αποποιηθεί τα 1,2 δισεκατομμύρια ευρώ σε ετήσια έσοδα που παράγει από τον φόρο επί των παγωμένων περιουσιακών στοιχείων.
Η τελική διακήρυξη της συνόδου κορυφής στα τέλη Οκτωβρίου δεν έκανε επομένως καμία αναφορά στη χρήση ρωσικών περιουσιακών στοιχείων. Αντ’ αυτού, η Επιτροπή τώρα μόνο «καλείται να αναπτύξει επιλογές για οικονομική στήριξη της Ουκρανίας το συντομότερο δυνατό».
