Tι προβλέπει η συμφωνία για το διατλαντικό εμπόριο και επενδύσεις
Κοινή δήλωση εξέδωσαν η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) και οι ΗΠΑ που θεσπίζει ένα πλαίσιο για δίκαιο, ισορροπημένο και αμοιβαία επωφελές διατλαντικό εμπόριο και επενδύσεις.
Αυτή προβλέπει ενιαίους δασμούς σε όλες τις εισαγωγές ευρωπαϊκών προϊόντων από τις ΗΠΑ, αγορές ενέργειας και επενδύσεις στις ΗΠΑ ύψους 1,390 τρισ. ευρώ έως το 2028, ενώ για πρώτη φορά Ευρωπαίοι αξιωματούχοι κάνουν λόγο για αγορά αμερικανικών αμυντικών συστημάτων, εμμέσως πλην σαφώς στα πλαίσια της συμφωνίας μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ.
Η παρούσα Κοινή Δήλωση επιβεβαιώνει και βασίζεται στην πολιτική συμφωνία που επιτεύχθηκε από την Πρόεδρο von der Leyen και τον Πρόεδρο Trump στις 27 Ιουλίου 2025. Η κοινή δήλωση καθορίζει τη δέσμευση και των δύο πλευρών να εργαστούν για την αποκατάσταση της σταθερότητας και της προβλεψιμότητας στο εμπόριο και τις επενδύσεις ΕΕ-ΗΠΑ, προς όφελος των επιχειρήσεων και των πολιτών. Είναι το πρώτο βήμα σε μια διαδικασία που θα αυξήσει το εμπόριο και θα βελτιώσει την πρόσβαση στην αγορά σε πρόσθετους τομείς. Η κοινή δήλωση έρχεται μετά από εντατικές διαπραγματεύσεις με επικεφαλής τον Επίτροπο Εμπορίου της ΕΕ Μάρος Σέφτσοβιτς με τους ομολόγους του των ΗΠΑ, τον Υπουργό Εμπορίου Howard Lutnick και τον Εκπρόσωπο Εμπορίου των ΗΠΑ Jamieson Greer.
Το νέο δασμολογικό καθεστώς των ΗΠΑ έναντι της ΕΕ καθορίζει λεπτομερώς, η κοινή δήλωση με σαφή μέγιστο, ολοκληρωμένο, δασμολογικό συντελεστή 15% για τη συντριπτική πλειονότητα των εξαγωγών της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων στρατηγικών τομέων όπως τα αυτοκίνητα, τα φαρμακευτικά προϊόντα, οι ημιαγωγοί και η ξυλεία. Οι τομείς που ήδη υπόκεινται σε δασμούς ύψους 15% ή υψηλότερου, δεν θα υπόκεινται σε πρόσθετους δασμούς.
Όσον αφορά τα αυτοκίνητα και τα ανταλλακτικά αυτοκινήτων, το ανώτατο όριο δασμών των ΗΠΑ ύψους 15% θα εφαρμοστεί παράλληλα με την έναρξη των διαδικασιών μείωσης των δασμών από την ΕΕ σε σχέση με τα αμερικανικά προϊόντα.
Επιπλέον, από την 1η Σεπτεμβρίου 2025, ορισμένες ομάδες προϊόντων θα επωφεληθούν από ένα ειδικό καθεστώς, με την εφαρμογή μόνο δασμών 15%. Σε αυτά περιλαμβάνονται οι μη διαθέσιμοι φυσικοί πόροι (όπως ο φελλός), όλα τα αεροσκάφη και τα ανταλλακτικά αεροσκαφών, τα γενόσημα φαρμακευτικά προϊόντα και τα συστατικά τους και οι χημικοί πρόδρομοι. Επιπλέον, σύμφωνα με τη δήλωση της Προέδρου von der Leyen στις 27 Ιουλίου, και οι δύο πλευρές συμφωνούν να συνεχίσουν να εργάζονται φιλόδοξα για την επέκταση αυτού του καθεστώτος σε άλλες κατηγορίες προϊόντων – ένα βασικό αποτέλεσμα για την ΕΕ.
Αναγνωρίζοντας τις κοινές προκλήσεις καθώς και τα οφέλη της συνεργασίας, η ΕΕ και οι ΗΠΑ σκοπεύουν να εργαστούν για την οριοθέτηση των οικονομιών τους από την πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα στους τομείς του χάλυβα και του αλουμινίου και να εργαστούν για ασφαλείς αλυσίδες εφοδιασμού μεταξύ τους, μεταξύ άλλων μέσω μιας λύσης δασμολογικής ποσόστωσης για τις εξαγωγές χάλυβα και αλουμινίου της ΕΕ και των παράγωγων προϊόντων τους.
Ενώ η Ευρωπαϊκή Ένωση παραμένει πεπεισμένη ότι οι υψηλοί δασμοί είναι επιζήμιοι για την παγκόσμια οικονομία, το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων αποφεύγει την επιβλαβή κλιμάκωση και δημιουργεί μια βάση για συνεχή διάλογο και την ανάπτυξη της διατλαντικής σχέσης, συμπεριλαμβανομένων των τομέων κοινού στρατηγικού ενδιαφέροντος.
Η διατλαντική σχέση είναι ήδη η πιο πολύτιμη οικονομική σχέση στον κόσμο, αξίας 1,6 τρισεκατομμυρίων ευρώ ετησίως. Η συμφωνία διασφαλίζει αυτή τη σχέση και εκατομμύρια θέσεις εργασίας στην ΕΕ.
Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε: «Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα επιδιώκει πάντα τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις της. Αντιμέτωποι με μια δύσκολη κατάσταση, έχουμε επιτύχει τα επιθυμητά αποτελέσματα για τα κράτη μέλη και τη βιομηχανία μας και έχουμε αποκαταστήσει τη σαφήνεια και τη συνοχή στο διατλαντικό εμπόριο. Αυτό δεν είναι το τέλος της διαδικασίας, συνεχίζουμε να συνεργαζόμαστε με τις ΗΠΑ για να συμφωνήσουμε σε περισσότερες μειώσεις δασμών, να εντοπίσουμε περισσότερους τομείς συνεργασίας και να δημιουργήσουμε μεγαλύτερο δυναμικό οικονομικής ανάπτυξης. Ταυτόχρονα, συνεχίζουμε να διαφοροποιούμε τις διεθνείς εμπορικές μας συνεργασίες, δημιουργώντας θέσεις εργασίας και ευημερία στην ΕΕ».
Επόμενα βήματα
Η Επιτροπή θα προχωρήσει γρήγορα, με την υποστήριξη των κρατών μελών της ΕΕ και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, και σύμφωνα με τις σχετικές εσωτερικές διαδικασίες, στην εφαρμογή των κύριων πτυχών της συμφωνίας. Η ΕΕ θα συμμετάσχει επίσης στη διαπραγμάτευση μιας Συμφωνίας για δίκαιο, ισορροπημένο και αμοιβαία επωφελές εμπόριο με τις ΗΠΑ, σύμφωνα με το συμφωνημένο πλαίσιο και τις ισχύουσες διαδικασίες.
Μετά την πολιτική συμφωνία ΕΕ-ΗΠΑ, η ΕΕ ανέστειλε επίσης, με ισχύ από τις 7 Αυγούστου, τα μέτρα αναδιάρθρωσης της ΕΕ που εγκρίθηκαν στις 24 Ιουλίου 2025.
Ιστορικό
Η διατλαντική εταιρική σχέση αποτελεί βασική αρτηρία του παγκόσμιου εμπορίου και αποτελεί τη σημαντικότερη διμερή εμπορική και επενδυτική σχέση στον κόσμο. Το εμπόριο αγαθών και υπηρεσιών ΕΕ-ΗΠΑ έχει διπλασιαστεί την τελευταία δεκαετία, ξεπερνώντας τα 1,6 τρισεκατομμύρια ευρώ το 2024, με 867 δισεκατομμύρια ευρώ σε εμπόριο αγαθών και 817 δισεκατομμύρια ευρώ σε εμπόριο υπηρεσιών. Αυτό αντιστοιχεί σε πάνω από 4,2 δισεκατομμύρια ευρώ σε αγαθά και υπηρεσίες που διασχίζουν τον Ατλαντικό καθημερινά. Αυτή η βαθιά και ολοκληρωμένη εταιρική σχέση υποστηρίζεται από αμοιβαίες επενδύσεις. Το 2022, οι εταιρείες της ΕΕ και των ΗΠΑ επένδυσαν στις αγορές τους αξίας 5,3 τρισεκατομμυρίων ευρώ.
Στην πολιτική συμφωνία της 27ης Ιουλίου 2025, οι Πρόεδροι Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και Ντόναλντ Τραμπ συμφώνησαν στις βασικές παραμέτρους της εμπορικής σχέσης ΕΕ-ΗΠΑ.
H δήλωση Σέφκοβιτς
Πιο αναλυτικά, κατά τη διάρκεια συνέντευξης τύπου σήμερα (21.8.25) στις Βρυξέλλες, ο αρμόδιος κοινοτικός επίτροπος, Σέφκοβιτς δήλωσε σε σχέση με τη συμφωνία ΗΠΑ – ΕΕ πως προβλέπει:
-
«Πρώτον, ένα ανώτατο όριο δασμών 15% για την ΕΕ: αυτή είναι η πιο ευνοϊκή εμπορική συμφωνία που έχουν επεκτείνει οι ΗΠΑ σε οποιονδήποτε εταίρο. Ένα ευρύ φάσμα τομέων – συμπεριλαμβανομένων στρατηγικών βιομηχανιών, όπως τα αυτοκίνητα, τα φαρμακευτικά προϊόντα, οι ημιαγωγοί και η ξυλεία – θα επωφεληθούν από αυτό το ανώτατο όριο.
Για να γίνουμε λίγο τεχνικοί:
Σε αντίθεση με άλλους εμπορικούς εταίρους, το ανώτατο όριο του 15% δεν προστίθεται στους υπάρχοντες δασμούς των πλέον ευνοούμενων κρατών. Αντίθετα, τους περιλαμβάνει.
Όπου οι υπάρχοντες δασμοί είναι ήδη 15% ή υψηλότεροι, δεν θα ισχύουν πρόσθετοι δασμοί.
Αυτό σημαίνει ότι η ΕΕ θα επωφεληθεί από σημαντικά χαμηλότερους πραγματικούς δασμούς σε σύγκριση με άλλες χώρες». -
«Δεύτερον, έχουμε εξασφαλίσει σημαντικές εξαιρέσεις – μηδενικούς ή σχεδόν μηδενικούς δασμούς – σε σημαντικούς τομείς.
Αυτό περιλαμβάνει τους μη διαθέσιμους φυσικούς πόρους, όπως ο φελλός, έπειτα τα αεροσκάφη και τα εξαρτήματα αεροσκαφών, τα γενόσημα φάρμακα και τα συστατικά τους και τις χημικές πρόδρομες ουσίες.
Και πάλι, αυτό είναι μόνο το πρώτο βήμα – η ΕΕ και οι ΗΠΑ θα διερευνήσουν την εξαίρεση πρόσθετων τομέων στο μέλλον». -
«Τρίτον, οι δασμοί στα αυτοκίνητα και τα εξαρτήματα αυτοκινήτων θα μειωθούν στο 15%, αρχής γενομένης από την 1η Αυγούστου, βοηθώντας την αυτοκινητοβιομηχανία μας να παραμείνει ανταγωνιστική παγκοσμίως».
«Τέταρτον, αναγνωρίζοντας την κοινή μας πρόκληση και τα οφέλη της κοινής δράσης, η ΕΕ και οι ΗΠΑ σκοπεύουν να συνεργαστούν για να προστατεύσουν τις οικονομίες μας από την πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα στους τομείς του χάλυβα και του αλουμινίου. Στην πράξη, θα συνεργαστούμε για λύσεις δασμολογικών ποσοστώσεων για να διασφαλίσουμε την ασφάλεια του εφοδιασμού σε αυτούς τους κρίσιμους κλάδους.
Από την πλευρά μας, η Επιτροπή λαμβάνει συγκεκριμένα μέτρα για την άρση των δασμών σε όλα τα βιομηχανικά προϊόντα των ΗΠΑ και την επέκταση της πρόσβασης στην αγορά για τα θαλασσινά και τα γεωργικά προϊόντα των ΗΠΑ»
Αγορές LNG και επενδύσεις ύψους 1,390 δισ. ευρώ έως το 2028
Ο ίδιος επισήμανε πως «η ΕΕ θα ενισχύσει επίσης την ενεργειακή της ασφάλεια προμηθεύοντας αμερικανικά προϊόντα LNG, πετρελαίου και πυρηνικής ενέργειας αξίας 750 δισεκατομμυρίων δολαρίων έως το 2028.
Επιπλέον, η ΕΕ θα ενισχύσει τις δυνατότητες τεχνητής νοημοσύνης της εξασφαλίζοντας σταθερή προμήθεια τσιπ τεχνητής νοημοσύνης από τις ΗΠΑ για ευρωπαϊκά κέντρα υπολογιστών, αξίας τουλάχιστον 40 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Οι εταιρείες μας προβλέπουν 600 δισεκατομμύρια δολάρια σε νέες επενδύσεις της ΕΕ σε στρατηγικούς τομείς των ΗΠΑ έως το 2028».
Δέσμευση και για αύξηση των αμυντικών προμηθειών από τις ΗΠΑ
Ο Σέφκοβιτς επισήμανε πως «θα αυξήσουμε τις αμυντικές προμήθειες από τις ΗΠΑ για να ενισχύσουμε τη διαλειτουργικότητα με το ΝΑΤΟ».
Σημειώνεται πως είναι η πρώτη επίσημη δήλωση από πλευράς Κομισιόν που κάνει λόγο για αύξηση των αμυντικών προμηθειών από τις ΗΠΑ, στα πλαίσια δηλώσεων για την κοινή εμπορική και επενδυτική συμφωνία ΗΠΑ – ΕΕ.
Ο ίδιος σημείωσε πως «συνολικά, πρόκειται για μια σοβαρή, στρατηγική συμφωνία. Την υποστηρίζουμε πλήρως. Και είμαστε δεσμευμένοι να την υλοποιήσουμε.
Επιτρέψτε μου να το πω ξεκάθαρα: η εναλλακτική λύση – ένας εμπορικός πόλεμος με υψηλούς δασμούς και πολιτική κλιμάκωση – δεν βοηθάει κανέναν. Βλάπτει τις θέσεις εργασίας. Βλάπτει την ανάπτυξη. Και βλάπτει τις επιχειρήσεις τόσο στην ΕΕ όσο και στις ΗΠΑ.
Αυτό δεν είναι θεωρητικό, καθώς σχεδόν πέντε εκατομμύρια ευρωπαϊκές θέσεις εργασίας, συμπεριλαμβανομένων πολλών σε ΜΜΕ, θα κινδύνευαν.
Αυτή η συμφωνία αποφεύγει αυτό το μονοπάτι. Οικοδομεί εμπιστοσύνη. Φέρνει σταθερότητα. Και ενισχύει έναν ζωτικό διατλαντικό δεσμό – σε μια εποχή που η ενότητα και η συνεργασία είναι πιο σημαντικές από ποτέ».
