Γιατί η Κομισιόν απέρριψε το ελληνικό αίτημα για αμυντικό δάνειο 1,2 δισ. ευρώ και αντ’ αυτού ενέκρινε 787 εκατ. ευρώ
Αφού πέρασαν από διπλό κόφτη εγκρίθηκαν δάνεια ύψους 150 δισ. ευρώ προς τις χώρες – μέλη της ΕΕ με στόχο την αύξηση των δαπανών για την άμυνα τους.
Αυτό προκύπτει από όσα αναφέρουν πηγές του newsit.gr στις Βρυξέλλες, μετά την απόφαση της Κομισιόν να δώσει το πράσινο φως για τα εν λόγω δάνεια για την άμυνα. Υπενθυμίζεται πως το ταμείο SAFE είναι ένα από τα δύο βασικά σκέλη του σχεδίου επανεξοπλισμού της ΕΕ (ReArmEU 2030) το οποίο συμφωνήθηκε το Μάρτιο του 2025, με το άλλο σκέλος να αφορά την δυνατότητα ενεργοποίηση της ρήτρας διαφυγής έως 1,5% του ΑΕΠ ετησίως με στόχο την αύξηση των αμυντικών δαπανών.
Η ελληνική κυβέρνηση ζήτησε την ενεργοποίηση της ρήτρας διαφυγής, γλιτώνοντας 500 εκατ. ευρώ από το όριο των δαπανών του 2025 (ενώ το ίδιο αναμένεται και το 2026) και παράλληλα αιτήθηκε δάνεια 1,2 δισ. ευρώ από το SAFE.
Ωστόσο, η Κομισιόν ενέκρινε μόλις 787 εκατ. ευρώ, δηλαδή έκοψε τα 413 εκατ. ευρώ ή σχεδόν το 35% του αιτηθέντος ποσού.
Αυτό σημαίνει πως η ελληνική κυβέρνηση, εφόσον συνεχίζει να επιθυμεί να αντλήσει τα «κομμένα» 413 εκατ. ευρώ, θα πρέπει είτε να δανειστεί η ίδια -πλην όμως με σαφώς υψηλότερο επιτόκιο από εκείνο που θα δανειστεί από το SAFE με προφανώς αρνητικές συνέπειες στο δημόσιο χρέος (καθώς η Κομισιόν θα δανειστεί για λογαριασμό των μελών της ΕΕ με μηδαμινό επιτόκιο) – είτε να αναμένει ενδεχόμενη αύξηση του ανώτατου πλαφόν δανεισμού από το SAFE (δηλαδή πάνω από τα 150 δισ. ευρώ), κάτι το οποίο κάθε άλλο παρά αποκλείουν πηγές του newsit.gr στις Βρυξέλλες.
Οι ίδιες πηγές εξηγούν στο newsit.gr το μηχανισμό μέσα από τον οποίο αποφασίστηκε το ύψος των αμυντικών δανείων προς κάθε χώρα – μέλος που αιτήθηκε κάτι τέτοιο (19 επί συνόλου 27).
Τα κράτη μέλη κλήθηκαν να εκφράσουν ενδιαφέρον για τη χρήση του SAFE και να παράσχουν ένα ελάχιστο και ένα μέγιστο ποσό οικονομικής βοήθειας που ήθελαν να λάβουν. Δεν είναι μυστικό, αναφέρουν οι ίδιες πηγές, ότι τα αιτήματα υπερέβαιναν σε μεγάλο βαθμό τον διαθέσιμο προϋπολογισμό.
Συνεπώς, ήταν απαραίτητο να προσδιοριστεί μια μέθοδος για την κατανομή της οικονομικής βοήθειας, τηρώντας παράλληλα τις αρχές της ίσης μεταχείρισης, της αλληλεγγύης, της αναλογικότητας και της διαφάνειας.
Το Σώμα των Επιτρόπων έκρινε καταρχάς ως απαραίτητη τη διασφάλιση του «ελάχιστου» ποσού που ζητά κάθε χώρα, σημειώνουν οι ίδιες πηγές.
Ξεκινώντας από αυτό, η Κομισιόν χρησιμοποίησε ως σημείο αναφοράς για την εφαρμογή «περικοπών» του «μέσου» ποσού που ζητούν τα κράτη μέλη, ώστε να μην τιμωρούνται οι χώρες που παρουσιάζουν μεγάλη διαφορά μεταξύ του ελάχιστου και του μέγιστου ποσού που ζητείται. Αυτό αποτέλεσε τον πρώτο «κόφτη», εξηγούν αναλυτές στο newsit.gr.
Δεδομένου ότι το μέσο ποσό εξακολουθούσε να υπερβαίνει τον προϋπολογισμό του SAFE, η Κομισιόν προέβη σε επακόλουθες περικοπές (σ.σ. δεύτερος κόφτης), αναλογικά με τα ποσά που ζητούνται ανά χώρα, θωρακίζοντας παράλληλα το ελάχιστο ποσό.
Οι ίδιες πηγές, διευκρίνισαν πως ορισμένα κράτη μέλη παρουσίασαν το ίδιο ποσό ως ελάχιστο και μέγιστο αίτημα ή ένα πολύ ελάχιστο διαφορά μεταξύ των δύο αριθμών, και δεδομένου ότι το ελάχιστο ποσό τους ήταν οριοθετημένο, αυτό εξηγεί το «στρογγυλό» ποσό.
Κατά τ΄ άλλα, τα κράτη μέλη έχουν πλέον προθεσμία έως τις 30 Νοεμβρίου 2025 για να καταρτίσουν τα εθνικά τους σχέδια, τα οποία η Επιτροπή θα αξιολογήσει στη συνέχεια.
