Έναν σταθερό κορμό εισοδηματικής στήριξης για τους αγρότες, φιλοδοξεί να διαμορφώσει η πρόταση της Κομισιόν για την Κοινή Γεωργική Πολιτική (ΚΓΠ) 2028-2034, εισάγοντας ξεχωριστό ευρωπαϊκό «δίχτυ» για τις κρίσεις της αγοράς και μεταφέροντας την αναπτυξιακή διάσταση σε ευρύτερα εθνικά και περιφερειακά σχέδια, με σαφές πλαίσιο επιδόσεων.
Σύμφωνα με πηγές των Βρυξελλών, ο στόχος της Κομισιόν είναι λιγότερη γραφειοκρατία για τους αγρότες και τα κράτη μέλη, περισσότερη διαφάνεια και τα κονδύλια που φτάνουν εκεί όπου παράγεται αποτέλεσμα.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Η νέα αρχιτεκτονική «δένει» την ΚΓΠ στο προτεινόμενο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο μέσω απλοποίησης, από 52 σε 16 προγράμματα, με πιο ευέλικτο σχεδιασμό, προσανατολισμό στα αποτελέσματα και τεχνικό κανόνα για την προσαρμογή των ανώτατων ορίων βάσει πληθωρισμού.
Η λογική του κανόνα είναι να διατηρείται η πραγματική αξία των πόρων σε ορίζοντα εξαετίας, με βασικό αποπληθωριστή 2% και προσαρμογές όταν η τιμή βγαίνει εκτός ζώνης.
Στον χρηματοδοτικό πυρήνα, η Κομισιόν προτείνει δύο διακριτές «δεξαμενές». Η πρώτη αφορά τους ίδιους τους παραγωγούς: 293,7 δισ. ευρώ για άμεσες ενισχύσεις εισοδήματος, δίπλα σε ένα ενιαίο, ευρωπαϊκό Δίχτυ Ασφαλείας 6,3 δισ. ευρώ για διαταραχές της αγοράς (τιμές, ζωονόσοι, φυτοϋγεία).
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Η δεύτερη δεξαμενή είναι τα Σχέδια Εθνικής και Περιφερειακής Εταιρικής Σχέσης. Εκεί η πρόταση αφορά 865 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις συνολικά, εκ των οποίων 783 δισ. ευρώ για τα ίδια τα σχέδια, 10,2 δισ. ευρώ για το Interreg και ένα «μαξιλάρι» 453 δισ. ευρώ που μένει μη οριοθετημένο εντός των σχεδίων για να προσαρμοστεί στις εθνικές προτεραιότητες. Παράλληλα λειτουργεί ειδικός Μηχανισμός της ΕΕ 71,9 δισ. ευρώ για συγκεκριμένες γραμμές πολιτικής όπως LEADER, ανταλλαγή γνώσεων και καινοτομία, παρεμβάσεις στις εξόχως απόκεντρες περιφέρειες και στα μικρά νησιά, το σχολικό πρόγραμμα και στοχευτικές ενισχύσεις σε περιπτώσεις κρίσεων. Στο ίδιο οικοσύστημα προβλέπονται και δάνεια «Catalyst Europe» 150 δισ. ευρώ, ως πρόσθετο εργαλείο χρηματοδότησης.
Στο επίπεδο των άμεσων πληρωμών, η αρχιτεκτονική γίνεται πιο στοχευμένη. Η βασική στήριξη διαμορφώνεται εντός εθνικού μέσου όρου 130–240 ευρώ ανά εκτάριο, ενώ τίθενται δύο σαφείς κανόνες αναδιανομής: υποχρεωτική προοδευτική μείωση από τις 20.000 ευρώ και ανώτατο όριο 100.000 ευρώ ανά γεωργό τον χρόνο. Ενισχύεται η συνδεδεμένη στήριξη όπου τεκμηριώνεται παραγωγική ανάγκη, προστίθενται απλουστευμένα κατ’ αποκοπή σχήματα για μικροκαλλιεργητές και δίνεται προτεραιότητα σε νέους αγρότες και σε περιοχές με φυσικούς περιορισμούς.
Στην «πράσινη» και κοινωνική διάσταση, το πακέτο εισάγει νέο σύστημα υπεύθυνης διαχείρισης γεωργικών εκμεταλλεύσεων, με λιγότερες οριζόντιες απαιτήσεις από την ΕΕ και καλύτερη προσαρμογή στις ανάγκες των κρατών μελών. Η περιβαλλοντική στήριξη εξορθολογίζεται, προβλέπεται στήριξη μετάβασης με κατ’ αποκοπή ποσό έως 200.000 ευρώ για την υιοθέτηση βιώσιμων συστημάτων με χαμηλότερο ρίσκο, ενώ εισάγεται και κοινωνική αιρεσιμότητα που «δένει» τις πληρωμές με αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας.
Ιδιαίτερο βάρος δίνεται στην ανταγωνιστικότητα και στις συνέργειες με τα οριζόντια εργαλεία της ΕΕ. Η κατεύθυνση είναι ενίσχυση της καινοτομίας και των αλυσίδων αξίας, αξιοποίηση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανταγωνιστικότητας και του «Ορίζων Ευρώπη», και κινητοποίηση οικοσυστημάτων βιοοικονομίας, υγείας και βιοτεχνολογίας που αγγίζουν άμεσα τη γεωργία και τη μεταποίηση τροφίμων, ως «γέφυρες» που μπορούν να τραβήξουν επενδύσεις και να αναβαθμίσουν την παραγωγικότητα της υπαίθρου.
