Ευλογιά αιγοπροβάτων: Lockdown 6 μηνών στις στάνες επιχειρεί να αποφύγει το κράτος – Σοκ σε κτηνοτρόφους, βιομηχανία και προϋπολογισμό

Δραματικές αναμένεται να είναι οι επιπτώσεις στην ελληνική παραγωγή κρέατος και γάλακτος (και προϊόντων αυτού, πχ φέτα) από αιγοπρόβατα, αλλά και στον κρατικό προϋπολογισμό (άμεσα, αλλά και μεσοπρόθεσμα) από ένα ενδεχόμενο lock down 6 μηνών (!) στις στάνες προβάτων και κατσικιών προκειμένου να αναχαιτιστεί η εξάπλωση της ευλογιάς.

Το καμπανάκι χτύπησε για τις συνέπειες ενός lock down τύπου κορονοϊού έκρουσε χθες (22.10.25) ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, Κώστας Τσιάρας. Είναι για αυτό που συνέστησε σχετική Επιτροπή, η οποία θα λειτουργήσει «στα πρότυπα της Επιστημονικής Επιτροπής που είχε συσταθεί την περίοδο του κορονοϊού, προκειμένου να αντιμετωπίσουμε έναν πολύ μεγάλο κίνδυνο για το δικό μας ζωικό κεφάλαιο».

Για το πόσο σοβαρό είναι το ζήτημα αυτό από δημοσιονομικής άποψης, προειδοποίησε ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Κωστής Χατζηδάκης προχθές (21.10.25) δηλώνοντας πως «η κυβέρνηση παρακολουθεί τα πράγματα, εξαντλεί τις δυνατότητες και σε κάθε περίπτωση δεν πρέπει να ξεχνά κανείς ότι υπάρχουν και έκτακτες καταστάσεις για τις οποίες η Πολιτεία πρέπει να δίνει ιδιαίτερη σημασία. Όπως για παράδειγμα η ευλογιά: αν το πρόβλημα εξελιχθεί πιο άσχημα, η Πολιτεία θα είναι εδώ για να δώσει τις αναγκαίες ενισχύσεις και αποζημιώσεις».

1. Κίνδυνος για αποζημιώσεις – μαμούθ

Το πρώτο, λοιπόν, καυτό ζήτημα είναι το τι θα χρειαστεί να πληρώσει το κράτος ως «αναγκαίες ενισχύσεις και αποζημιώσεις» στους πληττόμενους αγρότες, για επικείμενες μαζικές θανατώσεις ζώων και ζωοτροφές. Μέχρι τώρα έχουν θανατωθεί 350.000 αιγοπρόβατα, κάτι που αντιπροσωπεύει το 3,5% του συνόλου της χώρας.

Ωστόσο, η κρατική αποζημίωση, στο υφιστάμενο ύψος της, για ένα θανατωθέν ζώο αντικαθιστά πάνω – κάτω τη μισή πραγματική απώλεια εισοδήματος ενός κτηνοτρόφου… Την άλλη μισή θα την υποστεί ο ίδιος ο κτηνοτρόφος, κάτι που θα έχει καταλυτικές αρνητικές συνέπειες στην κατανάλωση του και άρα στο ΑΕΠ της χώρας που στηρίζεται σε αυτό το μέγεθος.

Όπως δήλωσε ο κος Τσιάρας χθες «αυτή τη στιγμή η ανώτατη τιμή αποζημίωσης για τα ζώα, τα οποία είναι «αναγνωρισμένης» ράτσας, είναι 250 ευρώ. Ο μέσος όρος στην Ελλάδα μπορεί να είναι περίπου 220 ευρώ. Σκεφτείτε όμως ότι ο μέσος όρος σε οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή χώρα δεν ξεπερνάει τα 90, 95 ευρώ. Με άλλα λόγια, επιχειρούμε με αυτό το μεγαλύτερο ποσό αποζημίωσης να δώσουμε κατά κάποιον τρόπο σε έναν πρώτο χρόνο ένα απωλεσθέν εισόδημα στους κτηνοτρόφους. Όμως από εκεί και πέρα το σχέδιο για το πως αυτοί οι άνθρωποι ή οι πραγματικά εκατοντάδες, όπως είπατε νωρίτερα, κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις οι οποίες έχουν ερημώσει και δεν προσφέρουν εισόδημα στους ιδιοκτήτες και στις οικογένειές τους, θα μπορέσουν να επιβιώσουν είναι ένα θέμα το οποίο θα μας εισηγηθεί η Εθνική Επιστημονική Επιτροπή το επόμενο χρονικό διάστημα, προκειμένου να ληφθούν και από την κυβέρνηση τα ανάλογα μέτρα».

Ο χρόνος επώασης της ευλογιάς κρατά για 6 μήνες. Αυτό σημαίνει πως αν κηρυχθεί λοκ ντάουν στις στάνες, αυτό δεν θα ισχύσει μόνο ένα μήνα όπως συνέβη στην περίπτωση της πανώλης η οποία επωάζεται εντός 20 ημερών. Έτσι το κόστος για κρατικές αποζημιώσεις για ζωοτροφές θα είναι πολλαπλάσιο! Όπως δήλωσε χθες χαρακτηριστικά, ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, κος Τσιάρας «ο χρόνος ζωής του ιού της ευλογιάς είναι 6 τουλάχιστον μήνες. Καταλαβαίνετε ότι το να βρεθούμε αντιμέτωποι με ένα lockdown 6 μηνών δεν είναι ούτε εύκολο εγχείρημα, ούτε έχει μικρές συνέπειες. Αυτή είναι η πραγματικότητα». Παρόλα αυτά, ο κος Τσιάρας τόνισε πως «δεν θέλουμε να κάνουμε lockdown. Αυτό σας λέω. Δεν θα κάνουμε».

Τι έχει πληρώσει έως τώρα το κράτος; Ο Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης ανέφερε πως «ότι το προηγούμενο χρονικό διάστημα, ακριβώς για να μπορέσουμε να ενισχύσουμε τον κτηνοτροφικό κόσμο και να τον στηρίξουμε, διαθέσαμε 40 εκατομμύρια ευρώ για πληρωμές για τα ζώα που έχουν θανατωθεί ενώ έχουν εγκριθεί επιπλέον 12 εκατομμύρια ευρώ, τα οποία διατίθενται με βάση τους καταλόγους που αποστέλλουν οι περιφέρειες. Έχουν εγκριθεί, επίσης, και θα διατεθούν τις αμέσως επόμενες μέρες τουλάχιστον 46 εκατομμύρια ευρώ για την κάλυψη των αναγκών των κτηνοτρόφων, που αναγκαστήκαν να περιορίσουν τα ζώα τους λόγω της καραντίνας και κινητοποιήσαμε την Ελληνική Αστυνομία, με την οποία έχουμε στενή συνεργασία στο πεδίο, καθώς και όλες τις αρμόδιες αρχές».

2. Απώλειες εσόδων από φόρους εισοδήματος, ασφαλιστικές εισφορές και δόσεις δανείων

Και όχι μόνο αυτό, αλλά (και αυτό είναι το δεύτερο πρόβλημα!) η μαζική απώλεια εισοδήματος για τους κτηνοτρόφους -από ενδεχόμενο lock down- θα οδηγήσει σε ντε φάκτο ή de jure (δηλαδή αν το αποφασίσει η ίδια η κυβέρνηση όπως σε περιπτώσεις πληττόμενων φυσικών καταστροφών ή της πανδημίας του Covid 19) στάση πληρωμών προς την εφορία και τα ασφαλιστικά ταμεία, αυξάνοντας τις ζημιές για τον κρατικό προϋπολογισμό, πέρα από τις αποζημιώσεις για τα θανατωθέντα ζώα και τις ζωοτροφές.

‘Ετσι το κράτος θα πάει σε μία κατάσταση… lose – lose, σε επίπεδο προϋπολογισμό γενικής κυβέρνησης, καθώς την ίδια ώρα που θα πρέπει να αυξήσει τις δημόσιες δαπάνες (για αποζημιώσεις και ζωοτροφές), θα χάνει έσοδα από εισφορές και φόρους! Και σε αυτές τις απώλειες είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς πως δεν θα επηρεαστούν οι τράπεζες…

3. Πλήγμα για κερδοφορία και φορο…αποδοτικότητα της ελληνικής βιομηχανίας γάλακτος 

Παραπέρα, μία αύξηση στις τιμές των γαλακτοκομικών προϊόντων (φέτα, γιαούρτι) σε συνδυασμό με μείωση της παραγωγής τους, θα πλήξει ενδεχομένως την κερδοφορία των ελληνικών βιομηχανιών του κλάδου, κάτι που θα οδηγούσε σε πιέσεις σε μισθούς και θέσεις εργασίας σε αυτόν (και άρα πλήγμα στους ρυθμούς ανάπτυξης της οικονομίας συνολικά), αλλά και σε ενδεχόμενη μείωση των εσόδων από φόρους επί αυτών το 2026. Αυτό είναι το τρίτο πρόβλημα. 

4. Αυξήσεις στις τιμές κρέατος και γαλακτομικών προϊόντων – Ώθηση στον πληθωρισμό των τροφίμων 

Η εξάπλωση της πανδημίας και παρεπόμενη αύξηση των θανατωθέντων θα μείωνε ακόμα περισσότερο την παραγωγή γάλακτος, οδηγώντας σε αύξηση των εισαγωγών αιγοπρόβειου γάλακτος (κάτι που θα επιδείνωνε το εμπορικό ισοζύγιο της χώρας) ή ακόμα και σε μείωση της παραγωγής γαλακτοκομικών προϊόντων και αύξηση των τιμών της και, μάλιστα, τη στιγμή που είναι σε εξέλιξη η πρωτοβουλία του υπουργείου Ανάπτυξης, προμηθευτών και σούπερ μάρκετ για μείωση των τιμών…

Μ΄άλλα λόγια, θα δοθεί μία δοθεί νέα ώθηση στον πληθωρισμό των τροφίμων συνολικά (καθώς θα αυξηθούν όχι μόνο οι τιμές των προϊόντων που προέρχονται από τα αιγοπρόβατα αλλά και των υποκατάστατων τους, πχ του μοσχαρίσιου, χοιρινού κρέατος αλλά και των γαλακτομικών προϊόντων που προέρχονται από τα γελάδια κλπ.) από  πάνω που είχε καμφθεί  σε ένα βαθμό το «θηρίο» αυτό και είχε αναπληρωθεί από το «θηρίο» του πληθωρισμού των τιμών των ενοικίων. Αυτό είναι το τέταρτο πρόβλημα.

5. Μεσοπρόθεσμη ζημιά στο ζωικό κεφάλαιο και τη διατροφική επάρκεια της χώρας

Το πέμπτο πρόβλημα θα προέλθει από ενδεχόμενη μεσοπρόθεσμη μείωση της εγχώριας παραγωγής αιγοπρόβειου κρέατος και γάλακτος, καθώς ενδεχόμενη μαζική εξάπλωση της ευλογιάς όχι μόνο θα τη μείωνε δραματικά την παραγωγή αυτή βραχυπρόθεσμα, αλλά θα οδηγούσε σε μαζική έξοδο των Ελλήνων κτηνοτρόφων από τον κλάδο.

Και αυτό την ώρα που η Ευρώπη επιχειρεί να τονώσει την οικονομική ανεξαρτησία της σε συνθήκες ενός εντεινόμενου εμπορικού πολέμου αλλά υπό τη σκιά ολοένα και μεγαλύτερων γεωπολιτικών κινδύνων…