Πώς οδηγηθήκαμε στο ισπανικό μπλακ άουτ – Με Ελληνίδα ειδικό η επιτροπή που θα διεξάγει την έρευνα

Το μεγάλο ισπανικό μπλακ άουτ που σημειώθηκε πριν από δύο εβδομάδες υπενθύμισε σε όλους τη σημασία ενός ανθεκτικού δικτύου, ιδίως σε μια εποχή που η εξάρτηση από τον ηλεκτρισμό είναι υψηλότερη από ποτέ.

Καθώς είχε να γίνει τόσο μεγάλο μπλακ άουτ δεκαετίες στην Ευρώπη, αρκετοί επισήμαναν τις διαφορές σε σχέση με το παρελθόν. Για παράδειγμα, τα παλαιότερα χρόνια όταν έπεφτε το ρεύμα, εξακολουθούσαν να λειτουργούν τα σταθερά τηλέφωνα, πράγμα που δεν ισχύει πλέον στον ίδιο βαθμό λόγω του δικτύου οπτικών ινών στο οποίο στηρίζονται.

Έτσι, σε μια εποχή που πραγματοποιείται με γοργούς ρυθμούς ο εξηλεκτρισμός τομέων όπως οι μεταφορές και η βιομηχανία, είναι εμφανής η ανάγκη ενίσχυσης του δικτύου για να μην επαναληφθούν αντίστοιχα φαινόμενα.

Ταυτόχρονα, οι αρχές καλούνται να δώσουν απαντήσεις για τα αίτια που προκάλεσαν τη διακοπή στην ιβηρική. Μέχρι στιγμής, είχαμε στη διάθεσή μας μόνο την αρχική αλληλουχία γεγονότων που δημοσίευσε ο ισπανικός διαχειριστής Red Electrica. Πλέον, ο ευρωπαϊκός σύνδεσμος ENTSO-E έδωσε στη δημοσιότητα ένα πιο λεπτομερές χρονοδιάγραμμα που προσφέρει μια πληρέστερη εικόνα. Πάντως, οι οριστικές απαντήσεις θα προκύψουν μετά από μήνες, όπως εκτιμούν στελέχη της αγοράς.

Προς το παρόν, ο ENTSO-Ε ξεκίνησε τη δική του έρευνα, την οποία θα φέρει εις πέρας μια ομάδα ειδικών από διάφορες χώρες, ανάμεσά τους και την Ελλάδα. Συγκεκριμένα, η κα Μαρία-Φαίδρα Κατσιαντώνη είναι ένα από τα δέκα μέλη της και ανήκει στο δυναμικό του συντονιστικού κέντρου ΝΑ Ευρώπης (SEleNe CC) που δημιουργήθηκε το 2020 με έδρα τη Θεσσαλονίκη. Στο κέντρο μετέχουν οι διαχειριστές της Ελλάδας, της Βουλγαρίας και της Ιταλίας, δηλαδή οι ΑΔΜΗΕ, ESO και Terna.

Αξίζει να προσθέσουμε ότι το SEleNe CC συμμετείχε και στην έρευνα για το μπλακ άουτ που είχε σημειωθεί τον Ιούνιο του 2024 στα Βαλκάνια, επηρεάζοντας την Αλβανία, τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, το Μαυροβούνιο και την Κροατία.

Τα γεγονότα της 28ης Απριλίου

Σύμφωνα, λοιπόν, με τον ENTSO-E, μισή ώρα πριν το μπλακ άουτ παρατηρήθηκαν δύο αυξομειώσεις ισχύος και συχνότητας στο ευρωπαϊκό δίκτυο ηλεκτρισμού, μεταξύ 12:03-12:07 και 12:19-12:21 αντίστοιχα.

Οι διαχειριστές της Ισπανίας και της Γαλλίας ανέλαβαν δράση για να ισορροπήσουν την κατάσταση και όταν έλαβε χώρα το βασικό περιστατικό, όλες οι μεταβλητές ήταν ομαλές στο σύστημα.

Λίγο πριν το μπλακ άουτ, η Ισπανία εξήγαγε 1.000 MW στη Γαλλία, 2.000 MW στην Πορτογαλία και 800 MW στο Μαρόκο.

Μπαίνοντας πλέον στο ίδιο το μπλακ άουτ, έχουμε την ακόλουθη σειρά γεγονότων:

1. Ξεκινώντας στις 12:32:57 και μέσα σε 20 δευτερόλεπτα, σημειώθηκε μια σειρά από αποσυνδέσεις στα νότια της Ισπανίας, οδηγώντας σε μια απώλεια 2.200 MW. Ως αποτέλεσμα, έπεσε η συχνότητα και αυξήθηκε το δυναμικό σε Ισπανία και Πορτογαλία.
2. Μεταξύ 12:33:18 και 12:33:21, η συχνότητα στην ιβηρική χερσόνησο συνέχισε να πέφτει και έφτασε τα 48,0 Hz. Ενεργοποιήθηκαν τα αυτόματα σχέδια άμυνας της Ισπανίας και της Πορτογαλίας για διαμοιρασμό του φορτίου.
3. Στις 12:33:21, οι γραμμές AC μεταξύ Γαλλίας-Ισπανίας αποσυνδέθηκαν από τις συσκευές προστασίας που διαθέτουν.
4. Στις 12:33:24, το ιβηρικό σύστημα κατέρρευσε ολοκληρωτικά και οι γραμμές HVDC ανάμεσα σε Γαλλία και Ισπανία έπαψαν να μεταφέρουν ενέργεια.

Η αντίδραση των αρχών

Μετά το μπλακ άουτ, οι διαχειριστές συνεργάστηκαν για να επαναφέρουν την ηλεκτροδότηση.

Τα βασικά βήματα που ακολούθησαν ήταν τα εξής:

• Στις 12:44 ενεργοποιήθηκε εκ νέου η γραμμή των 400 kV Γαλλίας-Ισπανίας στο δυτικό σκέλος.
• Στις 13:04 επανήλθε η διασύνδεση Ισπανίας-Μαρόκου.
• Μέχρι τις 13:30 αρκετά υδροηλεκτρικά στην Ισπανία ξεκίνησαν δίχως εξωτερική ισχύ για να συνδράμουν την επανεκκίνηση του δικτύου.
• Στις 13:35 επανήλθε το ανατολικό κομμάτι της διασύνδεσης Γαλλίας-Ισπανίας.
• Στις 16:11 και 17:26, δύο σταθμοί παραγωγής στην Πορτογαλία επαναλειτούργησαν μετά από προηγούμενες άκαρπες προσπάθειες.
• Στις 18:36 ενεργοποιήθηκε η πρώτη γραμμή 220 kV Ισπανίας-Πορτογαλίας, επιτρέποντας την επαναφορά του πορτογαλικού δικτύου.
• Στις 21:35 η νότια γραμμή 400 kV Ισπανίας-Πορτογαλίας ενεργοποιήθηκε.
• Στις 00:22 (29 Απριλίου) ολοκληρώθηκε η επαναφορά του δικτύου μεταφοράς στην Πορτογαλία.
• Στις 04:00 επανήλθε το δίκτυο μεταφοράς στην Ισπανία.