Ο πρώτος γύρος των εκλογών για τον νέο Πρόεδρο της Δημοκρατίας την Τετάρτη θα κλιμακώσει την διαμάχη μεταξύ των κυβερνητικών κομμάτων και του αριστερού, αντι-μεταρρυθμιστικού κινήματος ΣΥΡΙΖΑ, η οποία πιθανόν να καθορίσει το μέλλον της χώρας σε σχέση με την ευρωζώνη, εκτιμούν σε κύριο άρθρο τους οι Financial Times.
Διαβάστε όλο το άρθρο.
Όταν ξέσπασε πριν πέντε χρόνια η κρίση χρεών της ευρωζώνης, τα βάσανα της Ελλάδας έγιναν ο πρόλογος στο πολύ ευρύτερο δράμα των ευρωπαϊκών αγορών. Θα επαναληφθεί η ιστορία το 2015;
Ο πρώτος γύρος των εκλογών για τον νέο Πρόεδρο της Δημοκρατίας την Τετάρτη θα κλιμακώσει την διαμάχη μεταξύ των κυβερνητικών κομμάτων και του αριστερού, αντι-μεταρρυθμιστικού κινήματος ΣΥΡΙΖΑ, η οποία πιθανόν να καθορίσει το μέλλον της χώρας σε σχέση με την ευρωζώνη.
Αν ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς δεν κατορθώσει στις τρεις κοινοβουλευτικές ψηφοφορίες να εξασφαλίσει επαρκή υποστήριξη για τον υποψήφιό του, θα ακολουθήσουν γενικές εκλογές. Στις δημοσκοπήσεις ο ΣΥΡΙΖΑ εμφανίζεται να κερδίζει και να θέτει την Ελλάδα σε πορεία σύγκρουσης με τους διεθνείς πιστωτές. Οι ελληνικές μετοχές έχουν βυθιστεί και τα yields των κρατικών ομολόγων της χώρας έχουν εκτιναχθεί. Αντιθέτως όμως, έχοντας απομακρυνθεί από τα υψηλά που εμφανίστηκαν κατά την διάρκεια της κρίσης στην ευρωζώνη, τα yields των ομολόγων άλλων ευρωπαϊκών κυβερνήσεων (τα yields κινούνται αντιστρόφως των τιμών και αποτυπώνουν την επικινδυνότητα) παραμένουν κοντά σε ιστορικά χαμηλά.
Η περίεργη αυτή αντίδραση δείχνει το πόσο έχει αλλάξει το σενάριο των ευρωπαϊκών αγορών από το 2010 –κυρίως ως αποτέλεσμα της παρέμβασης της ΕΚΤ. Αυτή την φορά δεν είναι οι αγορές που ασκούν την πίεση στις κυβερνήσεις. Τα yields των ομολόγων τελευταία υποχωρούν, επειδή περιμένουν να εισάγει η ΕΚΤ «quantitative easing» δηλαδή αγορές ομολόγων σε μεγάλη κλίμακα.
Αντίθετα, οι αναλυτές προειδοποιούν για το «ευρωπαϊκό πολιτικό ρίσκο» -την απειλή να πλήξουν οι πολιτικοί τα συμφέροντα των αγορών- που είναι δύσκολο να προεξλοφληθεί. Ο Dario Perkins της Lombard Street Research, σημειώνει: «Όταν οι επενδυτές προκαλούν προβλήματα, η επίσημη παρέμβαση πρέπει πάντα να είναι αρκετή για να αποκαταστήσει την ηρεμία. Σε μια πολιτική κρίση, οι ρυθμιστές της Ευρωπαϊκής Ένωσης μπορεί να χάσουν εντελώς τον έλεγχο. Δεν έχει σημασία αν οι Γερμανοί θέλουν να κρατήσουν τους Έλληνες στην ευρωζώνη, αν οι ίδιοι οι Έλληνες πούνε «ως εδώ».
Η Tina Fordham της Citigroup, προσθέτει: “Οι αγορές έχουν εντοπίσει τοπικά τους πολιτικούς κινδύνους σε μεγάλο βαθμό. Πιστεύω ότι στο μέλλον, τα δύο τελευταία χρόνια θα αποδειχθούν η τελευταία καλή εποχή για την πολιτική σταθερότητα στην Ευρώπη.»
Οι προοπτικές για αναταράξεις είναι πολλές. Οι ευρωεκλογές του Μαΐου έδειξαν αυξητικές τάσεις στα κόμματα «διαμαρτυρίας» του ευρω-σκεπτικισμού, κατά της μετανάστευσης και κατά της λιτότητας –ορισμένα των οποίων ζητούν αναδιοργάνωση του κρατικού χρέους. Τον επόμενο χρόνο θα διεξαχθούν εκλογές όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στην Πορτογαλία, την Φινλανδία, την Εσθονία και πιθανόν την Ισπανία.
Εξω από την ευρωζώνη, οι Σουηδοί Δημοκρατικοί κατά των μεταναστών προκάλεσαν την κατάρρευση της κυβέρνησης της Στοκχόλμης και το αντι-ευρωπαϊκό κόμμα UK Independence Party αναμένεται να έχει πολύ δυνατή παρουσία στις εκλογές του Μαΐου στην Βρετανία.
Ωστόσο, οι οικονομικές αδυναμίες έχουν δημιουργήσει μια περίεργη κατάσταση, όπου η αμφιβολία αυξάνει τις πιθανότητες για δράση από την κεντρική τράπεζα. “Για όποιον περιμένει QE, οι κακές ειδήσεις είναι καλές ειδήσεις –γιατί αυξάνουν τις πιθανότητες για QE,” εξηγεί ο Evan Moskovit της ING Investment Management. «Το πολιτικό ρίσκο δεν ειναι συναλλάξιμο», προσθέτει ο κ. Moskovit. “Οι μεγάλοι θεσμικοί επενδυτές μελετούν πάρα πολλές διαδικασίες και συνυπολογίζουν οτιδήποτε μπορεί να υπολογιστεί, αλλά δεν μπορείς πραγματικά να προεξοφλήσεις το πολιτικό ρίσκο».
Επιπλέον, οι επενδυτές θυμούνται την υπόσχεση του Mario Draghi τον Ιούλιο 2012 να κάνει «ό,τι χρειαστεί» για να κρατήσει την ευρωζώνη ενωμένη. Το δημοψήφισμα για την σκοτσέζικη ανεξαρτησία του Σεπτεμβρίου, έδειξε ότι οι αγορές τρέμουν το εκλογικό αποτέλεσμα μόνο λίγο πριν την ημέρα της κάλπης. Η αποτίμηση της επίδρασης των κομμάτων «διαμαρτυρίας» είναι ακόμη πιο δύσκολη, γιατί τα προγράμματά τους είναι συχνά απροσδιόριστα.
«Η κρίση στην ευρωζώνη ήταν συγκεκριμένη: αφορούσε την επιβίωση του ευρώ», ισχυρίζεται ο Erik Nielsen, της UniCredit. “Αυτο που βλέπουμε τώρα είναι γενική έκφραση οργής, κυρίως από τους λιγότερο καταρτισμένους και τους γηραιότερους εργαζόμενους, σχετικά με τις οικονομικές προοπτικές. Εχει τροφοδοτήσει την αναρρίχηση των «κινημάτων της μιζέριας.» Αλλά δεν νομίζω ότι η Ελλάδα ή η Ισπανία έχουν μεγαλύτερο πρόβλημα με αυτά τα κινήματα από την Βρετανία ή τις ΗΠΑ. Επηρεάζει όλες τις δυτικές χώρες.
Η επίδραση των κομμάτων «διαμαρτυρίας» θα περιοριζόταν αν βελτιώνονταν οι οικονομικές προοπτικές. «Πιστεύω ότι οι επενδυτές είναι πιο νευρικοί απ’όσο θα έπρεπε: καταλήγουν πολύ γρήγορα στο συμπέρασμα ότι όλα θα καταστραφούν,» σχολιάζει ο κ. Nielsen.
Επιπλέον, τα κόμματα «διαμαρτυρίας» δύσκολα θα καταλάμβαναν την εξουσία αυτόνομα. Πρόσφατη έρευνα της
Citigroup καταλήγει: «Μια «επιθετική εξαγορά» ευρωπαϊκής κυβέρνησης –που σημαίνει πλειοψηφική επικράτηση κόμματος διαμαρτυρίας- δεν είναι πιθανή με εξαίρεση ίσως την Ελλάδα.»
Αυτοί οι υπολογισμοί βοηθούν να γίνει κατανοητό γιατί, για παράδειγμα, τα ισπανικά ομόλογα εμφανίζουν ράλι τιμών, παρά την άνοδο των Podemos, του νέου αντι-καθεστωτικού κινήματος της χώρας που τάσσεται υπέρ αναδιοργάνωσης χρέους. «Θα χρειαστεί να συνεργαστούν με πιο μετριοπαθείς Σοσιαλιστές για να σχηματίσουν κυβέρνηση,» εξηγεί ο Antonio Roldán του Eurasia Group.
«Εχουν ήδη αρχίσει να μαλακώνουν τους τόνους τους για την οικονομία και όσο πλησιάζουν οι εκλογές, τόσο πιθανότερο είναι να ξανασκεφτούν την στρατηγική τους, γιατί αλλιώς τα yields των ομολόγων θα αρχίσουν να ανεβαίνουν κατακόρυφα.» Αυτό, τουλάχιστον, είναι το σενάριο που ακολουθούν οι αγορές.
