Οι ιθύνοντες της νομισματικής πολιτικής της ευρωζώνης ήταν διχασμένοι στην απόφασή τους να απαγορεύσουν την αποδοχή των ελληνικών ομολόγων ως collateral για την φτηνή ρευστότητα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Ο διχασμός αναδεικνύει πόσο ευάλωτη ήταν αυτή η απόφαση η οποία άφησε την ΕΚΤ εκτεθειμένη σε κατηγορίες περί παρέμβασης στις πολιτικές συζητήσεις για το μέλλον της Ελλάδας στο ευρώ.
Το 25μελές διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ την Τετάρτη ανακάλεσε προηγούμενη απόφαση βάσει της οποίας μπορούσε να αποδέχεται ελληνικά ομόλογα ως collateral παρά την πιστοληπτική αξιολόγηση junk. Αυτή η εξαίρεση επρόκειτο να λήξει στις 28 Φεβρουαρίου, εάν η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ επέμενε στις απειλές περί αποχώρησης από το πρόγραμμα στήριξης της ΕΕ. Η πρόωρη ακύρωσή της – η λήξη θα γίνει τελικά στις 11 Φεβρουαρίου- θεωρήθηκε ως προειδοποιητική βολή προς την Αθήνα και τους ηγέτες της ευρωζώνης να καταλήξουν σε συμφωνία το συντομότερο δυνατόν.
Η ΕΚΤ έχει ήδη καταστήσει σαφή την αντίθεσή της στο σχέδιο του ΣΥΡΙΖΑ περί εξόδου από το πρόγραμμα στήριξης. Οι αγορές όμως, πιάστηκαν εξ απήνης με την απόφαση της Τετάρτης, με τα αμερικανικά χρηματιστήρια και το ευρώ να καταγράφουν απότομη πτώση στο άκουσμα της είδησης.
Περίμεναν ότι οι αξιωματούχοι της νομισματικής πολιτικής θα περίμεναν την κρίσιμη συνάντηση των υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης την επόμενη εβδομάδα.
Το διοικητικό συμβούλιο, ωστόσο, ήταν απολύτως διχασμένο ως προς το εάν έπρεπε να ληφθεί αυτή η απόφαση για την Ελλάδα πρόωρα ή εάν θα έπρεπε να περιμένουν μέχρι τα τέλη του μήνα. Ωστόσο, ορισμένα από τα μέλη του που ήθελαν να τηρηθεί στάση αναμονής δεν είχαν δικαίωμα ψήφου. Το διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ λειτουργεί με σύστημα που δίνει εκ περιτροπής δικαίωμα ψήφου. Έτσι, αυτό το μήνα, οι διοικητές των κεντρικών τραπεζών Ελλάδας, Κύπρου, Ιρλανδίας και Γαλλίας δεν μπορούσαν να ψηφίσουν.
Ο Γιάννης Βαρουφάκης, ο υπουργός Οικονομικών της Ελλάδας, ενημερώθηκε ότι θα μπορούσε να ληφθεί αυτή η απόφαση κατά τη συνάντησή του με το Μάρτιο Ντράγκι, νωρίτερα την ίδια ημέρα. Ο κ. Βαρουφάκης ήθελε να συνεχίσει η ΕΚΤ να παρέχει χρηματοδότηση στις ελληνικές τράπεζες στο διάστημα που μεσολαβεί μεταξύ της εξόδου από το πρόγραμμα και την επίτευξη μίας νέας συμφωνίας, την οποία ο κ. Βαρουφάκης ελπίζει ότι θα έχει σε ισχύ μέχρι τις αρχές Ιουνίου.
Η ΕΚΤ κατηγορήθηκε από πολλούς αναλυτές και οικονομολόγους για πολιτική απόφαση. Ορισμένα από τα μέλη του συμβουλίου θεώρησαν ότι η συζήτηση «δεν ήταν ιδιαίτερα αμφιλεγόμενη» και χαρακτήρισαν την κίνηση φυσική συνέπεια της απροθυμίας που έδειξε η Ελλάδα για παράταση του προγράμματος. Το επιχείρημά τους βασίζεται στο γεγονός ότι η συμφωνία για την αποδοχή των ελληνικών ομολόγων – που έχουν αξιολόγηση junk – εξαρτιόταν εξ αρχής από την προϋπόθεση παραμονής της χώρας στο σωστό δρόμο.
Το διοικητικό συμβούλιο συμφώνησε την Τετάρτη ότι η ΕΚΤ δεν θα μπορούσε να περιορίσει την πρόσβαση της Αθήνας στη φτηνή ρευστότητα αμέσως μετά τη συνάντηση των υπουργών Οικονομικών, γιατί αυτό θα ισοδυναμούσε με διατύπωση άποψης αναφορικά με το αποτέλεσμα αυτής της συνάντησης. Όπως αναφέρουν αξιωματούχοι, θεώρησαν ότι έτσι θα έφεραν το διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ στο επίκεντρο της πολιτικής διαμάχης.
Πρόσωπα προσκείμενα στην κεντρική τράπεζα εκφράζουν δυσπιστία ως προς το εάν Ελλάδα και ευρωζώνη θα συμφωνήσουν σε ένα πλήρες πρόγραμμα στο επόμενο eurogroup, αλλά είναι πεπεισμένοι ότι θα μπορούσε να γίνει διαπραγμάτευση για παράταση, μέχρις ότου υπάρξει μία νέα ολοκληρωμένη συμφωνία.
Τόνισαν επίσης ότι η απόφαση της ΕΚΤ δεν θα επηρεάσει οιαδήποτε απόφαση αναφορικά με τον περιορισμό του ELA. Το Διοικητικό Συμβούλιο μπορεί να απαγορεύσει ή να περιορίσει τον ELA της Τράπεζας της Ελλάδος καθώς έχει πλειοψηφία δύο τρίτων.
Άτομα προσκείμενα στην ΕΚΤ δηλώνουν ότι πρακτικά, οι επιπτώσεις από την απόφαση της Τετάρτης είναι μικρές. Υποστήριξαν ότι οι ελληνικές τράπεζες είχαν σχεδόν εξαντλήσει τα κρατικά ομόλογα που θα μπορούσαν να διαθέσουν ως collateral για την φτηνή ρευστότητα της κεντρικής τράπεζας και πως είχαν ήδη στραφεί στον ELA.
Σύμφωνα με αξιωματούχο της ΕΚΤ, το πρωί της Πέμπτης έγιναν εκροές 60 εκατ. ευρώ από τις ελληνικές τράπεζες, ενώ κάποιες ημέρες πριν τις εκλογές του Ιανουαρίου, η εκροή καταθέσεων άγγιζε το 1 δισ. ευρώ.
