Μπορεί να υπάρξει οικονομική ανάπτυξη χωρίς καινοτομία; Η απάντηση είναι αρνητική, όπως αποδεικνύουν οι εφευρέσεις της ατμομηχανής τον 18ο αιώνα από τον Τζέιμς Βατ ή του τυπογραφείου από τον Γιόχανς Γκουτένμπεργκ.
Γίνεται λοιπόν αντιληπτό ότι η κατοχύρωση μιας ευρεσιτεχνίας είναι προαπαιτούμενο προκειμένου μία εφεύρεση να βγει στην αγορά με επιτυχία. Ο Δημήτρης Σταφυλάς, Διευθυντής Ελέγχου Τίτλων του Οργανισμού Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας (ΟΒΙ), εξηγεί στο newsit.gr τι ακριβώς συνιστά εφεύρεση, ποια είναι η διαδικασία κατοχύρωσης και πώς ένα ερευνητικό αποτέλεσμα μπορεί να μετατραπεί σε εμπορικό προϊόν.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Τι είναι εφεύρεση; Κάθε επινόηση του ανθρώπινου πνεύματος που στοχεύει στην επίλυση ενός τεχνικού προβλήματος. «Πρέπει να αφορά ένα σαφές τεχνικό ζήτημα και να περιλαμβάνει τεχνικά μέσα και χαρακτηριστικά που οδηγούν στη λύση του», εξηγεί ο κ. Σταφυλάς. Συνήθως, οι εφευρέσεις αφορούν προϊόντα, συσκευές, συστήματα, μεθόδους, διαδικασίες ή βιομηχανικές εφαρμογές.
Η προστασία μιας εφεύρεσης, υπογραμμίζει, ξεκινά με την επίσημη κατάθεση αίτησης για δίπλωμα ευρεσιτεχνίας στον ΟΒΙ. Η αίτηση πρέπει να περιγράφει αναλυτικά την εφεύρεση με τεχνικούς όρους. Εφόσον πληροί τις προβλεπόμενες προϋποθέσεις, λαμβάνει αριθμό και ημερομηνία κατάθεσης και ακολουθεί η εθνική διαδικασία εξέτασης, που περιλαμβάνει τυπικό έλεγχο, ουσιαστική έρευνα και, τελικά, τη χορήγηση του διπλώματος. Σύμφωνα με τον κ. Σταφυλά, τα αποτελέσματα της έκθεσης έρευνας με αιτιολογημένη γνώμη παραδίδονται συνήθως εντός 6 έως 8 μηνών.
Ιδιαίτερα ενθαρρυντικά είναι, όπως τονίζει, τα στοιχεία για το 2025, καθώς ο ΟΒΙ ξεπέρασε τις 1.000 εθνικές αιτήσεις ευρεσιτεχνίας, δείκτη που συνδέεται άμεσα με τον Εθνικό Δείκτη Καινοτομίας. «Από το 2022 και μετά παρατηρείται σταθερά αυξητική τάση, γεγονός που δείχνει ότι οι πολίτες και οι ερευνητές συνειδητοποιούν τη σημασία της προστασίας των βιομηχανικών δικαιωμάτων», σημειώνει.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Η πορεία μιας ευρεσιτεχνίας προς την αγορά, σημειώνει, ξεκινά από τη σύλληψη της ιδέας που καταλήγει σε ερευνητικό αποτέλεσμα. Σε αυτό το πρώιμο στάδιο, ο εφευρέτης καλείται να αξιολογήσει αν η τεχνολογία είναι παραγωγικά εφαρμόσιμη και εμπορικά βιώσιμη. Εφόσον πληρούνται αυτά τα κριτήρια, ακολουθεί η χάραξη στρατηγικής κατοχύρωσης βιομηχανικής ιδιοκτησίας.
«Συνήθως κατοχυρώνεται ο πυρήνας της εφεύρεσης και κάθε ορατή ή εναλλακτική υλοποίησή της, είτε πρόκειται για προϊόν, μέθοδο κατασκευής ή χρήση», αναφέρει, προσθέτοντας ότι συχνά ακολουθείται και προοδευτική κατοχύρωση, με τη δημιουργία σταδιακά χαρτοφυλακίου διπλωμάτων και επιμέρους εφευρέσεων.
Στη συνέχεια έρχεται η φάση κατασκευής πρωτοτύπου και αύξησης του επιπέδου τεχνολογικής ετοιμότητας, όπου αποτιμάται ο πραγματικός εμπορικός αντίκτυπος. Αν η τεχνολογία παρουσιάζει σημαντικές προοπτικές, τότε, όπως τονίζει, επανεξετάζεται η στρατηγική και μπορεί να επιλεγεί η διεθνής κατοχύρωση, ώστε στη συνέχεια να ακολουθήσει η φάση της εμπορευματοποίησης.
Ιδιαίτερη αναφορά κάνει ο κ. Σταφυλάς στην τεχνητή νοημοσύνη. Όπως σημειώνει, οι αλγόριθμοι μηχανικής μάθησης, ως αφηρημένες μαθηματικές μέθοδοι, δεν κατοχυρώνονται αυτοτελώς με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας σύμφωνα με την ελληνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία. «Όταν όμως αποτελούν μέρος ενός συστήματος και συνεισφέρουν στον τεχνικό χαρακτήρα της εφεύρεσης, προσφέροντας τεχνικό πλεονέκτημα και λύση σε τεχνικό πρόβλημα, μπορούν να κατοχυρωθούν ως εφευρέσεις μικτού τύπου», διευκρινίζει ακόμα.
Αναφερόμενος στη σημασία της διανοητικής ιδιοκτησίας για την οικονομία, τονίζει ότι τα άυλα αγαθά – ιδέες, τεχνογνωσία, λογισμικό, εμπορικές ονομασίες – αποτελούν πλέον τα θεμέλια της σύγχρονης ανάπτυξης. «Το σύστημα της διανοητικής ιδιοκτησίας γεφυρώνει τις ιδέες με τις αγορές, τη δημιουργικότητα με την ανταγωνιστικότητα και την καινοτομία με την ανάπτυξη», υπογραμμίζει.
Τέλος, ο κ. Σταφυλάς σημειώνει ότι παρατηρείται αυξημένη ευαισθητοποίηση, ιδίως από νεότερους ερευνητές και πανεπιστημιακές ομάδες, αποτέλεσμα και των δράσεων εξωστρέφειας του ΟΒΙ. «Το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας είναι το Α και το Ω για να προστατευτεί μια ιδέα και να πάρει τον δρόμο της προς την αγορά», καταλήγει, υπογραμμίζοντας ότι η αποκλειστικότητα που προσφέρει λειτουργεί ως κίνητρο για επενδύσεις, διάχυση της γνώσης και ενίσχυση της καινοτομίας.
