Την τελετή απονομής, στην Μεγάλη Αίθουσα του Πανεπιστημίου Αθηνών, τίμησαν με την παρουσία τους, πρυτάνεις, υπουργοί, βουλευτές, ακαδημαϊκοί καθηγητές, δικαστικοί, φίλοι και στενοί συνεργάτες του Προέδρου της Δημοκρατίας, καθώς και πολλοί πρώην φοιτητές από την Νομική Σχολή Αθηνών.
Κατά την αντιφώνησή του, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Προκόπης, αφού ευχαρίστησε τον πρύτανη του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Δημόπουλο και τον κοσμήτορα της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Σπυρόπουλο, για την ιδιαίτερη τιμή, πρόσθεσε ότι καθόλη τη διάρκεια της πολιτικής του πορείας ποτέ δεν εγκατέλειψε το πανεπιστήμιο και η ακαδημαϊκή του θητεία τον βοήθησε και στην άσκηση των πολιτειακών του καθηκόντων.
Κάνοντας λόγο για κατάθεση ψυχής ο κ Παυλόπουλος υπογράμμισε ότι η σταδιοδρομία του στο πανεπιστήμιο αποτέλεσε και αποτελεί εφόδιο για την υπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος υπογραμμίζοντας ότι με αυτά τα εφόδια θα φθάσει έως το τέλος. Ακολούθως ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ως Επίτιμος πλέον Καθηγητής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών εκφώνησε ομιλία με θέμα «Η Σύγχρονη Έννοια της Κυριαρχίας στα Κράτη-Μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης», αναλύοντας με επιστημονικά επιχειρήματα κρίσιμα ζητήματα στη σχέση μεταξύ Κρατών-μελών και ΕΕ.
Ο κ. Παυλόπουλος τόνισε ότι σύμφωνα με το Άρθρο 4 παρ. 2 της Συνθήκης της Ευρωπαϊκής Ένωσης: «Η Ένωση σέβεται τις ουσιώδεις λειτουργίες του κράτους, ιδίως δε τις λειτουργίες που αποβλέπουν στην διασφάλιση της εδαφικής ακεραιότητας, την διατήρηση της δημόσιας τάξης και την προστασία της εθνικής ασφάλειας. Ειδικότερα, η εθνική ασφάλεια παραμένει στην ευθύνη κάθε κράτους-μέλους».
Μάλιστα, σημείωσε ότι «από τ’ ανωτέρω συνάγεται ότι, παρότι δεν είναι δυνατόν για λόγους κατανομής αρμοδιοτήτων οι διατάξεις του ευρωπαϊκού δικαίου να επιβάλλουν ρητώς και ευθέως οτιδήποτε εμπίπτει στον τομέα της εδαφικής ακεραιότητας και της εθνικής ασφάλειας των κρατών-μελών, το πνεύμα του ευρωπαϊκού δικαίου ευνοεί –και, εν τέλει, κατ’ αποτέλεσμα επιβάλλει- τον μέγιστο δυνατό έλεγχο της επικράτειάς τους από τα ίδια στο πλαίσιο της κυριαρχίας τους, ως προϋπόθεση της αποτελεσματικής, ουσιαστικής και ομοιόμορφης εφαρμογής του ευρωπαϊκού δικαίου από τα κράτη-μέλη, εντός του πεδίου της διαδικαστικής τους αυτονομίας».
Υπογράμμισε, επίσης, ότι «αυτό έχει ως συνέπεια πως οτιδήποτε εμποδίζει τα κράτη-μέλη να εκπληρώσουν αυτή την θεμελιώδη υποχρέωση εφαρμογής του ευρωπαϊκού δικαίου στο σύνολο της επικράτειάς τους, είναι ευθέως αντίθετο προς το ευρωπαϊκό δίκαιο, αρχής γενομένης από τις διατάξεις του άρθρου 4 παρ. 2 ΣυνθΕΕ». Μάλιστα, διευκρίνισε ότι « υπό τα δεδομένα αυτά περιορισμοί της κυριαρχίας π.χ. της Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω της διαιώνισης παραμονής στρατευμάτων κατοχής στην επικράτειά της καθώς και μέσω της συνέχισης ύπαρξης εγγυητριών δυνάμεων –και δη τρίτων σε σχέση με την Ευρωπαϊκή Ένωση- πλήττουν ευθέως τον πυρήνα του ευρωπαϊκού δικαίου, πρωτογενούς και παραγώγου».
Όπως επισήμανε «το γεγονός ότι σήμερα υπάρχει αυτό το «υβριδικό» σύστημα εφαρμογής του ευρωπαϊκού κεκτημένου δεν αποτελεί, κατ’ ουδένα τρόπο, επιχείρημα υπέρ μιας, ενδεχόμενης, αντίθετης άποψης. Και τούτο διότι, όπως είναι πρόδηλο, το σύστημα αυτό δημιουργήθηκε επειδή ακριβώς η Κυπριακή Δημοκρατία έγινε μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπό καθεστώς τουρκικών κατοχικών στρατευμάτων και εγγυητριών δυνάμεων. Και δημιουργήθηκε, αυτονοήτως, ως καθαρώς μεταβατικό». Κατά λογική λοιπόν ακολουθία, ανέφερε ο Πρόεδρος, το μεταβατικό αυτό καθεστώς δεν είναι νοητό –ως μη συμβατό με το ευρωπαϊκό δίκαιο- μετά την επίλυση του Κυπριακού και την πλήρη ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση σ’ ολόκληρη την επικράτειά της.
Εκ παραλλήλου, σημείωσε, ότι «η διαιώνιση του μεταβατικού καθεστώτος στην Κύπρο, υπό τ’ ανωτέρω δεδομένα, θα δημιουργούσε ένα εξαιρετικά επικίνδυνο προηγούμενο για κάθε κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αφού, σε περίπτωση εισβολής σ’ αυτό εκ μέρους οιουδήποτε τρίτου κράτους, το τελευταίο θα μπορούσε να επικαλεσθεί το προηγούμενο της Κύπρου για να θεμελιώσει «δικαιώματα» παραμονής στρατευμάτων και εγγυήσεων σε κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Τα όρια του Συντάγματος
Σε άλλο σημείο της ομιλίας του ο πρόεδρος της Δημοκρατίας σημείωσε: «Και όταν σε δύσκολες στιγμές χρειάστηκε να ασκήσω τα καθήκοντά μου, «ακροβατώντας» κατά κάποιον τρόπο στα όρια του Συντάγματος -γιατί έτσι τα έφεραν οι καιροί- ως προς το ποιος είναι ο ρυθμιστικός ρόλος του Προέδρου της Δημοκρατίας, ήταν -κατά κύριο λόγο- η εμπειρία του Πανεπιστημίου και εκείνες οι ατέρμονες συζητήσεις με τους συναδέλφους που πάντα ρωτούσα και πάντα θα ρωτώ -γιατί ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν τα ξέρει όλα και δεν μπορεί να τα ξέρει όλα- ήταν αυτά που μου επέτρεψαν να ασκήσω τα καθήκοντά μου στα όρια –στην κυριολεξία- του Συντάγματος αλλά χωρίς να τα υπερβώ. Αν δεν υπήρχε αυτή η Παιδεία και αυτή η συνάφεια με τους συνάδελφους εδώ στο Πανεπιστήμιο είτε δεν θα είχα αποτολμήσει να ασκήσω τα καθήκοντά μου έτσι είτε ενδεχομένως θα τα είχα ασκήσει υπερβαίνοντας τα Συνταγματικά όρια κάτι το οποίο θα ήταν επί βλάβη και του Προεδρικού Θεσμού αλλά και των Πολιτειακών Θεσμών γενικότερα».
Αμέσως μετά το πέρας της τελετής ανακήρυξης και της επίδοσης αναμνηστικής πλακέτας στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και Επίτιμο Καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών, από τον πρύτανη του ΕΚΠΑ κ. Δημόπουλο, ακολούθησε η παρουσίαση του βιβλίου του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Προκόπη Παυλόπουλου με τίτλο «Η Δημόσια Υπηρεσία –Μια Ενδοσκόπηση του Δημοσίου Δικαίου».
